فریبا خان احمدی
خبرنگار
«موجود نیست»؛ این پاسخ تکراری به سؤال هزاران مراجعه کننده دریافت واکسن آنفلوانزا است. همراهی کرونا ویروس و آنفلوانزا در شش ماهه دوم سال موجی از نگرانی را بین مردم به راه انداخته است. گزارش‌های میدانی ما نشان می‌دهد؛ آمار مراجعه به داروخانه‌ها در هفته‌ای که گذشت بسیار بالا بود. خیلی‌ها در کنار نسخه‌ای که به داروخانه می‌آورند درخواست واکسن آنفلوانزا هم می‌کنند اما پاسخی که می‌شوند این است: «واکسن نداریم.»
کجا برویم؟
«واکسن هنوز توزیع نشده است. فعلاً هیچ جا پیدا نمی‌کنید»؛ از چند هفته گذشته رئیس سازمان غذا و دارو در نشست هم اندیشی فعالان حوزه دارو و تجهیزات پزشکی با وزیر بهداشت درباره جزئیات توزیع واکسن آنفلوانزا گفته بود که امسال با توجه به شرایط خاص ناشی از کرونا، تأمین ۲.۵ میلیون دوز واکسن را برای گروه‌های پر خطر در نظر گرفته‌اند و قرار است هفته آخر شهریور و اوایل مهر ماه واکسن آنفلوانزا در شبکه بهداشت برای گروه‌های پر خطر و کادر بهداشت و درمان به‌صورت رایگان توزیع شود.  بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو؛ علاوه بر گروه‌های پر خطر، 8 و نیم میلیون دوز دیگر واکسن آنفلوانزا برای سایر افراد نیز وارد شده است. آن‌طور که تاکنون برنامه‌ریزی شده، واکسن آنفلوانزا از ابتدای مهر در داروخانه‌ها برای افراد سالمند بالای ۶۵ سال توزیع می‌شود؛ به‌طوری که این افراد می‌توانند با ارائه کارت ملی و ثبت کد ملی خود واکسن را دریافت کنند. سپس در فاز بعد محموله‌های بعدی واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها توزیع خواهد شد و سایر افراد می‌توانند برای تهیه واکسن به داروخانه‌ها مراجعه و واکسن را با ارائه کارت و کد ملی   دریافت کنند. گزارش‌ها از داروخانه‌ها نشان می‌دهد که امسال به‌دلیل ایجاد تقاضای کاذب میزان واردات با تعداد تقاضا‌ها همخوانی نخواهد داشت. خیلی از داروسازان می‌گویند، تزریق واکسن آنفلوانزا برای همه افراد نیاز نیست با این همه شروع فصل سرماخوردگی یعنی اواخر شهریور و اوایل مهر ماه، بهترین زمان تزریق این واکسن است البته چنانکه کارشناسان می گویند، این واکسن نهایت تا 30 درصد بدن را در برابر ویروس آنفلوانزا مقاوم نگه می‌دارد وبرای برخی افراد هم هیچ‌گونه ایمنی در پی ندارد.
روزی 200 مراجعه کننده برای واکسن آنفلوانزا
 نبش یکی از گذرهای فرعی در میدان انقلاب جایی که یکی از پر مراجعه‌ترین داروخانه‌ها در آن قرار دارد. افرادی در کنار باجه‌های تحویل دار برای تهیه واکسن آنفلوانزا منتظرند؛ وارد داروخانه دکتر ابراهیمی می‌شوم متقاضیان با رعایت پروتکل‌ها و قواعد فاصله گذاری فیزیکی با فاصله چند متر از هم پشت باجه‌های تحویل دارو ایستاده‌اند تا نوبت‌شان برسد و داروی خود را دریافت کنند.  دکتر ابراهیمی مسئول داروخانه که روزانه بین 100 تا 200 متقاضی دریافت واکسن آنفلوانزا دارد، می‌گوید: «از یک هفته پیش فراوان مشاهده کرده‌ایم که مراجعان با چهره‌های مضطرب وارد داروخانه می‌شوند و دنبال واکسن آنفلوانزا هستند. هیچ‌وقت ‏این موقع سال، برای خرید واکسن آنفلوانزا این همه مراجعه‌کننده نداشته‌ایم، اما حالا با خبرهایی که اعلام می‌شود ‏مردم نگران شده‌اند. ما سال گذشته بیش از 50 قلم واکسن آنفلوانزا دور ریختیم یعنی کسی نیامد و انداختیم دور. الان موجی راه افتاده که همه فکر کنند باید واکسن بزنند. سؤال اصلی این است که چه کسانی باید واکسن بزنند؟ تزریق واکسن آنفلوانزا پروتکل جهانی دارد؛ افرادی که سالمند هستند، کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند، نقص ایمنی دارند، ایدز دارند، دیالیز می‌شوند، بچه‌های زیر 5 سال و کادر درمان باید واکسن بزنند. تزریق واکسن آنفلوانزا حداقل یک ماه باید قبل از شیوع این بیماری فصلی انجام شود تا آنتی بادی در بدن تولید شود.»
آخر شهریور و افزایش درخواست واکسن
چند دقیقه‌ای را در داروخانه منتظر می‌مانم. در فاصله کمتر از 10 دقیقه نزدیک به 8 نفر دنبال واکسن آنفلوانزا هستند. درخواست‌هایی که راه به‌جایی نبرده و هر بار به در بسته خورده است. داروخانه داران می‌گویند هر‌چه به روزهای انتهایی شهریور نزدیک می‌شویم تعداد این درخواست‌ها هم زیاد می‌شود. برخی‌ها فکر می‌کنند واکسن آنفلوانزا هم بازار بورس یا طلاست که جا نمانند برای همین یک مرتبه به داروخانه‌ها هجوم آورده‌اند.
-مردم فریب تبلیغات فضای مجازی واکسن آنفلوانزا را نخورند
با وجود آنکه متخصصان حوزه سلامت تأکید دارند امسال به‌دلیل رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی و پوشیدن ماسک، شیوع بیماری آنفلوانزا روند کاهشی خواهد داشت با این حال برخی افراد تحت تأثیر تبلیغات فضای مجازی درباره تزریق واکسن آنفلوانزا روانه بازار سیاه شده‌اند. آقای «یاری» از تبلیغات واکسن در فضای مجازی می‌گوید: «همین الان بازار سیاه به‌وجود آمده است معلومم نیست واقعاً این چیزهایی که دست مردم می‌دهند چی هست. ما که به این دلال‌ها اعتماد نمی‌کنیم. بهتر است اجازه دهیم واکسن را کسانی بزنند که بیماری زمینه‌ای دارند یا سالمند هستند اگر چیزی ماند نوبت مردم عادی برسد.» دکتر وکیلی یکی از داروخانه داران در خیابان جمالزاده تهران هم می‌گوید: «روزی هزار نفر اینجا سراغ واکسن آنفلوانزا را می‌گیرند. بیشتر اینها تحت تأثیر فضای مجازی‌اند. دلال‌ها از چند وقت پیش شروع به تبلیغ واکسن آنفلوانزا کرده‌اند در حالیکه این واکسن یخچالی است و شرایط نگهداری ویژه‌ای دارد.»
مسئول امور دارویی داروخانه‌ای در خیابان شهید مطهری هم با اشاره به بازار سیاه احتمالی واکسن آنفلوانز می‌گوید: «همه می‌گویند تو رو خدا واکسن آمد برای ما کنار بگذارید. حدود 600 نفر در این دو هفته‌ به من سپردند که واکسن آمد به ما خبر دهید. با این شرایط شک نکنید بازار سیاه شکل می‌گیرد. سال قبل که کرونا نبود دو ماه بعد از شروع پاییز، آنفلوانزا شیوع پیدا کرد با وجود این واکسن 36 هزار تومانی در بازار آزاد 500 تا 600 هزار تومان معامله می‌شد الان که خیلی وضعیت فرق کرده است. مردم هم سمت بازار سیاه می‌روند چون معتقدند بر فرض مثال اگر 500 هزار تومان هزینه واکسن کنند خیلی بهتر از آن است که گرفتار بیماری و بیمارستان شوند». مرد جوانی کیسه داروهایش را از داروخانه دار تحویل می‌گیرد سپس سرش را نزدیک باجه فروش دارو می‌کند و با لحنی ملتمسانه می‌گوید: «واکسن آنفلوانزا دارید؟ خانمم بیماری «اف‌ام‌اف» دارد امسال چون کرونا آمده است باید واکسن آنفلوانزابزند. اگر دارید من حاضرم قیمت بیشتری پرداخت کنم.» می پرسم مگر واکسن توزیع شده است که از الان دنبالش هستید؟  «بعضی‌ها می‌گویند توزیع شده است. سال گذشته همه خانواده‌ام قبل از هفته آخر شهریور واکسن زدیم امسال برایم جالب است چرا واکسن نیست. بالای 30 تا داروخانه مراجعه کردم گفتند واکسن نداریم.»
متن کامل این گزارش را فردا در روزنامه ایران بخوانید.