مهسا قوی قلب
خبرنگار
با شیوع ویروس کرونا در کشور بسیاری از مناسبات و روابط اجتماعی کاهش شدید پیدا کرد و برخی هم به طور کامل حذف شدند، این در حالی است که برخلاف تصور عموم مبنی بر کاهش آمار ازدواج به‌دلیل حذف مراسم عروسی، در چهارماهه نخست سال‌جاری با آماری افزایشی مواجه بودیم. به گفته علی مظفری، رئیس کانون سردفتران ازدواج و طلاق در چهار ماه نخست امسال حدود ۲۰۰ هزار واقعه ازدواج و ۳۵ هزار واقعه طلاق ثبت شده در حالی‌که در مدت مشابه سال قبل ۱۶۷ هزار ازدواج و ۳۷ هزار طلاق ثبت شده بود. این آمار نشان می‌دهد که با وجود اینکه ویروس کرونا همچنان در کشور وجود دارد، اما دختران و پسران به قولی، تمایل به حذف مراسم داشته و با یک عقد ساده زندگی مشترک خود را آغاز می‌کنند. کرونا با اینکه آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی زیادی را با خود به همراه داشت، اما شاید یکی از معدود اتفاقات مثبت با ظهور این ویروس، برگزاری ساده مراسم عروسی و به نوعی حذف تجملات پرهزینه برای خانواده عروس و داماد بود، اما این سؤال مطرح می‌شود که در دوران کرونا با توجه به محدود بودن فضای دفترخانه‌ها آیا پروتکل‌ها به طور کامل در این دفاتر اجرا می‌شود؟
سری به خیابان آزادی می‌زنم، تقریباً حوالی دانشگاه شریف، سردفتر خودش در را باز می‌کند. از آمار و کارکرد این روزهای دفترش سؤال می‌کنم، به گفته این سردفتر ثبت ازدواج، تعداد ازدواج‌ها کمی نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده و بخصوص اوایل سال که تازه ویروس کرونا شیوع پیدا کرده بود، مردم منتظر بودند که بیماری تمام شود و بتوانند مراسم عروسی برگزار کنند و دائماً تاریخ ازدواج را به تعویق می‌انداختند، اما کم کم با ماندگاری بیماری، به همین عقد ساده در دفترخانه بسنده کردند، هرچند برخی از دختران و پسران از این اتفاق خوشحال هستند و معتقدند که تا اندازه زیادی از ریخت و پاش‌ها و صرف هزینه‌های زیاد جلوگیری می‌شود.
 دختر و پسرجوانی در دفترخانه حضور داشتند، از پسرجوان می‌پرسم که چه برنامه‌ای برای شروع زندگی مشترک دارید. پاسخ می‌دهد: «دوبار مراسم را به تعویق انداختیم، دلم می‌خواست یک مراسم در خور داشته باشیم اما قسمت نشد، طاقتمان طاق شده و می‌خواهیم بدون گرفتن مراسم زندگی مشترک را شروع کنیم. دوست نداریم با گرفتن یک جشن همه اقوام مریض شوند و جان همه را به خطر بیندازیم. آمدیم صحبت کنیم تا بعد از ماه صفر در همین دفترخانه خیلی ساده عقد کنیم. به اقوام هم قول دادیم بعد از اتمام بیماری کرونا جشن می‌گیریم.»
درباره تعرفه عقد همراه با استفاده از اتاق عقد از سردفتر سؤال می‌کنم. او پاسخ می‌دهد: «410 هزار تومان، تعرفه سازمان ثبت است و 40 هزار تومان هم هزینه آزمایش، بابت اتاق عقد هم 150 هزار تومان می‌گیریم که روی هم نهایت 600 هزار تومان هزینه یک عقد در دفترخانه می‌شود. البته برخی از دفاتر، تجملات بیشتری دارند و مثل اینجا ساده نیستند، مثلاً نورپردازی و گل آرایی‌های زیاد، تصویربرداری و پذیرایی‌های لوکس دارند یا این که محل دفترخانه در نزدیکی شیرینی فروشی، گل فروشی یا آرایشگاه زنانه قرار دارد. همه این موارد سبب می‌شود چنین دفترهایی به مراتب مشتری‌های بیشتری هم داشته باشند. در این میان برخی مراکز هم وجود دارند که خود، برگزاری مراسم عقد را به طور کامل بر عهده گرفته و با یک سردفتر قرارداد می‌بندند، این دفاتر به‌خاطر خدمات لوکسی که می‌دهند، قیمت‌های بالا دارند، به‌عنوان مثال 8 میلیون یا 10 میلیون تومان دریافت می‌کنند و از این رقم مبلغی به سردفتر ازدواج تعلق می‌گیرد.»
در منطقه یوسف آباد تهران هم، پروتکل‌ها برای انجام مراسم عقد به طور کامل رعایت می‌شود. آقای یوسفی، سردفتر ازدواج در این منطقه به «ایران» می‌گوید: «کلاً از خانواده دوطرف، روی هم رفته 6 نفر می‌توانند حضور داشته باشند، یعنی با عروس و داماد در مجموع 8 نفر می‌توانند در مراسم حاضر باشند. ماسک زدن هم از لحظه ورود تا زمان خروج اجباری است و باید فاصله‌گذاری اجتماعی هم رعایت شده و همه با فاصله از یکدیگر بنشینند. در نهایت همه سعی خود را به کار می‌بندیم تا هم خود و هم مراجعه کنندگان از مخاطرات بیماری دور باشند.»
سردفتری در محله جمهوری هم با اشاره به این که 22 صندلی با عروس و داماد و در کل 24 صندلی در اتاق عقد دفترخانه وجود دارد، به «ایران» می‌گوید: «در دوران کرونا بخشنامه رسمی شده که فقط 6 میهمان می‌توانند در مراسم حاضر باشند و در نهایت 10 نفر اجازه ورود دارند، در واقع نفر یازدهم باید بیرون منتظر بماند، چون اگر حتی یک نفر ناقل بیماری کرونا باشد، بقیه هم مبتلا می‌شوند.»
به گفته این سردفتر ازدواج، در برخی ماه‌ها کلا آمار ازدواج بالا می‌رود، مثلاً ذیحجه، ذیقعده و اسفندماه، ثبت ازدواج به بالاترین میزان خود می‌رسد، ولی در ایام محرم و صفر یا فاطمیه با کاهش آمار روبه‌رو هستیم. در کل، این روزها بیشتر دخترها و پسرها به همین برگزاری مراسم ساده بسنده کرده و برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا از برگزاری مراسم خودداری می‌کنند، در مقابل برخی خانواده‌ها، هنوز پافشاری می‌کنند تا مراسمی برای فرزندان خود بگیرند و درخواست دارند که عاقد در محل تالار یا محلی که برای جشن در نظر گرفته‌اند، حاضر شود، اما ما زیر بار نمی‌رویم و به هیچ قیمتی در مراسم بیرون از دفترخانه حاضر نمی‌شویم. البته در جریان هستم که برخی خانواده‌ها برای فیلمبرداری و عکاسی در مراسم از عاقد صوری استفاده می‌کنند. با توجه به شیوع کرونا در کشور باید از برگزاری چنین مراسمی خودداری شود و به برگزاری مراسم در دفترخانه آن هم با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی بسنده کرد.
پسری در دفتر نشسته و با منشی دفتر در حال قطعی کردن تاریخ عقد است. سؤال می‌کنم: «جشن نمیگیرید؟ در دوران کرونا چطور شد که تصمیم به ازدواج گرفتید؟» پاسخ می‌دهد: «از شما چه پنهان هزینه‌های یک عروسی هرچند ساده هم بسیار بالا است. من و خانمم کارمند هستیم و خانواده هایمان نیز وضع مالی متوسطی دارند. حقیقتاً از کم شدن هزینه عروسی خوشحال شدم. کرونا هر چقدر بدی داشت این خوبی را داشت که باعث شد به‌خاطر مراسم عروسی زیر بار قرض نروم.» او می‌افزاید: البته دوست نداشتیم با برگزاری جشن ما کسی کرونا بگیرد و خاطره‌ای تلخ از عروسی‌مان داشته باشد.