بابک سهرابی/ کارآفرین  اینترنتی
هر هفته در این صفحه به تغییرات مهم در ایران از دریچه فرهنگ استارتاپی نگاه می‌کنیم؛ این بار بابک سهرابی بنیانگذار پلتفرم اینترنتی جاجیگا، که کارش اجاره خانه‌های شخصی، بومی و روستایی در سراسر ایران به گردشگران است درباره تاثیر استارتاپ‌ها بر ایجاد و گسترش مفهوم عدالت کسب‌وکاری نوشته است.

خانه‌ای با معماری جذاب و قدیمی. از فراز سقف شیروانی زیبای آن که نگاه کنید تا چشم کار می‌کند مزارع برنج است و دریاچه‌ای آرام در نزدیکی و زن صاحبخانه که همچون 3 ماه گذشته با هیجان و لبخندی حاکی از رضایت، در ایوان منزل چشم به‌راه میهمانانی‌ست که در راهند، میهمان هایی که منزل زیبای روستایی او را در یک سایت اینترنتی یافته و پس از مشاهده و مقایسه توضیحات و عکس‌ها و نظرات میهمان‌های قبلی، آن را آنلاین برای تعطیلات آخر هفته رزرو کرده‌اند تا لختی از مشغله و ترافیک شهر خود آسوده شوند. این تصویر، مثالی واقعی از تأثیر شگرف استارتاپ‌ها بر زیست ساکنان روستاهای نه‌چندان شناخته‌شده‌ است که نشان می‌دهد با حضور و فعالیت استارتاپ‌ها، عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی در حال پوست انداختن هستند؛ در روزگاری بسر می‌بریم که هر فرد تنها چند کلیک تا دستیابی به فضایی که در آن جنسیت، رنگ، لهجه یا محل سکونت دلیل بر موفقیت یا عدم موفقیت نیست فاصله دارد. ویژگی‌های مختلف، ماهیت و ساختار کسب‌وکاری استارتاپ‌ها و بخصوص پلتفرم‌های «Marketplace» امروزی باعث می‌شود تا این کسب‌وکارها بتوانند با رفع انسداد حاصل از چند دهه پایتخت‌محوری و عملکرد کسب‌وکارهای سنتی، فضای مساعدی را برای کسب‌وکارهای کوچک در شهرستان‌ها و روستاها فراهم آورند. اما کدام ویژگی‌ها باعث شده تا استارتاپ‌ها بتوانند به توزیع عادلانه‌تر ثروت‌ و فرصت در جغرافیای متنوع کشور کمک کنند؟

1 اینترنت‌محور بودن

این کسب‌وکارهای نوین عمدتاً بر بستر اینترنت خدمات خود را عرضه می‌کنند، بستری که مرزهای جغرافیایی و فاصله‌ها در آن بی‌معنا می‌شود. شما می‌توانید در هر گوشه کشور با اتصال به اینترنت، محصول یا خدمات خود را با بهره‌گیری از ابزارهای کامپیوتری که امروزه در یک گوشی هوشمند هم فراهم است، با نرخی به مراتب ارزان‌تر از کسب‌وکارهای سنتی به نحوی مؤثرتر و جذابتر به خیل متقاضیان عرضه کنید؛ متقاضیان و کاربرانی که البته این روزها در انتخاب‌های خود، سختگیری و دقت زیادی به خرج می‌دهند.

2 قاعده‌مند  و منضبط بودن

استارتاپ‌های موفق، مجموعه قواعد و مقرراتی را تعریف و پیاده‌سازی می‌کنند که به‌صورت سیستماتیک و مداوم در ذات این کسب‌وکارها عمل کرده و به مرور بخشی از سازوکار پذیرفته‌شده آنها نزد مخاطبان می‌شوند، لذا عرضه‌کننده کوچکی که خدماتش را از طریق آنها به فروش می‌گذارد دیگر نیازی به تدوین، جاری‌سازی و به‌روزآوری چنین قواعدی که اغلب هزینه‌بر، پیچیده و زمانبر هستند نخواهد داشت و تنها با عضویت در پلتفرم‌ها و پرداخت مبلغ یا کمیسیون ناچیزی، از این زیرساخت‌ها بهره خواهد برد.
امکانی که کمک می‌کند کسب‌وکارهای خرد روستایی و شهرستانی بتوانند از مدرن‌ترین روش‌های بازاریابی و فروش استفاده کنند و بیشتر دیده و پسندیده شوند.

3 تعریف یک زنجیره ارزش گسترده

هنر استارتاپ‌ها در کشف و رفع نیاز مردم است  استارتاپی که نیاز بزرگتر و همه‌گیرتری را به نحوی بهتر و با نرخ منصفانه‌تررفع کند، با اقبال بیشتر مردم مواجه و بزرگتر خواهد شد. کسب وکارهای محلی نیز کافی‌ است با پیروی از نیاز تعریف‌شده که در واقع چکیده مطالعه و بررسی گسترده بازارهای مختلف در آن نهفته است، در زنجیره ارزش این استارتاپ‌ها قرار گیرند و به‌همراه آنها رشد کنند.

4 شفاف و پاسخگو بودن استارتاپ‌ها

برخلاف بسیاری از کسب‌وکارهای سنتی، استارتاپ‌ها شفافیت و پاسخگویی را راهی برای یافتن ایرادها و بهبود تجربه کاربری و لذا افزایش رضایت کاربران خود می‌دانند؛ همین شفافیت و در دسترس بودن در کنار سایر عوامل، باعث ایجاد اعتماد و اطمینان در میان مخاطبان و کاربران آنها می‌شود. اعتماد کاربران همان چیزی است که یک عرضه‌کننده کوچک و ناشناس برای فروش کالا یا خدمات خود به آن نیاز دارد. به‌عبارتی استارتاپ‌ها به کسب‌وکارهای محلی کمک می‌کنند میان‌بری برای اعتمادسازی داشته باشند؛ برای نمونه یکی از راه‌های ایجاد این شفافیت، بخش ثبت نظرات کاربران/خریداران در پلتفرم‌های شناخته‌شده است.

5 رقابت شهرستان‌ها با کلان‌شهرها با متغیر قیمت

یک فروشنده یا خدمت‌دهنده در یک شهرستان کوچک هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی پایین‌تری نسبت به پایتخت یا شهرهای بزرگ دارد. از این‌رو کافی است تا دانش و هنر ارائه یک محصول یا خدمات باکیفیت را داشته باشد تا بتواند بازی رقابت را از همتای شهرنشین خود ببرد! تنها جایی که چنین فرصتی با نرخی منصفانه دراختیارش گذاشته می‌شود زمین بازی یک پلتفرم اینترنتی است.


6 گسترده کردن جغرافیای کسب‌وکار

شفافیت، پاسخگویی، قاعده‌مندی، سودمندی، مبتنی بودن بر نیاز مردم، سریع و لامکان بودن و بسیاری خصایص دیگر که در استارتاپ‌ها دیده می‌شود، در واقع عصاره تلاش‌های بشر در مسیر حرکت به سوی تعریف درست‌تری از عدالت اقتصادی و اجتماعی است.
استارتاپ‌ها کمک کرده‌اند با تغییر شیوه دسترسی مردم به اطلاعات و امکان ارائه بازخورد درست توسط آن‌ها، هم کسب‌وکارهای روستایی و محلی را به مشتریان بیشتری متصل کنند و هم امکان راه‌اندازی کسب‌وکار با استفاده از حداقل داشته‌های ممکن را برای این جوامع فراهم آورند. مهم‌تر اینکه آنها تجربه‌های متنوع‌تری را برای متقاضیان و کاربران خدمات و محصولات مختلف فراهم کرده‌اند.