زهره صفاری
خبرنگار
رهبر بزرگ کاتولیکهای جهان پس از ماهها تلاش واتیکان برای ملاقات با آیتالله سیستانی، کمتر از یک ساعت میهمان خانه کوچک مرجع عالی شیعیان عراق در نجف شد تا ندای اتحاد ادیان و پیام صلح را به جهان برساند. به گزارش شبکه خبری «الجزیره»، این دیدار تاریخی که برجستهترین شاخصه سفر «پاپ فرانسیس» به عراق به شمار میرفت، در آغازین ساعات صبح امروز و در حالی که به صورت زنده در رسانههای عراقی منعکس میشد، به انجام رسید. خودروی ضدگلوله پاپ در اسکورت خودروهای امنیتی و تحت تدابیر نظامی شدیدی که از آغازین ساعات ورود پاپ به فرودگاه نجف اعمال شده بود، در نزدیکی خانه آیتالله سیستانی متوقف شد و پاپ و همراهانش مجبور شدند مسافتی را پیاده طی کنند. اما به محض رسیدن او به خانه آیتالله سیستانی، تعدادی کبوتر سفید به نشانه صلح آزاد شدند و به پرواز درآمدند و پاپ پس از دیدار با پسر آیتالله سیستانی، با رعایت پروتکل های بهداشتی در حضور مرجع عالی شیعیان نشست. همه بخشهای این نشست به صورت زنده منتشر شد اما گفتوگوی مستقیم رهبران دو مذهب بزرگ جهان در مدت 40 دقیقه بدون حضور همراهان و تنها توسط مترجمانشان دنبال شد.
چشمانداز روشن اتحاد ادیان
براساس گزارشهایی که از دفتر واتیکان و دفتر نجف به دست آمده، این دیدار تاریخی ماهها از همه ابعاد توسط طرفین مورد بررسی قرار گرفته و حتی دستکم یک بار نیز لغو شد اما سرانجام در اوج شیوع کرونا و به رغم وجود مخاطرات تروریستی در نخستین سفر پاپ به عراق رقم خورد. در این میان آنچه بیانیهها نشان میدهد روند مذاکرات بسیار امیدبخش بوده است. به طوری که پس از دیدار، دفتر آیتالله سیستانی در بیانیهای نوشت: «مقامات مذهبی نقش خاصی در حمایت از مسیحیان عراق دارند و رهبر شیعیان نیز با تأیید نگرانیهای پاپ درباره شهروندان مسیحی، زندگی در امنیت و صلح و در چارچوب قانون اساسی را حق مسلم آنها دانست. ما باید برای تحکیم ارزشهای هماهنگی، همزیستی مسالمتآمیز و همبستگی انسانها تلاش کنیم تا بتوانیم از درد و رنج برخی ملتهای قربانی جنگ بکاهیم.» مرجع عالی شیعیان همچنین از قدرتهای بزرگ خواست که زبان جنگ را کنار گذاشته و بر منافع مردم توجه کنند. واتیکان نیز در بیانیهای اعلام کرد: «پاپ از آیتالله سیستانی و شیعیان عراق برای حمایت از ندای دفاع از حقوق اقلیت تضعیف شده عراق که در سالهای اخیر سختترین دوران را طی کردهاند، قدردانی میکند. پیام صلح آیتالله سیستانی تأیید دوبارهای بر فداکاری برای بشریت و اهمیت اتحاد مردم عراق بود.» «مارسین الشماری»، کارشناس اندیشکده بروکینگز معتقد است: «این دیدار دارای اهمیت بسیاری است. گرچه بیش از هر چیز نمادین بود اما برای رسیدن به هدف کافی به نظر میرسد. اینکه پاپ برای نخستین بار در تاریخ به عراق سفر کرده بسیار خرسندکننده و افتخارآفرین است و عراقیها نیز مشتاق استقبال از او هستند.» وی با اشاره به نارضایتیها و اعتراضات گسترده ضددولتی در عراق افزود: «همزمانی این سفر و تشدید اعتراضات ضد دولتی، نقطه عطفی برای سیستم حاکمیتی خواهد بود. چراکه دیدار پاپ و آیتالله سیستانی با وجود همه تلاشها برای به تعویق افتادن آن با وعده امید برای آینده این کشور اتفاق افتاد.»
دیدار پاپ 84 ساله و آیتالله سیستانی 90 ساله به قدری دارای اهمیت بود که نه تنها رسانههای داخلی عراق که رسانههای بینالمللی نیز نگاه ویژهای به آن داشتند. در این میان به رغم مخالفتهای نامحسوس برخی احزاب عراقی، گروههای شیعی برای دفاع از سرنوشت کشورشان از این دیدار استقبال کرده و آن را گامی شفاف و درست عنوان کردند. به نوشته «واشنگتن پست»، «عباس الکاظم»، رئیس بخش امور عراق شورای آتلانتیک معتقد است: «هر دو مقام هواداران بسیاری دارند. بدون شک در شرایط عادی پاپ تنها در این سفر میبایست با مسیحیان دیدار کند اما او با حضور در خانه آیتالله سیستانی ثابت کرد که ابعاد متفاوتی را از این برنامهریزی دنبال میکند.» در پی این دیدار پاپ به شهر «اور» زادگاه حضرت ابراهیم(ع) در جنوب ناصریه رفت و در جمع مردم، تروریسم و خشونت را برخاسته از دین ندانست. پاپ پس از ترک شهر «اور» به سمت بغداد حرکت کرد تا با مقامات عالیرتبه این کشور دیدار و گفتوگو کند. وی قرار است در این چند روز سخنرانی بینالمذاهبی داشته باشد.
یگانه خدامی
خبرنگار
دیدار پاپ با آیتالله سیستانی در نجف انجام شد و این دیدار بازتاب زیادی در رسانههای جهان داشت. عکس دیدار در خانه آیتالله سیستانی در شبکههای اجتماعی هم بازنشر شد و کاربران درباره اهمیت آن نوشتند و البته به این پرداختند که چرا شبکه خبر تلویزیون آن را پوشش نداده است:
«آقای سیستانی در مورد بیعدالتی، ستم، فقر، آزار و اذیتهای مذهبی و فکری، سرکوب آزادیهای اساسی و عدم عدالت اجتماعی بویژه جنگها، اقدامات خشونتآمیز، محاصره اقتصادی و آوارگی بسیاری از مردم در منطقه بویژه مردم فلسطین در سرزمینهای اشغالی با پاپ صحبت کردند.»
«ظاهراً تعداد فالوئر قدرت ایجاد این توهم را در برخی دارد که فکر کنند مصالح تشیع و عراق را بیشتر از آقای سیستانی میفهمند و بیشتر از او می دانند پاپ کیست و لازم دیدند تذکرات بدهند»
«شبکه خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از قبل از ورود پاپ به نجف و دیدار با آقای سیستانی تا انتهای دیدار و خروج پاپ از نجف هیچ واکنشی از خودش نشان نداد. خبر نداشت که چه اتفاقی افتاده یا عمداً خودش را به بیخبری زده بود؟»
«پاپ در این دیدار تنها بود و دفتر آقای سیستانی نپذیرفت که هیچ مقام عالیرتبه سیاسی عراقی باوجود درخواست دولت عراق، همراه پاپ وارد خانه شود. در خانه سیستانی سالهاست به روی سیاستمداران عراقی که دنبال کسب اعتبار از دیدار با او هستند، بسته است. حدود یک ساعت پشت درهای بسته حرف زدند.»
«آیتالله سیستانی فخر همه ما شیعیان هستند و دیدار پاپ با ایشون ان شاء الله هم برای عراق و هم مسلمانان منطقه مایه برکت خواهد بود و باید ازش استقبال کرد. هر فعل و نقلی که بخواد ایشون رو تخفیف بده نه اسلامیه و نه انقلابی»
«پیشنهادم اینه که اجازه بدیم از سفر پاپ و دیدارش با آیتالله سیستانی(حفظه الله) که از ۲ سال قبل برنامهریزی شده یه مدت بگذره و اثرات این سفر رو ببینیم بعد تحلیل و تفسیر کنیم»
«من آنقدر این عکس دیدار پاپ و سیستانی برام عجیبه که سیو کردم، هی زوم میکنم، نگاه میکنم»
«حضور پاپ فرانسیس در عراق و ملاقات با آیتالله سیستانی بیانگر نقش تعیین کننده مرجعیت شیعه در صلح و امنیت عراق است. رهبران جهان برای ملاقات با پاپ در دفتر ایشان حضور مییابند اما این بار پاپ برای ملاقات با مرجع شیعه در منزل ایشان حضور مییابد و این اهمیت مرجعیت شیعه است»