گروه سیاسی/ نشست کمیسیون مشترک مذاکرات رفع تحریم بعد‌از ظهر روز گذشته برگزار شد و اعضا تصمیم گرفتند پس‌ از مذاکرات سخت و فشرده، چند روز وقفه را در دستور کار قرار دهند و سپس برای ادامه مذاکرات به وین بازگردند. در مذاکراتی که گذشت ایران و ۱+۴ به پیش‌نویس جدیدی که در آن نظرات ایران اعمال شده است، دست یافتند که در صورت نهایی شدن، این متن مبنای رایزنی‌های آتی قرار خواهد گرفت.
علی باقری پس از پایان این دور مذاکرات وین در جمع خبرنگاران گفت: درهفته گذشته و در طی مذاکرات در موضوع لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای به دو سند دست پیدا کردیم که این دو سند، دیگر سند به دست آمده در ۲۰ ژوئن (مذاکرات وین ۶) نیست بلکه دو سند جدید است که براساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود. مذاکره کننده ارشد کشورمان با اشاره به پافشاری طرف مقابل روی پیش‌نویس قبلی و مقاومت اولیه در برابر اصلاحات ایران گفت: ما براساس منطق و استدلالی که داشتیم در مقابل این موضع غیرمنطقی ایستادگی کردیم و گفتیم مواضع ما باید لحاظ شود. در طی یک هفته گذشته مذاکرات بسیار سنگین و فشرده بین طرف‌ها در سطوح مختلف برگزار شد و دیدگاه‌های طرف‌ها مبادله شد تا در نهایت اروپایی‌ها هم مجاب شدند که دیدگاه‌های ایران به عنوان مبنایی برای مذاکرات جدی و نتیجه‌بخش پذیرفته شود. وی تصریح کرد گفت‌وگوهای دور آتی می‌تواند آخرین دور مذاکرات باشد. طبیعی است طرف مقابل اگر دیدگاه‌های ما را بپذیرد، ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌توانیم به توافق برسیم. در همین خصوص «انریکه مورا» معاون دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا پس از پایان نشست دیروز (جمعه) کمیسیون مشترک برجام در جمع خبرنگاران بیان داشت که این پیش‌نویس، نظرات و پیشنهادات مختلف گروه ۱+۴ و ایران درباره رفع تحریم‌ها، مسائل هسته‌ای و ترتیبات اجرایی را شامل می‌شود. وی عنوان کرد که این امر به معنای دستیابی به توافق نیست ولی مبنای ادامه گفت‌وگوها خواهد بود. این مقام اروپایی ابراز امیدواری کرد که گفت‌وگوها ظرف چند هفته آینده به نتیجه برسد. دیپلمات ارشد چین هم گفته طرف‌ها با از سرگرفتن مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین قبل از پایان سال‌جاری میلادی موافقند. مذاکره کنندگان تروئیکای اروپایی نیز طی بیانیه‌ای با اعلام پیشرفت در مذاکرات در وین گفتند که این سه کشور به‌همراه شرکای روس، چین و امریکا آماده ادامه مذاکرات هستند.
به‌نظر می‌رسد این دور از مذاکرات در تثبیت و به رسمیت‌ شناخته شدن خواسته‌های ایران نتیجه موفقیت‌آمیزی داشته و به پیشرفت‌های قابل قبول در زمینه نگارش متن منتهی شده و چشم‌اندازی نسبتاً مثبت برای موفقیت تلاش‌های دیپلماتیک ایجاد کرده است. مذاکرات رفع تحریم که از هشتم آذرماه شروع شده نشان می‌دهد برخلاف برساخت رسانه‌ای بسیاری از منتقدان داخلی و خارجی، تیم مذاکره‌کننده آماده است تا در ازای رفع همه تحریم‌هایی که پس‌از توافق سال 1394 صورت گرفته به تعهدات برجامی بازگردد.
تیم مذاکره‌کننده کشورمان همزمان با گفت‌وگوهای وین روابط خود را با آژانس حفظ کرده است. هرچند ایران به انحراف آژانس از مسئولیت‌های فنی و سایه انداختن موضوعات سیاسی بر فعالیت‌های این نهاد انتقاد دارد اما همواره روابط خود را بر اساس پادمان پیش برده تا در خصوص صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان برای جهانیان شائبه‌ای وجود نداشته باشد. ایران همچنین در تفاهمی که چند روز قبل با آژانس داشت اجازه نصب دوربین‌ها در سایت تسای کرج را داد. این اقدام را می‌توان به‌عنوان نشان دادن حسن نیت ایران معرفی کرد که آمادگی دارد تا با وجود انتقادها به توافق 2015 در صورت بازگشت امریکا به تعهدات خود محدودیت‌های فراپادمانی برجام را بازگرداند.
اقتدار در حراست از منافع ملی
این انعطاف البته در چهارچوب مصوبه اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها بوده است؛ بدین صورت که دوربین‌ها به‌صورت آفلاین خواهند بود و تصاویر ضبط شده توسط آنها به هیچ عنوان پیش از رفع تحریم‌ها در اختیار آژانس قرار نخواهد گرفت. سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این خصوص خبر داده است: نصب دوربین‌ها به این صورت انجام می‌شود که دوربین‌ها عکسبرداری خواهند کرد و عکس‌ها در حافظه دوربین‌ها حفظ می‌شوند. هنگامی که حافظه‌ها پر شوند، کارت‌های حافظه استخراج می‌شوند و در مهر و موم مشترک ایران و آژانس قرار می‌گیرند. به‌عبارت دیگر آژانس به‌هیچ وجه به این اطلاعات دسترسی نخواهد داشت. گروسی نیز این موضع را تأیید کرد و گفت «اطلاعات دوربین‌ها زمانی با ما به اشتراک گذاشته می‌شود که توافق حاصل شود و این توافق زمانی حاصل می‌شود که تحریم‌ها لغو شوند.» وی همچنین از اجازه دادن آژانس به ایران برای کار روی دوربین‌ها و رفع نگرانی‌های احتمالی ایران خبر داد.
از سویی، ایران با یادآوری وظیفه صیانتی آژانس در قبال اعضای خود بر لزوم واکنش مدیرکل آژانس به اقدامات تروریستی و خرابکارانه علیه برنامه هسته‌ای کشورمان به‌عنوان حداقلی‌ترین کار ممکن تأکید داشت و به همین دلیل آژانس مجبور شد دوبار خرابکاری علیه سایت‌های هسته‌ای کشورمان را محکوم کند. بر این اساس و به‌دلیل اتمام بخش اصلی بررسی‌های قضایی -امنیتی روی دوربین‌های آسیب‌دیده و همچنین نظر به اقدام آژانس در محکوم کردن خرابکاری در مجتمع تسا و پذیرش بررسی فنی دوربین‌ها از سوی کارشناسان ایران قبل از نصب، ایران در اقدامی داوطلبانه، اجازه جایگزینی دوربین‌های جدید و آفلاین را به‌جای دوربین‌های آسیب دیده به آژانس داده است. پیشبرد همکاری ایران با آژانس همراه با حساسیت نسبت به منافع کشورمان نشان از این دارد که ایران اهتمام ویژه‌ای به حل مسأله از طریق همکاری و البته چهارچوب‌های قانونی موجود دارد. این مسأله در ارتباط با مذاکرات رفع تحریم با 1+4 نیز صدق می‌کند. ایران همواره اعلام کرده که آماده بازگشت به توافق 2015 است و در صورتی که همه تحریم‌های ضدایرانی وضع شده که قرار بوده از همان سال لغو شود برداشته شود و تضمین‌های لازم راستی آزمایی در خصوص آن صورت بگیرد می‌توان به احیای آن امیدوار بود.
اقدامات مخرب سه کشور اروپایی
با وجود اینکه طرفین مذاکرات از جمله چین، روسیه و اتحادیه اروپا همواره از سازنده بودن گفت‌و‌گوها خبر داده‌اند اما شنیده‌ها حاکی از آن است که سه کشور اروپایی برای تخریب روند مذاکرات وین حتی با طرف‌های مذاکره، از جمله اتحادیه اروپا، چین، روسیه و حتی امریکا به تنش رسیده‌اند. در همین خصوص ایرنا به نقل از یک منبع آگاه از هماهنگی سه کشور اروپایی عضو برجام با رژیم صهیونیستی درباره مذاکرات وین خبر داده و گفته که سفرها و مذاکرات مستمری میان دو طرف برای اخلال در روند گفت‌وگوها و به نتیجه نرسیدن توافق‌ها و تعهدات متقابل ۲۰۱۵ تشکیل شده است. این منبع آگاه مهم‌ترین محور مشترک آنها را نگرانی از پررنگ شدن نقش ایران در قبال تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی دانسته که موجب تضعیف حضور رژیم صهیونیستی از یک طرف و کاهش منافع اقتصادی این سه کشور اروپایی از جهت تجارت و فروش سلاح است. تروئیکای اروپا همواره در طول مذاکرات نقش مخرب خود را پیگیری کرده است اما با این حال دیپلماسی فعال کشورمان باعث شده تا دو طرف به نقاط مشترک قابل توجهی دست یابند. هیأت‌های سه کشور اروپایی در حالی برای مشورت به پایتخت‌های خود بازمی‌گردند که در متون مذاکراتی پیشرفت‌های مهمی به دست آمده است.

بــــرش
گفت‌وگوی تلفنی وزیر امور خارجه با دبیرکل سازمان ملل

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگوی تلفنی با آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد اظهار کرد: تیم مذاکره کننده ایرانی با ابتکار عمل و اختیار لازم در این مذاکرات حضور دارد و با جدیت برای رسیدن به توافق خوب تلاش می‌‌کند. امیرعبداللهیان عدم وجود ابتکار عمل در طرف غربی را از عوامل کندی پیشرفت در مذاکرات دانست. وی خاطرنشان کرد: همان طور که بارها تأکید کرده‌ایم لازمه رفع نگرانی‌های ادعایی طرف‌های غربی، لغو کامل تحریم‌های برجامی است. وی تأکید کرد: ما با حسن نیت و ابتکار عمل فعال، به دنبال رسیدن به یک توافق خوب هستیم، اما زبان تهدید را به هیچ وجه برنمی‌تابیم. دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در این گفت‌وگو ضمن تشکر،  گفت‌وگوهای وین را مهم خواند و اظهار داشت: دبیرکل سازمان ملل ضمن تقدیر از اقدام جمهوری اسلامی ایران در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و موافقت با نصب دوربین‌ها در سایت کرج، این اقدام را نشان دهنده همکاری خوب تهران با آژانس دانست که در فرایند اعتمادسازی در جریان مذاکرات تأثیر مثبتی خواهد داشت. وی تأکید کرد: ما از تمام ابزارهای سازمان ملل متحد استفاده خواهیم کرد و تلاش‌های خودمان را در پیش خواهیم گرفت تا این مذاکرات نتیجه خوبی در پی داشته باشد.

پروفسور «ریچارد فالک» در اظهاراتی درباره مذاکرات وین گفت که اراده واقعی امریکا در بازگشت به تعهدات برجامی‌اش بسته به این است که بخواهد هزینه سیاسی مربوطه را پرداخت کند یا خیر. فالک که متخصص حقوق بین‌الملل و استاد افتخاری دانشگاه پرینستون در امریکا است گفت‌و‌گویی با خبرگزاری مهر انجام داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
ایران مواضع سازنده‌ای در قبال موضوع هسته‌ای خود اتخاذ کرده و هیأتی را برای شرکت در دور جدید مذاکرات با هدف برچیدن تحریم‌ها به وین اعزام کرده است. با این حال، امریکا و کشورهای غربی همچنان از ایران به‌دلیل عدم جدیت کافی در مذاکرات انتقاد می‌کنند. نظر شما در این رابطه چیست؟
ارزیابی اظهارات عمومی هر دو طرف با اشاره به مذاکرات وین دشوار است. به نظر می‌رسد این یک ارتباط پیش از مذاکره با پلتفرم‌های رسانه‌ای و افکار عمومی است و همچنین در مورد ایالات متحده راهی برای کاهش انتقادات اسرائیل برای هرگونه مذاکره با ایران است که ممکن است به بازگرداندن توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام)، پایان تحریم‌ها یا بهبود روابط بین دو کشور منجر شود. ما نمی‌دانیم که انگیزه امریکا و ایران برای دستیابی به یک نتیجه توافق شده چقدر است. با مطرح شدن پیش شرط‌های مربوط به توافق در مذاکرات، میزان انعطاف‌پذیری مذاکره و خطوط قرمز آشکارتر خواهند شد.
با اذعان به این ابهام، معتقدم بار اصلی بر دوش امریکا است تا صداقت و اعتبار خود را نشان دهد. در سال ۲۰۱۸، ایالات متحده به‌طور رسمی و یکجانبه از این توافق خارج شد. ترامپ به محض انتخاب شدن در سال ۲۰۱۶، این توافق را رد کرد و متعاقباً مجوز عملیات‌های مخفیانه غیرقانونی مختلف را در نقض حقوق حاکمیت ایران و همچنین حمایت از تهدیدات و استفاده از زور اسرائیل علیه ایران، صادر کرد. از این نظر، بسیار حیاتی است که ایالات متحده حسن نیت خود را نشان دهد، از جمله تمایل به ارائه نوعی ضمانت در برابر خروج دوم از برجام که ممکن است با اعمال مجدد تحریم‌ها در صورت بازگشت حزب جمهوری خواه به قدرت در سال ۲۰۲۵ همراه شود. تعهد امریکا به مخالفت با هرگونه اقدام خصمانه آینده اسرائیل علیه ایران قابل استقبال خواهد بود.
ایران اصرار بر برچیدن تمام تحریم‌های مرتبط هسته‌ای دارد. آیا امریکا چنین کاری انجام خواهد داد؟ در واقع، اراده سیاسی واقعی در طرف امریکایی برای حصول یک توافق می‌بینید؟
سؤال این است که آیا واشنگتن آمادگی دارد تا بهای دیپلماتیک و سیاسی داخل این کشور را درباره افزایش اصطکاک با اسرائیل بپردازد یا خیر و این مسأله به‌دلیل مشکلات بیشتر با متحدان اسرائیل در کنگره تشدید شده که ادعای تضعیف «روابط ویژه» ای را دارند که ایالات متحده مدتها است با اسرائیل حفظ کرده و دولت بایدن نیز مجدداً آن را تأیید کرده است. این مسأله بیش از آنکه نشانه فقدان اراده سیاسی برای دستیابی به توافق باشد؛ حاکی از نیاز آشکاری است که امریکا برای ایجاد توازن بین مزایای حاصل از این توافق در برابر واکنش بشدت منفی جمهوری‌خواهان طرفدار ترامپ، حس می‌کند. پس از خروج دردسر ساز نیروهای امریکایی از افغانستان، بایدن نسبت به ادعای جناح راست ایالات متحده مبنی بر اینکه وی تصویری از ضعف امریکا و افول جهانی‌اش ارائه می‌دهد، نیز حساس شده است.
ایران بارها تأکید کرده است که هدف اصلی این دور از مذاکرات برچیدن تحریم‌ها علیه ایران و بازگشت فعالیت‌های اقتصادی و تجاری ایران به روال عادی است. این درخواست ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
گمان می‌کنم اصالت و توجیه این مطالبه از سوی ایران صادقانه و شایسته احترام است و طبق قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل متحد الزامی شده است. مسلماً، ایران هیچ اشتباهی انجام نداده است که مستلزم اقدامات تنبیهی یا قلدری و تهدیدی باشد که در رویکرد «فشار حداکثری» به ریاست جمهوری ترامپ تعبیه شده است. تهدید یا استفاده از زور به‌عنوان یک تاکتیک دیپلماسی غیرقانونی است و ایران دائماً توسط چنین تاکتیک‌ها و اعمال تحریم‌هایی که مانع از سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی توسط کشورهای ثالث شده، مورد تهدید و هدف آسیب‌های اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی قرار گرفته است.
ایران می‌گوید متن برجام ۲۰۱۵ باید سنگ بنای مذاکرات وین باشد اما طرف مقابل در واقع دنبال برجام جدید ۲۰۲۱ است. این مطالبات بیش از حد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
از نظر ظاهری، این خواسته‌های ایالات متحده با توجه به اینکه اقدام یکجانبه و بی‌دلیل این کشور بود که به شکست ترتیبات توافق شده در چهارچوب برجام ۲۰۱۵ انجامید، غیر منطقی است. از نظر سیاسی نباید از ایران انتظار داشت که شرایط و اجبار و قیود تازه‌ای را بپذیرد که محدودیت‌های جدیدی را بر آزادی عمل‌اش در نسخه جدید ۲۰۲۱ یا ۲۰۲۲ توافق قبلی اعمال می‌کند.
توجیه آنها برای ارائه شروط جدید، با استناد به پیشرفت‌های فناوری ایران، افزایش توانمندی‌های غنی‌سازی و این ادعا مطرح می‌شود که ایران با برخورداری از دانش لازم، فاصله خود را تا دستیابی به سلاح هسته‌ای کوتاه‌تر کرده است. این در حالی است که مدیر سیا (CIA) اخیراً اذعان کرد که هیچ مدرکی دال بر اینکه ایران به‌دنبال توانایی (ساخت) سلاح هسته‌ای است، وجود ندارد. با این حال، به انقضای توافق ۲۰۱۵ که موعد آن (طبق بند غروب آفتاب) سال ۲۰۳۰ است چیزی نمانده و همین مسأله موجب می‌شود که بویژه از سوی اسرائیل و طرفداران افراطی منع اشاعه، به امریکا فشار بیاید تا اصرار کند که موعد انقضای برجام به ۲۵ سال آن هم از زمان امضای توافق جدید، افزایش یابد.
دولت بایدن می‌گوید تضمین نمی‌کند که ایالات متحده از توافق احتمالی آینده مانند آنچه ترامپ انجام داد، خارج نشود و حتی برخی در واشنگتن تهدید می‌کنند که هر توافقی را که بایدن ممکن است به دست آورد از بین خواهند برد. موضع امریکا و تأثیر آن بر روند مذاکرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ رقابت‌های داخلی ایالات متحده چگونه ممکن است شانس دستیابی به یک توافق هسته‌ای خوب را از بین ببرد؟
گمان می‌کنم که خطر ایجاد مانع در آینده برای این توافق، در داخل ایالات متحده بسیار زیاد است. چشم‌انداز موفقیت انتخاباتی جمهوری‌خواهان در انتخابات ۲۰۲۲ و ۲۰۲۴ را نمی‌توان نادیده گرفت.
چنین نتیجه‌ای بدون شک فشارها را برای بازگرداندن رویکرد ترامپ به ایران و یک رویکرد کلی به سیاست خاورمیانه که بیشتر همراستا با ترجیحات اسرائیل است، افزایش می‌دهد. شاید به این دلیل باشد که بایدن به مسائل داخلی، از جمله کووید ۱۹، بودجه عمومی زیرساخت‌ها (جاده‌ها، پل‌ها، فرودگاه‌ها، انرژی‌های تجدیدپذیر) و بهبود روابط نژادی اولویت می‌دهد و اینکه ایالات متحده همچنان به رویکرد سرسختانه خود در رابطه با مذاکرات وین در مورد مسائل هسته‌ای و همچنین در رابطه کلی‌اش با ایران پایبند است. در عین حال، به‌نظر می‌رسد که دولت ایالات متحده در صورت شکست مذاکرات، درگیر مدیریت بحران خواهد شد و ممکن است بر این باور باشد که در صورت حفظ وضعیت موجود با ایران، اهرم فشار بیشتری برای مهار اسرائیل خواهد داشت، به این معنی که توافق جدیدی وجود ندارد و تحریم‌ها هم برچیده نمی‌شود. گمان می‌کنم که این مسأله‌ای خطرناک خواهد بود و منجر به بدتر شدن اوضاع در خاورمیانه می‌شود که می‌تواند موجب بروز جنگ علنی شود.

امام جمعه اهل سنت آزادشهر برکنار شد

   خبر اول اینکه، پس‌ از آنکه برخی سخنان مولوی گرگیج امام جمعه اهل سنت آزادشهر در هفته گذشته باعث اعتراض و گلایه مسلمانان شیعه و سنی شده بود، نماینده ولی فقیه در گلستان و امام جمعه گرگان طی حکمی امام جمعه جدید اهل سنت آزادشهر را منصوب کرد. به گزارش ایرنا، براساس حکم آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی، مولوی نعمت‌الله مشعوف به سمت امام جمعه جدید شهرستان آزادشهر در شرق گلستان منصوب شد. آیت‌الله نورمفیدی در حکم خود خطاب به مولوی مشعوف یادآور شده: بدیهی است توجه ویژه شما به موقعیت خطیر جهان اسلام و ضرورت وحدت اسلامی و شرایط حساس کشور و تبیین صحیح آن برای مردم، رضایت خداوند متعال را در پی داشته و موجب یأس دشمنان خواهد گردید.

 مستندی که صدای غربگرایان را درآورد

  دست آخر اینکه، پنجشنبه شب مستندی با عنوان «غرب دور، شرق نزدیک» از شبکه سوم سیما پخش شد. این مستند به یک فرصت‌سوزی دیپلماتیک در دولت حسن روحانی پرداخته و عدم توجه دولت پیشین به کشورهای غیرغربی را مورد انتقاد قرار داده است. در عین استقبال مخاطبین و مردم اما این بازخوانی سیاسی و تاریخی از عدم توازن در سیاست خارجی دولت قبل، واکنش‌های مخالفی را هم به همراه داشت. اکبر گنجی از افراد ضدانقلاب ساکن لندن این مستند را به مثابه خواندن فاتحه مسئولین سابق کشور معرفی کرد! گفتنی است «غرب دور، شرق نزدیک» به واکاوی ابعاد تاریخی این صحبت‌ محمدجواد ظریف که گفته بود در پسابرجام «دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از ایران رنجانده بودیم»، پرداخته است.

بر اساس توافق‌های به‌عمل آمده در کمیسیون‌های مشترک دوستی نظامی جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان، نهمین رزمایش امداد و نجات دوجانبه بین نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سلطنت عمان صبح پنجشنبه ۲۵ آذرماه ۱۴۰۰ در آب‌های سرزمینی جمهوری اسلامی ایران در تنگه هرمز و دریای عمان برگزار شد.
این رزمایش با مشارکت تعدادی از واحد‌های شناوری نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دریابانی انتظامی کشور، سازمان بنادر و دریانوردی و نیروی دریایی سلطنت عمان، با پشتیبانی بالگردهایی از دوطرف و پهپادهای جمهوری اسلامی ایران، با حضور رؤسای کمیته مشترک دوستی نظامی دو کشور و اعضای آن برگزار شد.