گروه اقتصادی  - صنایع سلولزی (چوب و کاغذ) در ایران به عنوان یکی از یازده صنعت استراتژیک شناخته می‌شود. این صنعت به دلیل محدودیت در تأمین مواد اولیه، نتوانسته به صورت مناسبی رشد کند که این امر به تأمین نیاز داخلی از طریق واردات منجر شده است. صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی این صنعت نشان می‌دهد، افزایش هزینه‌ها و کاهش نقدینگی به کاهش حاشیه سود خالص شرکت‌ها منجر شده است. همچنین آمارها نشان می‌دهد که در طول یک سال گذشته ارزش سهام این صنعت در حدود 44 درصد کاهش داشته و از این نظر سهامداران با زیان بسیار زیادی مواجه شده‌اند. با کاهش ارزش قیمت سهام و خروج سرمایه از این صنعت، نسبت قیمت به سود (P/E) به کمترین مقدار خود در طول یک سال گذشته رسیده است. با این حال آمارها همچنان خروج سهامداران حقیقی از این صنعت را نشان می‌دهد. گزارش پیش رو به بررسی عملکرد صنعت در بازار سهام می‌پردازد.
صنایع سلولزی از کمبود نقدینگی رنج می‌برند
آمارها نشان می‌دهد، دوره وصول مطالبات برای صنعت به حدود 136 روز و دوره گردش موجودی کالا به 70 روز رسیده است. این موضوع باعث کمبود نقدینگی و افزایش ریسک‌های عملیاتی در این صنعت شده است. کمبود نقدینگی در این صنعت به‌طور کلی مربوط به دریافت مطالبات از مشتریان و افزایش روزافزون قیمت مواد اولیه است. این موضوع که در چند سال اخیر به صورت قابل توجهی حاد شده، مستقیماً بر بازرگانی و تأمین و تولید و فروش صنعت تأثیر‌گذار است. با توجه به اینکه بخش مهمی از منابع مالی از طریق تسهیلات بانکی تأمین می‌شود این صنعت با ریسک نرخ بهره نیز مواجه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در 5 سال اخیر بدهی شرکت‌های فعال در این صنعت به سیستم بانکی افزایش یافته که این موضوع دسترسی به سرمایه درگردش و منابع مالی جدید برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای را محدود کرده است.
سرمایه‌گذاری ناکارآمد و رشد قیمت نهاده‌ها، بزرگ‌ترین مشکلات صنعت چوب و کاغذ در ایران است
در جهان، این صنعت تحت تسلط شرکت‌های امریکای شمالی ، شمال اروپا و شرق آسیا قرار دارد و البته امریکای‌لاتین و استرالیا نیز در این صنعت فعالیت قابل توجهی دارند. در چند سال آینده انتظار می‌رود که کشورهای پرجمعیت و دارای منابع کافی مانند هند و چین به عنوان بازیگر اصلی این صنعت به شمار روند. صنعت بسته‌بندی کاغذ، در حال حاضر بزرگ‌ترین بخش مصرف‌کننده تولید جهانی کاغذ است که بیش از نیمی از مصرف را به خود اختصاص داده است. این صنعت سریع‌ترین بازار در حال رشد با نرخ رشد 7.5 درصد در بازه زمانی 2022-2016 بوده و ارزش صنعت بسته‌بندی کاغذ به بیش از 345 میلیارد دلار رسیده است.
کارخانه‌های محدودی در ایران به‌منظور فرآوری از ضایعات چوب و کاغذ و همچنین استفاده از نهاده‌های جایگزین مشغول به کار شده‌اند. یکی از نهاده‌های جایگزین برای تولید کاغذ، باگاس (تفاله گیاه نیشکر یا باقی‌مانده فیبری ساقه نیشکر) است که با توجه به تولید فراوان این محصول در کشت و صنعت‌های خوزستان، باگاس می‌تواند بهترین جایگزین جنگل‌ها باشد. بیشترین تولید کاغذ و مقوای کشور مربوط به کاغذ‌های لاینر و فلوتینگ بوده که حدود 50 درصد تولید کاغذ و مقوای کشور را به خود اختصاص داده است. همچنین در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی برای تولید تیشو صورت پذیرفته به طوری که تولید این محصول در سال 1400 به حدود 800 تن در روز رسیده است. بحران آب و تغییر الگوی مصرف در کشورهای خاورمیانه باعث توجه بیشتر به این صنعت شده است. طبق آمار سندیکای تولید‌کنندگان مقوا و کاغذ در ایران، سرانه مصرف کاغذ 22 کیلوگرم بوده در حالی که متوسط مصرف سرانه جهانی 54 کیلوگرم است. ایران سالانه 380 هزارتن کاغذ تحریریه و روزنامه نیاز دارد در صورتی که کل ظرفیت تولید این محصول در کشور 180 هزار تن است. این صنعت در ایران با چالش‌هایی مانند عدم توازن در زنجیره تولید، حمل و نقل، انرژی، مسائل زیست‌محیطی، تکنولوژی، منابع انسانی، عدم توجه به مقیاس تولید و سرمایه‌گذاری‌های ناکارآمد و کوچک، رکود بازار مصرف، تأمین مالی و عدم ثبات شاخص‌های کلان اقتصادی و قوانین مواجه است.
بررسی شاخص‌های عملکردی صنعت در بازار سهام
جدول روبه‌رو، برخی نسبت‌های مربوط به ارزندگی و سودآوری صنعت و شرکت‌های فعال در آن را نشان می‌دهد. طبق ارقام موجود در جدول، سهام شرکت‌های صنعت چوب و کاغذ در یک‌سال گذشته با بازدهی منفی 44 درصدی روبه‌رو شده و نسبت (P/E) به حدود 11 رسیده است. همچنین نمودارها نشان می‌دهد که در طول یک‌سال گذشته سهامداران حقیقی بیش از 35 میلیون برگ سهم را واگذار کرده و از این صنعت خارج شده‌اند. خروج سرمایه و کاهش تقاضا از این صنعت به کاهش شدید ارزش بازار و نسبت‌های ارزندگی منجرشده است.

طبق اطلاعیه‌های منتشر شده در سایت کدال، امروز 9نماد بورسی مجامع خود را برگزار خواهند کرد. در بین این شرکت‌ها دو شرکت پلاسکوکار سایپا (نماد پلاسک) و پاکسان (نماد شپاکسا)، در خصوص افزایش سرمایه خود تصمیم خواهند گرفت. در جدول زیر، لیست شرکت‌ها و موضوع برگزاری مجمع آورده شده است.

افزایش 950درصدی سرمایه «شپاکسا»
شرکت پاکسان به دنبال افزایش سرمایه خود از مبلغ 108میلیارد تومان به مبلغ یک هزارو 134میلیارد تومان است. افزایش سرمایه مذکور از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت و سود انباشته و به منظور اصلاح ساختار مالی و در راستای مفاد ماده 14 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور، صورت خواهد پذیرفت. درگزارش توجیهی هیأت مدیره برای افزایش سرمایه ذکر شده است، مبلغ 814میلیارد تومان از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت، صرفاً مربوط به تجدید ارزیابی زمین‌های شرکت است که توسط هیأت کارشناسان رسمی دادگستری ارزیابی شده است. همچنین مبلغ 212میلیارد تومان از محل سود انباشته و با هدف سرمایه‌گذاری در طرح توسعه واحد صابون‌سازی و جلوگیری از خروج نقدینگی خواهد بود. لازم به ذکر است که مجموع سود انباشته شرکت در حدود 395میلیارد تومان است.

افزایش 60درصدی سرمایه «پلاسک»
افزایش سرمایه این شرکت درحدود 54میلیارد تومان و از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها خواهد بود. این نوع افزایش سرمایه منجر به ورود هیچ گونه منابع نقدی جدید به شرکت نخواهد شد و صرفاً به منظور اصلاح ساختار مالی شرکت صورت خواهد پذیرفت. طبق آخرین صورت‌های مالی منتشر شده، این شرکت در حدود 22میلیارد تومان زیان انباشته دارد که در حدود 25درصد سرمایه ثبتی آن است.