امین محمودی
 خبرنگار
 بازار تولید و صادرات زعفران در سال‌جاری با نوسانات زیادی روبه‌رو بوده است به طوری که علاوه بر اینکه کشورمان به‌دلیل خشکسالی با کاهش تولید طلای سرخ مواجه بود، صادرات این محصول که از آن به‌عنوان باکیفیت‌ترین زعفران دنیا یاد می‌شود نیز با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده است. بیش از 90 درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود به طوری که سالانه کشاورزان از مزارع خود 500هزار تن طلای سرخ برداشت می‌کنند این در حالی است که از این میزان 350 هزار تن به دیگر کشورها صادر می‌شود هر چند که این صادرات به‌صورت قانونی و قاچاق صورت می‌گیرد.

قیمت زعفران در بازار کشور
در سال‌جاری قیمت زعفران به‌دلیل کاهش تولید با افزایش قابل توجهی روبه‌رو بوده است به همین دلیل خرید هر کیلو زعفران از کشاورزان بین 18 میلیون و 500 هزار تومان تا 36 میلیون تومان صورت گرفته است.

کاهش تولید در پی خشکسالی
محصول زعفران سالانه در ۲۳ استان کشور تولید می‌شود که بیشترین میزان تولید زعفران ایران مربوط به استان‌های خراسان رضوی و جنوبی است.با توجه به خشکسالی دو سال اخیر کشورمان، تولید زعفران نیز با کاهش محسوسی روبه‌رو بوده است به طوری که وزارت جهاد کشاورزی از کاهش 60 تا 70 درصدی تولید این محصول خبر می‌دهد، با این حال اعضای شورای ملی زعفران این آمار را 30 تا 40 درصد می‌دانند و معتقدند آمار وزارت جهاد کشاورزی به این دلیل بالاست که بسیاری از مزارع کشت زعفران شناسنامه دار نیستند.

کاهش 24 درصدی صادرات زعفران
علاوه بر کاهش تولید کشورمان در سال‌جاری با کاهش صادرات نیز مواجه بوده است. آن طور که غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور به خبرنگار «ایران» می‌گوید صادرات این محصول ارزشمند تا پایان بهمن ماه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته با 24 درصد کاهش روبه‌روبوده که این کاهش هم به لحاظ وزنی  و هم از نظر ارزشی بوده است.
وی با بیان اینکه به 5 قاره و 67 کشور دنیا صادرات زعفران ایرانی صورت می‌گیرد، اظهار کرد: این کاهش صادرات به دلایل زیادی اتفاق می‌افتد به طوری که یکی از بزرگترین بازارهای صادراتی ایران به چین بوده که این کشور برای واردات زعفران ایرانی عوارض 38 درصدی تعیین کرده است به همین دلیل برای تجار این امر مقرون به صرفه نبوده و آنها برای صادرات به این کشور و کشورهایی همچون هنگ کنگ، تایوان و ویتنام متوسل به قاچاق زعفران می‌شوند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور با بیان اینکه دولت‌ قبل برای حل این مشکل با چینی‌ها مکاتبه‌ای نکرد، تصریح کرد: چون خریداران رغبتی به خرید محصول به‌صورت قانونی ندارند بخش زیادی از تولید زعفران در کشور به‌صورت غیرقانونی و قاچاق به افغانستان برده و از این کشور به چین صادر می‌شود چون چینی‌ها تعرفه 38 درصدی بر واردات این محصول را از مبدأ افغانستان اعمال نمی کنند.
این مقام صنفی با بیان اینکه زعفران زیادی از ایران به‌صورت غیرقانونی به افغانستان صادر می‌شود، افزود: این زعفران‌ها از مبدأ افغانستان عمدتاً به کشورهایی از جمله امریکا و عربستان صادر می‌شوند چون کشورمان تحریم است و نمی‌تواند براحتی به این کشورها صادرات داشته باشد یا به کشورهای چین و هندوستان می‌رود چون این دو کشور بر محصولات ایرانی عوارض زیادی وضع کرده‌اند.میری افزود: اخیراً با پیگیری‌های صورت گرفته و بهبود ارتباط سیاسی با چین برای حل مشکل صادرکنندگان ایرانی از سه ماه پیش، چینی‌ها اعلام کرده‌اند که برای صادرات محصولات کشاورزی به این کشور صادرکنندگان باید کد ریجستری دریافت کنند ولی هنوز فرایند این امر نیز به‌دلیل ناآشنایی مسئولان کشورمان با مشکل روبه‌روست و بسیاری از زعفران‌های ایران در انبار گمرکات چین دپو شده است.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر برگشت ارز حاصل از صادرات در کاهش میزان صادرات زعفران مؤثر بوده چرا که دست و پای صادرکنندگان را به طور کلی بسته است؛ به این معنا که منِ نوعی که صادرات را با شناسنامه انجام می‌دهم ملزم به برگرداندن ارز آن هستم.
این مقام صنفی در ادامه گفت: اگرچه ما در کلیت با برگرداندن ارز حاصل از صادرات مشکلی نداریم و آن را وظیفه خودمان می‌دانیم اما مسأله اینجا است که ارز را باید به سامانه نیما بدهیم و این سامانه نیز معمولاً ۵ تا ۱۵ درصد کمتر از بازار ارز ما را خرید می‌کند که این امر سبب به صرفه نبودن صادرات برای صادرکنندگان قانونی است به همین دلیل قاچاقچیان نهایت استفاده را از این امر می‌برند.

مسأله برندینگ صادرات حل شده است
کشورمان طی سال‌های گذشته برای صادرات به سراسر دنیا با مشکلات زیادی روبه‌رو بوده است به طوری که همواره از ضعف برندینگ زعفران ایرانی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل صادراتی نام برده می‌شد.با این حال میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران می‌گوید هیچ مشکلی در این زمینه نداریم و بسیاری از 60 صادرکننده این محصول طی 40 سال گذشته به برندهای جهانی و محبوب در عرصه صادرات زعفران تبدیل شده‌اند.

چین؛ بزرگترین بازار صادراتی زعفران ایرانی
بر اساس گزارش آماری شورای ملی زعفران ایران، در 10 ماهه سال ۱۴۰۰ بیشترین صادرات زعفران به کشور چین صورت گرفته است. به طوری که در مدت مذکور ۸۴ هزار و ۵۴۹ کیلوگرم زعفران به این کشور ارسال شده است.
بعد از چین کشورهای «امارات با بیش از ۴۶ هزار کیلوگرم، اسپانیا با بیش از ۳۵ هزار کیلوگرم، عمان با بیش از ۷ هزار کیلوگرم و افغانستان با بیش از ۶ هزار کیلوگرم» در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. به این ترتیب در ده ماهه سال‌جاری ۱۹۴ هزار و ۳۱۰ کیلوگرم زعفران ایران روانه بازارهای صادراتی شده است.
در 10 ماهه سال‌جاری کشورهای دیگری همچون «اتریش، استرالیا، آلمان، کره جنوبی، ویتنام، هند، هلند، مالزی، کویت، بحرین، ژاپن، ایالات متحده، انگلستان، سنگاپور، سوئد، فرانسه، فیلیپین، قطر، ایتالیا، موریس و مالزی» وارد کننده زعفران ایران بوده‌اند.

یادداشت

ممانعت از رشد قاچاق با اصلاح ارز ترجیحی

علیرضا نظری
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس
مجلس اختیار اصلاح در ارز ترجیحی را به دولت داد تا با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم در سال 1401 برای انتقال ارز دولتی از ابتدای زنجیره به انتهای زنجیره، این کار را عملیاتی کند، مشروط بر اینکه کالاهایی که با ارز ترجیحی توزیع می‌شوند هیچ افزایش قیمتی پیدا نکنند.یکی از ایرادات مهم به ارز 4200 تومانی که باعث شد دولت و مجلس برای اصلاح آن اقدام کنند، اختلاف قیمتی بود که با ارز نیمایی و آزاد داشت. ما به التفاوت قیمت ارز ترجیحی با بازار آزاد موجب شکل گرفتن سوءاستفاده‌های زیاد توسط عده‌ای شد و رانت‌های زیادی را ایجاد کرد.
نهاده‌های دامی یکی از اقلامی بودند که قرار بود با ارز ترجیحی وارد کشور شوند تا محصول نهایی گوشت قرمز، مرغ و تخم مرغ با قیمت ارزان‌تری به دست مصرف‌کنندگان برسد اما نه تنها این اتفاق برای معیشت مردم کشورمان رخ نداد بلکه کشورهای همسایه از ارز دولتی ما بهره‌مند شدند چراکه ارز دولتی زمینه افزایش قاچاق روغن، گندم و نهاده‌ها را با قیمت پایین به سایر کشورها فراهم کرد. با اصلاح ارز دولتی قیمت کالاهایی مانند نهاد‌ه های دامی واقعی می‌شوند و بعد از آن بستری برای سودآوری از طریق قاچاق فراهم نخواهد شد. طبق آمار به دست آمده در حدود 50 درصد از نهاده‌ها قاچاق می‌شوند و انتظار می‌رود با این اصلاح حجم قاچاق نیز کاهش پیدا کند. براساس تجربه‌های گذشته اقلام و کالاهایی که با ارز آزاد به کشور وارد می‌شوند و قیمت واقعی پیدا می‌کنند، دارای کیفیت بالاتری هستند و باعث اصلاح الگوی مصرف در کشور هم خواهند شد.
اصلاح ارز دولتی، رانتی که باعث فلج شدن اقتصاد شده است را قطع و در آینده آرامش را هم به بازارها تزریق می‌کند.

امیدواری وزیر جهاد کشاورزی برای خودکفایی برنج

وزیر جهاد کشاورزی گفت: نوسازی و زهکشی اراضی کشاورزی مازندران با جدیت پیگیری می‌شود و با رفع مشکلات زیرساختی می‌توانیم یک میلیون تن برنجی که در زمان حاضر از خارج کشور وارد می‌کنیم را در قالب طرح توسعه کشت دوم تولید را افزایش داده تا از خروج ارز جلوگیری شود.
سید جواد ساداتی‌نژاد در نشست شورای اداری شهرستان بابلسر با بیان این که، مازندران قلب تپنده کشاورزی ایران است، افزود: درهفدهمین سفر استانی رئیس‌جمهور به مازندران حدود ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای توسعه برنج کاری در نظر گرفته شده است. وی اضافه کرد: با توجه به اهمیت این موضوع، بیش از ۶ هزار میلیارد تومان اعتبار در بخش‌های مختلف کشاورزی این دیار در نظر گرفته شد. مازندران سالانه با تولید حدود یک میلیون تن برنج سفید ۴۲ درصد برنج کشور را تأمین می‌کند.

آغاز طرح تشدید نظارت بر کالا‌های اساسی کشاورزی

طرح تشدید نظارت بر کالا‌های اساسی کشاورزی از دیروز آغاز شد.
به گزارش صدا و سیما، در این طرح اکیپ‌های جهاد کشاورزی و تعزیرات به‌صورت مشترک بازار محصولات کشاورزی را مورد رصد قرار داده و با هرگونه گران‌فروشی، کم‌فروشی و عرضه خارج از شبکه برخورد می‌کنند. هدف از این طرح که از دیروز آغاز شده؛ جلوگیری از افزایش قیمت کالا‌های اساسی در بازار در روز‌های منتهی به عید و همچنین در ماه رمضان است.
مشاهدات میدانی حکایت از آن دارند که این روز‌ها قیمت مرغ در حوالی نرخ مصوب ۳۱ هزار تومانی است، اما در بازار تخم مرغ هرچند قیمت این محصول در میادین میوه و تره بار به ازای هر شانه همان نرخ مصوب ۴۳ هزار تومان است، ولی در خرده‌فروشی‌ها نرخ هر شانه تخم مرغ به ۶۰ هزار تومان نیز افزایش یافت. سالمی مدیرکل پشتیبانی امور دام استان تهران می‌گوید: در حال حاضر میزان تولید تخم مرغ بیشتر از مصرف است و عرضه کنندگان به هر میزان که نیاز داشته باشند می‌توانند این محصول را از پشتیبانی امور دام تهیه و با نرخ مصوب حداکثر ۴۳ هزار تومان به فروش برسانند. از دیگر اقلامی که این روز‌ها افزایش قیمت را تجربه می‌کند؛ گوشت قرمز است. بر اساس مشاهدات میدانی، قیمت گوشت قرمز در یک هفته اخیر ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان افزایش یافته است.