مجری طرح خدمات عمومی اجباری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفتوگو با «ایران»:
2000 روستا در دولت سیزدهم آنلاین شدند
از روی کار آمدن دولت تاکنون بیش از 2 هزار روستا به اینترنت متصل شده و ضریب نفوذ اینترنت در روستاها به 86 درصد رسیده است/ تا نیمه سال آینده 100 درصد روستاها به شبکه ملی اطلاعات متصل میشوند
سوسن صادقی
خبرنگار
آمارهای متفاوت و متناقضی از اتصال روستاها به شبکه ملی اطلاعات وجود دارد، در حالی که دولت قبل از اتصال بیش از 90 درصد روستاها به اینترنت و شبکه ملی اطلاعات خبر میداد ولی آمار منتشر شده نشان میداد که 81 درصد از روستاها به شبکه ملی اطلاعات متصل شدهاند و با روی کار آمدن دولت سیزدهم این رقم تا 28 اردیبهشت ماه به 86 درصد رسیده است. اما واقعیت امر چیست؟ و ضریب نفوذ اینترنت در روستاها چقدر است؟ درباره آمارهای متناقض حوزه اینترنت روستایی و برنامههای این وزارتخانه درباره اتصال روستاها به شبکه ملی اطلاعات با «ایرج روحی» مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و مجری طرح خدمات عمومی اجباری این وزارتخانه گفتوگو کردهایم.
دولت قبل اعلام کرد که بیش از 90درصد روستاها به اینترنت و شبکه ملی اطلاعات متصل شدهاند این درحالی است که شما اعلام کردید 81 درصد. این اختلاف آمار از چه ناشی میشود؟
علت اختلاف درصدی در این است که اینترنت تا بخشهایی از برخی روستاها رفته است و سیگنال هم در آن منطقه وجود دارد ولی نیاز بوده تا آن فرد ساکن در روستا یک مودم OUTDOOR را روی پشت بام منزل خود نصب کند تا بتواند از اینترنت استفاده کند و قرار بود که این دسته از مودمها با قیمت پایینتر به روستاییان فروخته شود که در مقطعی این اتفاق افتاد ولی روستاییان نمیتوانند برای مودم و غیره هزینه کنند و از سوی دیگر نگهداری این دسته از مودمها نیز دشوار است و مهمتر از همه اینکه آنها میخواهند بسیار راحت با داشتن دستگاه موبایل اینترنت را حتی در جادهها و زمینهای کشاورزی خود دریافت کنند. حتی اگر زمانی آنها به داشتن سرعت 512 کیلوبایت راضی بودند اما اکنون انتظار دارند حداقل 2مگ سرعت را روی گوشی خود تجربه کنند از اینرو دولت سیزدهم در نظر دارد روستاییان تجربه کاربری بهتر و راحت تری در اتصال به شبکه ملی اطلاعات داشته باشند و بتوانند با سرعت مناسب کار آنها را راه بیندازد و اینکه آمار خانوار نیز افزایش داشته است. در آمار سال 95 ، 39 هزار روستای بالای 20 خانوار وجود داشت این در حالی است که پیشبینی میشود روستاهای بالای20 خانوار بالای 40 هزار است که مرجع اصلی در این موضوع وزارت کشور است.
طبق برنامه ششم توسعه چه میزان از روستاهای کشور باید به شبکه ملی اطلاعات متصل شوند؟
در برنامه ششم توسعه و ماده 67، تکالیفی مبنی بر فراهم شدن زیرساخت الکترونیک در مناطق روستایی برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گذاشته است که طبق این تکلیف وزارت ارتباطات باید 80درصد روستاهای بالای 20 خانوار را به شبکه ملی اطلاعات متصل کند و با اینکه هنوز برنامه ششم توسعه به پایان نرسیده اما این تکالیف عملیاتی شده است.
هماکنون چه میزان روستای بالای 20 خانوار به شبکه ملی اطلاعات اتصال یافته اند؟
از ابتدای دولت سیزدهم تا پایان اسفند ماه سال 1400 با رشد 3 درصدی از 81 درصد (32087 روستا) به 84 درصد (33744 روستا) معادل 1657 روستا به کمک فناوریهای روز از قبیل G3و 4G به پهن باند موبایل و شبکه ملی اطلاعات دسترسی پیدا کردهاند.
چه میزان منابع برای اتصال روستاهای باقی مانده به اینترنت نیاز است و از این میزان چقدر آن تأمین شده است؟
اعتبار لازم برای اتصال 100 درصدی روستاهای بالای 20 خانوار به شبکه ملی اطلاعات، 120 هزار میلیارد ریال برآورد شده که قرار است حدود 40 هزار میلیارد ریال از محل 3% + 4% سهم درآمدی وزارت در سال 1401 و حدود 80 هزار میلیارد ریال از بودجه عمومی کشور تأمین شود. در حال رایزنی هستیم تا بقیه منابع را از سایر منابع و نیز برنامه و بودجه و استانی تأمین شود. طبق جدول زیر هر استانی به این میزان برآورد بودجه نیاز است.
قرار است تا چه زمانی تمام روستاها به اینترنت متصل شوند؟
در صورت تأمین اعتبارات تا نیمه اول سال 1402 تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار تحت پوشش اینترنت قرار گرفته و به شبکه ملی اطلاعات متصل خواهند شد.
بیش از 600 روستا در هفته ارتباطات به شبکه ملی اطلاعات متصل شدهاند. در مرحله بعدی نیز قرار است 1500 روستا تا پایان شهریور ماه به شبکه ملی اطلاعات متصل شوند. بعد از آن هم قرار است نزدیک به 2 هزار روستا تا اسفندماه سالجاری به اینترنت متصل شوند که با انجام این اقدامها ضریب نفوذ اینترنت در روستاها از 84 درصد به 86 درصد تا 28 اردیبهشت ماه رسیده است.
برخی از روستاها دارای اینترنت با نسلهای ارتباطی G2و G3 و به شبکه ملی اطلاعات متصل بوده و روستاییان تجربه کاربری ضعیفی دارند آیا دولت برای این بخش نیز برنامهای در دستور کار دارد؟
اتصال روستاها به شبکه ملی اطلاعات در دو فاز پیگیری میشود. یک بخش از روستاها (5721) در کل اینترنت ندارند یا بسیار ضعیف است و بخشی از روستاها با اینکه دارای اینترنت هستند ولی سیگنالها ضعیف است و مردم از آن راضی نیستند. به عبارتی بیش از هزار روستای دارای اینترنت کم کیفیت و 1500 روستای بدون اینترنت سیار وجود دارند. قرار است از 1500 روستای بدون اینترنت سیار و 1000 روستای کم کیفیت را تا اسفندماه سال 1402 با کیفیت مطلوب به شبکه ملی اطلاعات متصل کنیم.
آیا سایتهای نصب شده در روستاها به گونهای است که جادهها، شهرکهای صنعتی یا گردشگری را پوشش دهد؟
بله. وقتی برای روستاهای بالای 20 خانوار دکل و سایتهای مخابراتی نصب میشود نه تنها جادهها و شهرکهای صنعتی و بلکه مناطق گردشگری را تا حدودی پوشش میدهند هرچند پوشش این بخش از مناطق جزو تکالیف وزارت ارتباطات نیست ولی درتلاشیم تا این مناطق بخصوص مناطق عشایری (که آنها نیز اینترنت را از ما مطالبه میکنند) را نیز پوشش داده و اینترنت را به این بخشها نیز برسانیم.
چرا برخی از روستاهای استانها حتی تا 100 درصد به اینترنت متصل شدهاند اما برخی دارای عقبماندگیهای زیادی هستند؟
همان طور که گفته شد حدود 6 هزار خانوار روستایی بالای 20 خانوار وجود دارد که هنوز به شبکه ملی متصل نیستند. در برخی استانها همکاری استاندارها و فرماندارها بسیار بالا بوده است و از اینرو درصد بسیار بالایی از روستاهای آنها به اینترنت متصل شدهاند از اینرو برای سرعت بخشیدن اتصال روستاها به اینترنت نیاز است که همکاری نمایندگان، استانداریها و فرمانداری ها نیز بیشتر شود. باید گفت برخی از روستاهای استانها مانند، کرمان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و... که به دلایل تعدد روستاها و فاصله روستاها کمتر بهره مند هستند نیاز است همزمان زیرساخت مخابراتی تقویت شود که موضوع بهصورت ویژه در قالب اجرای طرحهای فیبر نوری در حال انجام است.
در اتصال روستاها به شبکه ملی اطلاعات با چه چالشهای دیگری روبهرو هستید؟
اول اینکه مطالبه هموطنان به دسترسی اینترنت نسبت به قبل تغییر کرده و مطالبهها از بعد کیفیت و سرعت هم بالارفته است. البته مطالبه درست و بحقی است ولی کار ما را دشوار کرده است. دوم بحث هزینه است، انجام چنین کار بزرگی حدود 12 هزار میلیارد تومان منابع مالی نیاز است و از این میزان منابع حدود 4 هزار میلیارد تومان از منابع پایدار تأمین شده است و در حال رایزنی هستیم تا بقیه منابع را از بخش برنامه و بودجه و استانی تأمین کنیم از اینرو به کمک نمایندگان مجلس و استاندارها و فرماندارها نیاز است تا بتوان این کمبود اعتبارات را جبران کرد. باید واقعیت را پذیرفت که هزینههای نصب سایتها هم افزایش یافته است بهطوری که اگر اپراتوری سایتی را پیش از این با 2 میلیارد تومان نصب و راهاندازی میکرد، اکنون با 3 میلیارد تومان میتواند راهاندازی کند. از سوی دیگر تجهیزات بهدلیل همکاری کم برخی تولیدکنندگان خارجی با چند واسطه به دست ما میرسد، بنابراین هرچقدر کمک کنند زودتر میتوانیم روستاها را به اینترنت متصل کنیم. یکی دیگر از چالشها بحث نبود جاده و برق تا تپههایی است که باید دکل در آنجا نصب شود در این زمینه وزیر نیرو اقدامات مناسبی انجام داد ولی نیاز به مساعدت بیشتر است. از همه مهمتر چالش فنی و زیرساخت مخابراتی است. در خیلی از روستاها زیرساخت و لینکهای مخابراتی لازم موجود نیست. مطالبه نمایندگان از ما نیز از دیگر مسائل است. برخی نمایندگان از ما درخواست میکنند تا هفته آینده اینترنت به روستای مورد درخواست آنها برود این در حالی است که اگر از لحظه درخواست نماینده هم کار را آغاز کنیم 4 ماه طول میکشد یا برخی نمایندهها با اینکه منطقه آنها دارای اینترنت و پوشش بیشتر از متوسط کشوری هستند درخواست اقدام ویژه در حوزه انتخابی خود هستند ضروری است درخواستها و مطالبات بگونهای باشد که بتوان شاهد رشد متوازن و عدالت محور در سطح کشور باشیم. برنامه دولت این است که ابتدا روستاهایی که دارای اینترنت نبوده یا اینترنت ضعیفی دارند به شبکه ملی اطلاعات متصل شوند و وقتی همه روستاها به حد متوسطی رسیدند بعد از آن هدفگذاری روی ارتقا خواهد بود.
اتصال روستاها به شبکه ملی اطلاعات چه تأثیری در روند زندگی مردم گذاشته است؟
از آنجایی که زندگی مردم به تلفن همراه و اتصال به اینترنت وابسته شده از اینرو در این راستا شاهد مهاجرت معکوس نیز بودهایم، چرا که بیشتر مردم ترجیح میدهند وقتی کارشان با اینترنت راه میافتد در روستاهای خود ساکن شوند و همین مهاجرت معکوس ترافیک اینترنت را در روستاها افزایش داده است. از اینرو کار به جایی رسیده که اکنون دیگر اگر زمانی اولویت نمایندگان به روستاها بحث آب، برق، گاز و جاده بود اکنون دغدغه اصلی آنها اینترنت شده است.
طراحی ساعت مچی ماهوارهای و امدادی
میترا جلیلی
خبرنگار
در مناطق بیابانی، میان اقیانوسها و... که پوشش و آنتن تلفن همراه وجود ندارد، ممکن است نگران شوید که در صورت گم شدن یا آسیب دیدن، چگونه درخواست کمک کنید. فعالان حوزه فناوری برای حل این مشکل راهکاری ارائه دادهاند، یک ساعت مچی ماهوارهای به نام O-Boy که در صورت نیاز میتواند شما را نجات دهد. این وسیله توسط «هادرین دورچی»، کارآفرین بلژیکی اختراع شده است که زمانی، هنگام موج سواری در دریا سرگردان مانده بود. وی هنگام موج سواری تا حد زیادی از ساحل دور شد و هیچ سیگنال تلفن همراهی هم وجود نداشت تا بتواند درخواست کمک کند. خوشبختانه وی موفق شد توسط یک قایق که از آن مسیر رد میشد نجات پیدا کند ولی این تجربه، لحظهای وی را رها نکرد و درنهایت، این ترس زمینه ساز طراحی و تولید ساعت مچی نجات O-Boy شد.ساعت مچی O-Boy هم زمان را نشان میدهد و هم ازطریق ماهواره میتواند درخواست کمک کند و پیام هشداری ارسال کند.
میتوان از این ساعت همچون یک ساعت مچی معمولی استفاده کرد چراکه به طور دقیق زمان را بر صفحه نمایش دیجیتال خود نشان میدهد، اما اگر نیاز به کمک داشتید میتوانید به دو صورت از آن استفاده کنید.اگر فقط به کسی نیاز داشته باشید که شما را از محل نجات بدهد، باید 5 بار متوالی دکمه کناری ساعت را فشار دهید که با انجام این کار، سرویس GetMe فعال میشود. بلافاصله یک پیام از پیش نوشته شده و مختصات GPS فعلی کاربر از طریق ماهواره برای حداکثر چهار مخاطب شخصی ارسال میشود. اما اگر کاربر مجروح شده یا موارد جدی تری وجود داشته باشد، کاربر باید دکمه را 8 بار فشار دهد. این سرویس RescueMe را فعال میکند که در آن یک سیگنال SOS با مختصات GPS به نزدیک ترین ایستگاه نجات اضطراری ارسال میشود. اگر کاربر بخواهد تنها موقعیت مکانی اش را به دوستانش اطلاع دهد هم دکمه را در شروع گردش خود به مدت 10 ثانیه فشار میدهد. با این کار سرویس TrackMe فعال میشود که در آن مختصات GPS فعلی کاربر را در فواصل زمانی 5، 20 یا 60 دقیقه به حداکثر چهار مخاطب ارسال میکند. این ساعت مچی امدادی ضد گرد وغبار و ضدضربه، تا عمق 10متری ضدآب است و با یک بار شارژ میتوان تا 7روز از آن استفاده کرد یا حداقل 48پیام را ارسال کرد.
یکی از نکات مهم این ساعت مچی این است که نیازی به همگام شدن با یک تلفن هوشمند ندارد تا بتواند درخواست کمک کاربر را ارسال کند.تنها در زمان انتخاب 4فردی که میخواهید به آنها اطلاعرسانی شود یا درخواست کمک کنید، یک اتصال بلوتوث تلفن هوشمند و یک اپلیکیشن مورد نیاز است. این ساعت مچی در سایت کیک استارتر مشغول جمعآوری سرمایه است و با قیمت 294 دلار به فروش میرسد درحالی که درصورت ورود به بازار، بهای آن به 405 دلار میرسد.
بازی، قابلیت جدید تیک تاک
تیک تاک در حال انجام آزمایشهایی در ویتنام است تا کاربران بتوانند در این اپلیکیشن ویدیوی کوتاه، بازی هم انجام دهند. بازیهایی که در این اپلیکیشن اضافه میشوند، درآمد تبلیغاتی تیک تاک را افزایش داده و همچنین زمانی که کاربران در این اپلیکیشن سپری میکنند را طولانیتر میکنند. تیک تاک یکی از محبوب ترین اپلیکیشنهای جهان با بیش از یک میلیارد کاربر ماهانه فعال است. ویتنام که ۷۰ درصد شهروندانش پایین ۳۵ سال سن دارند، یکی از بازارهای جذاب برای پلتفرمهای شبکه اجتماعی مانند تیک تاک، فیس بوک و یوتیوب است. به گفته چهار منبع آگاه، تیک تاک که متعلق به شرکت چینی بایت دنس است، قصد دارد قابلیت بازی را بهصورت گسترده در جنوب شرقی آسیا عرضه کند. این اقدام ممکن است در سه ماهه سوم سال میلادی جاری انجام شود. هنوز برنامه تیک تاک برای عرضه قابلیتهای بازی در بازارهای دیگر معلوم نیست. اگرچه کاربران تیک تاک میتوانند بازیهایی را که پخش میشوند تماشا کنند اما در اکثر مناطق، قادر نیستند در اپلیکیشن تیک تاک، بازی کنند. حتی بدون بازی هم درآمد تبلیغاتی تیک تاک افزایش داشته است. طبق آمار شرکت تحقیقاتی اینسایدر اینتلیجنس، درآمد تبلیغاتی تیک تاک سال گذشته به بیش از ۱۱ میلیارد دلار رسید و از مجموع فروش توئیتر و اسنپ فراتر رفت.
هوشمندسازی پست در دستور کار وزارت ارتباطات
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از ایده بازار پست بازدید کرد و گفت: هوشمندسازی این شرکت در دستور کار وزارت ارتباطات قرار دارد. «عیسی زارعپور» افزود: «هوشمندسازی از مرحله قبول مرسوله تا رسیدن مرسوله به دست مردم در حال انجام است. این نمایشگاه نشان میدهد که ما ظرفیتهای خوبی در تمام این مراحل در بخش خصوصی داریم و با استفاده از این ظرفیت میتوانیم پستی هوشمند در تراز انقلاب اسلامی داشته باشیم که بتواند خدمات با کیفیتی به مردم ارائه کند.»
وی درباره فعالیتهای شرکتها و استارتاپها در موضوعات مشترک نیز گفت: «این موضوع باعث رقابت بین استارتاپها میشود و امکان دارد که از ایده تا رسیدن به بازار، تعدادی از آنان باقی بمانند که بسیار مناسب است چرا که بازار بزرگی در این حوزه داریم و ما استقبال میکنیم.» زارعپور تأکید کرد: «این وضعیت نباید به گونهای باشد که در یک حوزه، تعدادی استارتاپ فعال بوده و در بخش دیگری که مورد نیاز است، استارتاپی فعال نباشد بلکه باید راهبری و نظارت از طریق شرکت پست وجود داشته باشد تا در تمام مراحل از قبول تا تحویل مرسوله شرکتهای نوآور فعالیت داشته باشند.»
با تصویب آییننامه حمایت از تولید دانشبنیان حوزه ICT
اشتغالآفرینی در کسبوکارهای حوزه فاوا شتاب می گیرد
معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه سومین جلسه کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال اواخر هفته گذشته با حضور وزرای ارتباطات و امور اقتصادی و دارایی و معاون علمی و فناوری رئیسجمهور و نمایندگان دستگاههای عضو این کارگروه برگزار شد، گفت: در این جلسه کلیات آییننامه حمایت از تولید دانشبنیان و اشتغال آفرین در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال کشور به بحث و بررسی گذاشته شد و در نهایت به تصویب کارگروه رسید. رضا باقری اصل افزود: آییننامه حمایت از تولید دانشبنیان حوزه ICT به تصویب رسید و با تصویب این مصوبه ضمن تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار و حذف مراجعات، باعث ایجاد شفافیت در ارائه مجوزها و جلوگیری از رانت یا انحصار در صدور مجوز کسبوکارها خواهد شد.
وی با بیان اینکه تمام مجوزهای صادرشده دستگاههای اجرایی در درگاه ملی مجوزها در دسترس عموم مردم قرار خواهد گرفت، افزود: جزئیات آییننامه حمایت از تولید دانشبنیان و اشتغال آفرین در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در جلسه آینده کمیسیون راهبری کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال، نهایی میشود. باقری اصل گفت: دستور کار بعدی این آییننامه مربوط به بررسی جزئیات آن است که در جلسه بعدی کمیسیون راهبری کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال نهایی خواهد شد. معاون امور دولت و مجلس وزیر ارتباطات در خصوص موضوعات مرتبط با این آییننامه گفت: در آییننامه حمایت از تولید دانشبنیان و اشتغال آفرین در حوزه ICT موضوعاتی مانند رایانش ابری، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، میکرو الکترونیک و… در اولویتهای حمایت قرار گرفته و از حیث بومیسازی پشتیبانی میشوند.
وی تأکید کرد: حمایت مدنظر این آییننامه در قالب پروژههایی در حوزههای هوش مصنوعی، سایبر، کوانتوم، علوم شناختی، سلامت دیجیتال، نانو، لیزر، میکرو الکترونیک، صوت و الکترومغناطیس، ذخیرهسازی و انباشت انرژی دیده شده است که پس از تصویب جزئیات آییننامه، در دستور کار قرار میگیرد.
باقری اصل گفت: در این آییننامه همچنین مشوقها و حمایتهایی برای فریلنسرها (آزادکاران)، استارتاپهای دانشبنیان و شرکتهای فناور در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در نظر گرفته شده است.
معاون وزیر ارتباطات هدف از پرداختن به این مصوبات را حمایت از تولیدات دانشبنیان و اشتغالآفرین و تسهیل صدور مجوز کسبوکارهای حوزه فاوا عنوان کرد.
باقری اصل گفت: بر این اساس در این کارگروه موضوع تسهیل شروع کسبوکارهای حوزه اقتصاد دیجیتال به تصویب رسید و مقرر شد تمامی مجوزهای مربوط به کسبوکارهایی که «ثبت محور» و «اعلانی» هستند، پس از ثبت درخواست در درگاه ملی صدور مجوزها، به شکل کاملاً آنلاین صادر شود. به این معنی که صدور مجوز برای کسب و کارها با انجام استعلام الکترونیکی مدارک، پس از ثبت در درگاه ملی صدور مجوزها، در قالب سند الکترونیکی معتبر در یک روز انجام خواهد پذیرفت و نیاز به هیچ نوع مراجعه حضوری و پیگیری دیگر نخواهد داشت. معاون وزیر ارتباطات افزود: در مورد مجوزهای مربوط به کسبوکارهایی که شروع فعالیت آنها «تأیید محور» است نیز پس از ثبت و انجام استعلامهای الکترونیکی و انجام ارزیابی، بازرسی یا بازدید میدانی توسط دستگاه اجرایی در سریعترین زمان ممکن بهصورت الکترونیکی صادر خواهد شد. در صورت عدم تأیید مرجع صادرکننده مجوز، دستگاه اجرایی مربوطه باید دلایل عدم تأیید را به شکل شفاف از طریق درگاه مرکز ملی تبادل اطلاعات اعلام کند و صادرکننده مجوز اجازه ندارد بهدلیل «اشباع بودن بازار»، یا به دلایلی خارج از مصوبات هیأت مقررات زدایی، از تأیید صدور مجوز کسبوکار مورد نظر امتناع کند.