گروه اقتصادی/  شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه با یک یادداشت تفاهم مشترک به پایان رسید که به نوعی نقشه راه همکاری‌های بلندمدت دو کشور است. در این یادداشت تفاهم، بندهایی از همکاری‌های آتی حوزه آب و انرژی دو کشور آمده که 10 بند آن مربوط به صنعت نفت، 10 بند متعلق به حوزه انرژی و 2 بند نیز مربوط به حوزه همکاری‌های آبی است.
محمدعلی فرحناکیان، مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل و سرپرست مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع آب و برق با بیان این مطلب در گفت‌وگو با «ایران» توضیح می‌‌دهد: «در جریان برگزاری شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه یک سند همکاری به امضا رسید که یادداشت تفاهم حاصل از اجلاس بود. بخش قابل توجهی از بندهای این تفاهم مربوط به آب و برق است. به این ترتیب که 10 بند در بخش برق و 2 بند در بخش آب برای همکاری دو کشور در نظر گرفته شده است.»
 همکاری ایران و روسیه در زمینه تجدیدپذیر‌ها
اگرچه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در روسیه حداقلی است اما این کشور چند سالی است که بحث توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را در دستور کار خود قرار داده و حتی در حال برنامه‌ریزی برای تولید انرژی هیدروژن است.
فرحناکیان با اشاره به اینکه ایران و روسیه در این زمینه قرار است همکاری داشته باشند، می‌‌گوید: «یکی از بخش‌های مهم همکاری‌های ایران و روسیه به موضوع توسعه انرژی تجدیدپذیر برمی‌گردد. دولت سیزدهم برای توسعه برق تجدیدپذیر برنامه گسترده‌ای دارد. برنامه اعلامی وزیر نیرو 10 هزار مگاوات است و در این برنامه ذکر شده که از تمام ظرفیت‌های داخلی و خارجی در این مسیر به شرط داشتن صرفه اقتصادی و فنی بهره گرفته خواهد شد.»
او با اشاره به اینکه طرف روسی برای حضور در بازار ایران ابراز تمایل و آمادگی کرده است، بیان می‌‌کند: «قرار بر این است که مذاکرات تکمیلی بر اساس شرایط سازمان ساتبا انجام شود و این کشور در توسعه برق تجدیدپذیر با ایران همکاری داشته باشد.»
مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل درخصوص اینکه قرار است این همکاری در کدام یک از حوزه‌های تجدیدپذیر انجام شود، عنوان می‌‌کند: «در شاخه‌های خورشیدی و بادی و عمدتاً در حوزه خورشیدی این همکاری‌ها دنبال می‌‌شود. صحبت از همکاری چند صد مگاواتی در این زمینه است و البته باید شرایط دو طرف به هم نزدیک شود تا بتوان رقم دقیق برای این همکاری اعلام کرد.»
فرحناکیان اظهار می‌‌کند: «فعلاً کلیات همکاری مشخص شده اما عدد تعیین نشده است. همچنین شرکت‌های روس علاقه‌مند هستند که وارد عرصه توسعه تجدیدپذیرها در ایران شوند.»
اتصال شبکه برق ایران و روسیه
یکی دیگر از بندهای آمده در یادداشت تفاهم، موضوع اتصال شبکه برق ایران و روسیه از شرق و غرب دریای خزر است.
مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل با اشاره به این موضوع توضیح می‌‌دهد: «موضوع دوم کریدور انرژی ایران-آذربایجان-روسیه است. وزارت نیرو طرح شبکه اتصال برق ایران به کشورهای غیرهمسایه و همسایگان مرز آبی را دنبال می‌‌کند. در حال حاضر با تمام کشورهایی که مرز زمینی داریم، این اتصال برقرار شده است. اما در مورد کشورهایی که با آن‌ها مرز زمینی نداریم، این اتصال و سنکرون شبکه دنبال می‌‌شود. درخصوص روسیه نیز به دنبال آن هستیم که هم از شرق و هم از غرب دریای خزر -آنچه عملیاتی‌تر است- این اتصال را برقرار کنیم.»
او ادامه می‌‌دهد: «به نظر می‌‌رسد که امکانات انتقال برق یعنی خطوط انتقال و پست‌های برق از مسیر جمهوری آذربایجان شرایط مساعدتری داشته باشد. غیر از امکانات، علاقه‌مندی در دو کشور وجود دارد. البته پروژه مطالعاتی در حال اتمام است و مشاور این پروژه نیز یک شرکت ایرانی است که قرار شده سمت روسیه و جمهوری آذربایجان این مطالعات را انجام دهد. این مطالعات در حال اتمام است و نیاز است که هر 3 کشور گزارش کارشناسان را مطالعه کنند و نظر فنی دهند تا قرارداد نهایی شود. طرف روس در اجلاس شانزدهم استقبال کرد که هرچه سریع‌تر این طرح وارد فاز اجرا شده و شبکه برق دو کشور به یکدیگر متصل شود.»
مزایای اتصال شبکه برق ایران و روسیه
روسیه بیش از 246 هزار مگاوات ظرفیت تولید برق دارد. فرحناکیان با اشاره به اینکه ایران حدود 90 هزار مگاوات ظرفیت اسمی تولید برق دارد و ظرفیت روسیه چندین برابر ایران است، می‌‌گوید: «این اتصال از چند منظر اهمیت زیادی دارد. اینکه در هر حال اتصال شبکه‌های برق کشور‌ها ظرفیت خوبی برای قابلیت اطمینان در تأمین پایدار برق ایجاد می‌‌کند، بخصوص آنکه ظرفیت برق روسیه چند برابر ایران است. ما می‌‌توانیم به عنوان‌ هاب برق منطقه از این کشور برق بگیریم و به کشورهای متقاضی صادر کنیم بنابراین یکی از مزایای اصلی اتصال برق، پایداری تأمین داخلی و همین طور صادرات برق خواهد بود.»
او ادامه می‌‌دهد: «این قابلیت اطمینان در هر کشوری که بالا برود، مزیت برای آن کشور خواهد بود. در اروپا شبکه‌های برق به هم وصل است؛ درحالی که ممکن است در مدتی طولانی حتی تبادل نیز نداشته باشند.»
فرحناکیان درخصوص اینکه آیا تبادل برق با روسیه صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟ توضیح می‌‌دهد: «یکی از بحث‌هایی که شرکت مشاور بررسی می‌‌کند همین موضوع صرفه اقتصادی است. اینکه قیمت برق در 3 کشور مسیر چگونه تعریف می‌‌شود. البته قابلیت اطمینان از بحث اقتصاد جداست.»
مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل می‌‌گوید: «علاوه بر این، چشم‌اندازهای دیگری مثل بازار چین را نیز می‌‌توان در افق همکاری‌ها با روسیه دید. در آینده روسیه می‌‌تواند بازار بزرگ‌تری برای صنعت برق ما تأمین کند.»
تبادل فناوری‌ها با روسیه
آن طور که فرحناکیان می‌‌گوید بندهای دیگر این یادداشت همکاری بر موضوعاتی مانند تبادل فناوری‌ها تأکید دارد. مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل می‌‌گوید: «کشور روسیه فناوری خوبی در این زمینه دارد که می‌‌توان از این ظرفیت استفاده کرد. در همین حال، ایران نیز به جایگاه قابل توجهی در زمینه تولید تجهیزات از جمله تجهیزات نیروگاهی رسیده و روسیه درخواست کرده که ما نیز تولیدات خود را در اختیار آن‌ها بگذاریم.»
او ادامه می‌‌دهد: «بندهای دیگری نیز در این یادداشت تفاهم وجود دارد که به سایر زمینه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله زمین گرمایی اشاره می‌‌کند تا در این بخش‌ها نیز دو کشور همکاری کنند.»
به گفته فرحناکیان، در زمینه تأمین مالی نیروگاه سیریک از وام 5 میلیارد دلاری نیز تأکیداتی در شانزدهمین نشست صورت گرفت. البته در این پروژه کل مصوبات عملیات اجرایی در حال انجام است و حتی کارها شروع شده و سازه‌های مورد نیاز در حال احداث است اما بر تقویت همکاری و تسریع دو طرف تأکید شد.
اکتشاف آب در دستور کار ایران و روسیه
مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل می‌‌گوید که روسیه در بخش آب نیز قرار است همکاری در زمینه‌هایی مانند اکتشاف منابع آب و مسائلی از این دست را با ایران دنبال کند. از جمله همکاری در زمینه آب‌های ژرف سیستان و بلوچستان را می‌‌توان در این بخش تعریف و دنبال کرد.
نگاه همکاری‌های برقی ایران، فراتر از یک کشور
فرحناکیان در پایان تأکید می‌‌کند: «البته ما فقط بر همکاری‌ها با یک کشور تمرکز نمی‌کنیم. از جمله اینکه بزودی همکاری‌های برقی با ترکیه را فعال خواهیم کرد و چند ماه است که پست Back to Back وان تحت تست است و بزودی تمام می‌‌شود. همچنین با اتمام تست‌ها و مذاکرات صادرات برق به ترکیه شروع می‌‌شود. از مسیر ترکیه صادرات برق به شرق اروپا از جمله بلغارستان را دنبال می‌‌کنیم که این همکاری‌ها و تجارت برق با کشورهای متعددی نیز در حال پیگیری است.»

روابط تهران-مسکو در حال تبدیل شدن 
به الگوی موفق دیپلماسی در دنیاست

مدیر پیشین امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با تأکید بر اینکه روابط ایران و روسیه در حال تبدیل شدن به یک الگوی موفق دیپلماسی در دنیاست، گفت: وقتی تفاهمنامه‌ها بین تهران و مسکو به قرارداد بدل شود دیگر کشورها همچون کشورهای حاشیه دریای خزر برای رسیدن به آب‌های آزاد تشویق به همکاری بیشتر با ایران می‌شوند. محمدعلی خطیبی در گفت‌و‌گو با شانا با بیان اینکه برگزاری شانزدهمین کمیسیون اقتصادی مشترک ایران و روسیه و تفاهمنامه‌های امضا شده حکایت از فضایی تازه و راهبردی در روابط دو کشور دارد، گفت: همکاری‌های ایران و روسیه وارد مرحله راهبردی شده و دو کشور از این پس به‌عنوان شریکان راهبردی یکدیگر تلقی می‌شوند.


افزایش ظرفیت انتقال فرآورده‌های نفتی به شمال کشور

مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران با اشاره به برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت انتقال فرآورده‌های نفتی از ری به شمال کشور گفت: فناوری پیگرانی هوشمند خطوط لوله در کشور با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان، با انحصارشکنی از شرکت‌های خارجی در حال عملیاتی‌ شدن است. به گزارش شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، ارسلان رحیمی در حاشیه بازدید از تأسیسات نفتی منطقه شمال شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران گفت: فناوری پیگرانی هوشمند که تاکنون دانش آن در انحصار بعضی از کشورها بوده است، با پیگیری‌های انجام شده در داخل کشور در حال بومی‌سازی است. به گفته مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، این فناوری با استفاده از توان داخل پیشرفت قابل توجهی داشته است، بنابراین در آینده نزدیک می‌توان انتظار داشت که در صنعت نفت کشور عملیاتی شود.


ایران در زمینه سدسازی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا است

معاون حقوقی، پشتیبانی و امور مجلس وزیر نیرو گفت: هم‌اکنون ایران در زمینه سدسازی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا به شمار می‌رود و در حوزه برق و نیروگاهی بیش از ۹۵درصد به خودکفایی دست‌ یافته است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، «احمد حیدری» با اشاره به دستاوردهای این وزارتخانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ادامه داد: هم‌اکنون ایران در زمینه سدسازی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا به شمار می‌رود و در حوزه برق و نیروگاهی بیش از ۹۵درصد به خودکفایی دست‌ یافته است؛ به‌طوری‌ که امروز علاوه بر اینکه هیچ‌گونه نیازی به متخصص خارجی نداریم، بلکه صادرکننده خدمات فنی و مهندسی نیز هستیم.