طولانیترین قنات دنیا، بالاترین جایزه یونسکو را اخذ کرد
جایزه ممتاز به ساسانیان
نیلوفر منصوری
خبرنگار
چرخ فلک، اوایل آذر قرعه جایزه ممتاز یونسکو را به نام ایران و قنات زارچ یزد زد. برنامه جوایز آسیا و اقیانوسیه یونسکو از سال ۲۰۰۰ میلادی برای حفاظت از میراث فرهنگی و تقدیر از تلاشهای افراد و سازمانهای خصوصی در بازسازی، حفاظت و تبدیل سازهها و بناهای با ارزش میراث فرهنگی در منطقه برگزار میشود.
احیای سیستمهای آبی باستانی در قنات زارچ یزد، ابتکار عملی برای احیای یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران بوده و مشارکت سازندگان بومی با داوطلبان جوان به احیای این قنات کمک کرده است. قدمت این قنات که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است، به دوران پیش از اسلام و دوره ساسانی برمیگردد. قنات زارچ همچنین طولانیترین قنات ایران است. خانه صدوقی یزد هم دیگر اثر تاریخی شهر یزد است که در کنار ۵ اثر تاریخی دیگر از سایر کشورها، جایزه شایستگی را از آن خود کرد. این خانه تاریخی که بیش از ۳۰۰ سال قدمت دارد، متعلق به دوره قاجار است. خانه صدوقی یزد یک الگوی موفق برای تغییر کاربری خانههای تاریخی و استفاده عمومی از آن است؛ تغییر کاربری که حاصل مشاوره با معماران چیرهدست و صنعتگران ماهر و آموزش نیروهای کار بومی است.
پایدار بودن یکی از ادله ثبت یزد در فهرست آثار جهانی یونسکو است و قنات زارچ بهعنوان سازهای پایدار در دل بافت جهانی یزد قرار دارد. مدیر پایگاه قنات زارچ با بیان اینکه یونسکو هر سال جایزه بهترین مرمت را در بحث میراث فرهنگی و گردشگری به برندگان مسابقه اهدا میکند به شاخصههای ثبت آثار، در فهرست میراث جهانی اشاره میکند و به «ایران» میگوید: هر اثر پیشنهادی برای ثبت، باید حداقل یکی از این شاخصها را داشته باشد: نمایانگر نبوغ بشر، نمایشدهنده تبادل مهم ارزشهای بشری، استثنایی بودن، برجسته بودن از نظر معماری یا تکنیکی در یک مرحله و یا مراحلی از تاریخ، نمونه برجسته از یک زیستگاه انسانی و فرهنگ، در ارتباط بودن به صورت مستقیم با سنتها و باورها باشد.
ابراهیم کاظم نژند ادامه میدهد: در کنار عواملی که نام برده شد در ایران 11 قنات از طرف سازمان یونسکو در سال 2016، به ثبت رسید که هرکدام ویژگی منحصر به فرد خود را داشتند. این قنوات شامل؛ قنات زارچ، حسنآباد مشیر، قصبه گناباد، بلده فردوس، جوپار، شیخی و قنبرآباد، اکبرآباد، مون، وزوان، مزدآباد و ابراهیمآباد هستند که براساس ویژگیهای معماری و ساختاری، فرهنگی و تاریخی و میزان آبدهی معرفی شدند و به ثبت رسیدند.
او ادامه میدهد: در راستای ثبت جهانی قنوات ایرانی، طرح حفاظت و مرمت قنات زارچ و مرمت سازههای وابسته به قنات را از ابتدای سال ۹۴ آغاز کردیم و اقدامات لایروبی قنات، تعریف محورهای گردشگری قنات، حفر مادر چاه و حفاری پیشکار کنی در دشت فهرج، ساماندهی و احیای سازههای وابسته به معماری قنات زارچ و قنات حسن آباد مشیر در باغ شهر تاریخی مهریز در راستای احیای آن اجرا شد.
به گفته این مسئول، نورپردازی و خرید انشعابات برق و آب سازههای وابسته به این قنوات جهانی و حذف فاضلابها و پسابهای ورودی به آنها از دیگر اقدامات صورت گرفته بود، همچنین مهپاشی در مسیر قنات میراث جهانی زارچ و سازههای وابسته به قنات از جمله پایابها و آسیاب برای از بین بردن حشرات بخصوص پشه با همکاری کارشناسان مرکز بهداشت شهرستان یزد نیز در این راستا انجام شده است.
او درخصوص اقدامات انجام شده برای احیا و مرمت قنات زارچ ادامه میدهد: بیش از ۳۰ پایاب زارچ در سطح شهر یزد وجود دارد. ابتدا احیای هشت پایاب از مسجد جامع تا آسیاب وزیر و یک آب انبار و یک آسیاب در دستور کار قرار گرفت. این قنات زارچ از دو رشته اصلی شور و شیرین تشکیل شده که هدف از آن، بهرهبرداری آبهای زیرزمینی برای سیراب کردن اراضی کشاورزی بوده است.
از ویژگیهای قنات زارچ میتوان به ۷۰ پله بودن آن اشاره کرد. همین ویژگی بههمراه طولانی بودن و قدمت آن، این قنات را به یکی از قناتهای ارزنده دنیا تبدیل کرده است. قدمتی که به گفته کاظم نژند به دوران پیش از اسلام و دوره ساسانیان میرسد که در عمق 32 متری زمین حفر شده است. البته منابع تاریخی که در این زمینه هم شهادت دهند قدمت شهر زارچ است جایی که مظهر این قنات وجود دارد.
آن گونه که در کتب تاریخ آل مظفر نوشته محمود کتبی، تاریخ جدید یزد از احمد کاتب، یزدنامه ایرج افشار و تاریخ جعفری، آمده است؛ زارچ یکی از چند روستایی است که به دست امیر مبارزالدین و نزدیکان او ساخته شد؛ به عنوان مثال، در یزدنامه آمده است: «چنین برمیآید که روستای زارچ که نام کاریز زارچ از آن باشد، یکی از همان دههایی است که محمدبنمظفر در سال ۷۴۰ هجری قمری ساخت.» در بررسی بناهای ساخته شده روی این قنات، قدیمیترین مدرک مربوط به زمان ساخت مسجد عتیق است که در دوره حکومت علاءالدوله، دومین امیر آل کاکویه بر یزد بنا شد.
مدیر پایگاه میراث جهانی قنات زارچ ادامه میدهد: تخلیه نخاله و ساماندهی دسترسی به سازهها، نورپردازی مناسب با برق ۱۲ ولت به منظور امنیت بیشتر، استحکامبخشی و مرمت بخشهای تخریب شده، شناسایی مکان نورگیرها برای تخلیه آوار و نخاله، تخلیه و آوار برداری از طریق نورگیرها از عمق ۲۷ متری، ساماندهی و ساخت بدنه تخریب شده نورگیرهای دوگانه با آجر و استحکام بخشی، مرمت پلههای آجری، ساماندهی مسیر گالری قنات و بدنه سازی اتاقهای موجود در پایاب از فعالیتهای صورت گرفته در قنات زارچ است.
قنات زارچ طولانی ترین قنات جهان است که طول آن به بیش از ۷۱ کیلومتر میرسد و ساخت آن به بیش از ۱۳۰۰ سال پیش برمیگردد. این قنات که با شماره ۱۴۸۳۰ تیر ماه ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی و تیرماه سال ۱۳۹۵ به ثبت جهانی رسید، دارای سه شاخه جدا از هم است که نام آنها شیرین، شور و ابراهیم خویدکی است. شاخه شور قنات زارچ در یزد از پایاب مسجد جامع یزد میگذرد که نزدیک به ۶۰ پله دارد و دسترسی به آب قنات را نیز میسر میکند و تعداد چاههای آن ۲ هزار و ۱۱۵ حلقه است.
روباه نگونبخت، دست از پا درازتر صحنه را ترک کرد
ورود به قلمرو «عقاب طلایی» ممنوع!
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
«عقاب طلایی، بالهایش را گسترده و با سرعتی باورنکردنی به سمت روباه بخت برگشته شیرجه زد. لاشه مرغ را از دهان روباه بیرون کشید و با نگاهی پرمعنا به او فهماند که بی اجازه وارد قلمرویش شده! روباه هاج و واج مانده بود؛ نه راه پیش داشت و نه راه پس! البته که پیام عقاب کاملاً واضح بود. دست درازی به طعمهای خوشمزه آن هم در قلمرو یکی از قدرتمندترین پرندههای شکاری، ممنوع!»
«احمد جعفری مهر» عکاس جوان و در عین حال، باتجربه حیات وحش، این جملات را با صدایی آرام اما مملو از شور و نشاط برای «ایران» تعریف میکند؛ عکاسی که عمده سوژههایش را از حیات وحش در منطقه «میان طالقان»واقع در استان البرز شکار کرده و تا به امروز تصاویر ناب بسیار زیادی در کارنامه عملی خود ثبت کرده است.
از علاقهاش به عکاسی از طبیعت و حیات وحش میگوید: «از همان دوران کودکی به عکاسی از طبیعت علاقهمند بودم؛ این انگیزه آنقدر قوی بود که تمام پول تو جیبیام را جمع کرده و در یک اقدام ضربتی یک دوربین روسی اما بی نام و نشان خریدم. آن وقت ها کلاس اول دبیرستان بودم. خلاصه که با هزار تومان پساندازم، یک دوربین عکاسی خریدم. اغلب روزها بچههای محل، وسط کوچه صف میکشیدند تا من از آنها عکس بگیرم. از همهچی عکس میگرفتم؛ از در و دیوار، از گربه روی دیوار، پرنده توی آشیانه و... . این رویه تا سال 1396 ادامه داشت و از این تاریخ به بعد تصمیم گرفتم کار عکاسی از حیات وحش را به صورت تخصصی ادامه دهم. دو سال بعد برای اولینبار تصاویری از «عقاب مارخور» در منطقه طالقان گرفته و به واسطه این اقدام، نامم در انجمن پرندهنگری کل ایران ثبت شد. طی این سالها عکسهای زیادی از دارکوب سبز، شغال، روباه، گراز، عقاب شاهی، کرکس ریش دار (هما) و... گرفتهام اما ثبت تصاویر و فیلمهایی از عقاب طلایی در منطقه طالقان یکی از بهترین خاطرات به یادماندنی من است.»
عقاب طلایی بر فراز آسمانها
هیجان زیادی برای شنیدن نابترین خاطره از دوران کاری این عکاس باتجربه و صد البته موفق حیات وحش دارم.
«جعفری مهر» از علاقه وصف ناپذیرش به عقاب طلایی میگوید و آن را این گونه معرفی می کند:«این پرنده شکاری نماد تنوع زیستی و جانوری استان البرز است .همیشه دوست داشتم از این حیوان باشکوه، تصویری ناب ثبت کنم؛ این پرنده اگرچه پراکنش خوبی در سراسر کشور دارد اما طالقان را به عنوان یکی از زیستگاههای مهم خود انتخاب کرده است. حیوانی فوقالعاده باهوش که به این راحتیها دم به تله نمی دهد و روی زمین نمینشیند.» او مکثی کوتاه کرده و میگوید: «کم پیش میآید که عقاب طلایی اعتماد کرده و چند ثانیهای روی زمین بنشیند؛ همیشه بالهایش را با شکوهی بینظیر باز کرده و در اوج آسمانها، بر قلمرو حکومتش نظارت میکند. صبح یک روز سرد زمستانی درمیان منطقه طالقان، شال و کلاه کرده و راه افتادم؛ چادر کوچکم را درست وسط برفها بنا کرده و با پوشاندن آن با برگ و چوب و علف، استتار کردم. دریچه لنزم را بیرون گذاشتم و منتظر شکار لحظهای ناب ماندم. قبلاً هم چندین بار در این منطقه دوربین و وسایلم را استتار کرده بودم ،اما هر بار دست خالی به خانه برگشتم ؛ انگار آن روز فرق داشت، حسی عجیب به من میگفت امروز عقاب طلایی با تو راه میآید.»
روباه نگونبخت شوکه شد!
این عکاس جوان ادامه میدهد: «همیشه از باقیمانده مرغ و گوشت به عنوان طعمه استفاده میکنم. طعمه را که میاندازم بیرون، کلاغها امان نمیدهند. شروع میکنند به داد و بیداد؛ عقاب طلایی در حال پرواز، از این همه سر و صدا کنجکاو میشود، البته او بشدت محتاط است! از نزدیک همه چیز را زیر نظر گرفته و به این سادگیها دم به تله نمیدهد. خلاصه که کارم سخت بود؛ طعمه را بیرون انداخته و منتظر ماندم. سر و صدای کلاغها که بلند شد یک عقاب طلایی، با شکوهی بی نظیر پایین آمد و درست بالای درختی نشست که من کنارش استتار کرده بودم؛ درست زمانی که کلاغها به جان هم افتاده و سر طعمه، جنگ و دعوا راه انداخته بودند، روباهی آرام آرام به کلاغها نزدیک شد. کلاغها فرار را بر قرار ترجیح دادند؛ روباه با غروری بی نظیر، تکهای از طعمه را کند و دهانش گذاشت. تازه داشت مزمزه میکرد که ناگهان عقاب با سرعتی بالغ بر 300 کیلومتر در ساعت حملهور شد. روباه نگونبخت، شوکه شده بود! عقاب نزدیک شد و به سرعت طعمه را از دهانش بیرون کشید. سرعتش به حدی بالا بود که من حتی فرصت نکردم وضعیت دوربین را از فیلمبرداری به عکاسی تغییر دهم. دکمه را فشار داده و چند ثانیهای از این حادثه فیلم گرفتم. روباه هاج و واج مانده بود! اما پیام عقاب کاملاً واضح بود؛ ورود بدون اجازه به قلمرو سلطان شکار پرندگان، ممنوع!
روباه باهوش بود؛ پیام را که گرفت، دست از پا درازتر صحنه را ترک کرد. روباه که رفت، سلطان شکار ماند و طعمهای خوشمزه در قلمرو گسترده و امنش؛ آن روز من فیلمی چند ثانیهای از لحظه حمله عقاب طلایی به روباه و چندین تصویر از قبل و بعد از حضور عقاب ثبت کردم. هوا آنقدر سرد بود که دستانم داخل چادر یخ زده بود. زود وسایلم را جمع و جور کردم و با خوشحالی راه افتادم. بین راه با خودم فکر کردم که چقدر امروز روباه خوش شانس بود؛ انگار بخت با او یار بود که به جای شکار شدن، شکارش را تقدیم عقاب طلایی کرده بود!»
مهر «فوت شد» روی شناسنامه 7 هزار ساله شیراز میخورد؟
باستانشناسان هنگام کاوش در تپه هفتهزار ساله «پوستچی» به یکسازه چهارمتری پیش از تاریخ، ظروف سفالی، ابزارهای سنگی، دوکهای نخریسی و صدفهای کار شده، دست پیدا کردند. کاوشگران در عین حال، با توجه به تعرضهایی که به این تپه باستانی شده، وضعیت آن را هشدارآمیز اعلام کردند. گسترش روزافزون ساخت و سازها در عرصه و حریم درجه یک این محوطه ارزشمند باستانی، آیندهای تاریک را برای آن رقم زده است. مردم بومی و پیرامونی این محوطه، بخشی از فنسکشیهایی را که شهرداری برای حفظ و پاسداشت آن کشیده، از میان برده و کندهاند و به درون آن راه یافته و در این جایگاه ارزشمند باستانی به دوچرخهسواری و گردش سرگرم هستند.
حسنعلی عرب، یکی از سرپرستهای کاوش «پوستچی» میگوید: در این محوطه، روستاهایی وجود داشته که پس از عصر نوسنگی و به دنبال پیدایش کشاورزی و دامپروری پدیدار شدند و با افزایش جمعیت آنها و توسعه ارتباطات فرهنگی و پیچیدگیهای اجتماعی، زمینههای اولیه پیدایش تمدنهای منطقهای سرزمین ایران، مانند تمدن «اَنشان» در فارس را پایهریزی کردهاند.
به گفته او همچنین تپه پوستچی به همراه دیگر روستاها، مانند تپه «شاهقلیبیگی» و «تپه کوتاهی»، جزو کانونهای نخستین جوامع پیشرفته کشاورز، دامپرور و یکجانشین در دشت شیراز بودند که در واقع نسلهای بعدی آنها، پس از گذشت قرنها سکونت در این دشت، شهر شیراز را بنیاد نهادهاند، اما متأسفانه بقایای چندین هزار ساله این روستاها و استقرارها، در دهههای اخیر ناشی از گسترش شهر شیراز تخریب و نابود شده که در حال حاضر فقط نیمی از تپه پوستچی باقی مانده است.
نامه محیط زیستی رهبر انقلاب به محسن رضایی
دستور به تخلیه منطقه حفاظت شده از پایگاه نظامی در زمان جنگ
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در تشریح رویکرد مقام معظم رهبری به مقوله محیط زیست، از نامه مهم آیتالله خامنهای به فرمانده سپاه در بحبوحه جنگ رونمایی کرد.
«علی سلاجقه» در نشست پاسخگویی به تماسهای مردمی که دیروز (چهارشنبه ۱۶ آذر) در مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری انجام شد، در پاسخ به اظهارات یکی از شهروندان اهل کردستان که درباره برنامه سازمان محیط زیست برای حفظ زیستگاههای گونههای در معرض انقراض و مناطق در معرض آسیب بهدلیل وجود پادگانهای نظامی سؤال کرده بود، گفت: تجربه نشان داده مناطق مجاور پادگانها و پایگاههای نظامی حیات وحش و محیط زیست ما بهتر حفظ شدهاند.
وی افزود: منطقه خجیر و سرخه حصار در وسط پایتخت از مناطقی است که کمتر جایی در دنیا میتوان با تنوع گیاهی و جانوری مانند آن پیدا کرد و خوشبختانه تقریباً خوب حفظ شده که یکی از علتهای آن در کنار اقدامات انجام شده توسط سازمان محیط زیست، نظامی بودن این منطقه است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه «موضوعات امنیتی از اولویتهای اصلی کشور است»، در عین حال به ذکر خاطرهای از دوران دفاع مقدس پرداخت و گفت: در زمان جنگ در یکی از جزایر جنوبی حفاظت شده کشور یک سایت موشکی راهاندازی شده بود که سازمانهای مربوطه نسبت به تخریب محیط زیست خدمت حضرت آیتالله خامنهای ابراز نگرانی کردند و ایشان نامهای به فرمانده وقت سپاه نوشتند که سند بسیار محکمی در تبیین رویکرد رهبر معظم انقلاب به مقوله محیط زیست است.
سلاجقه افزود: حضرت آقا در شرایط جنگ که اضطرار ایجاب میکند حتی خانههای ما پایگاه قرار گیرد، در آن نامه خطاب به سردار محسن رضایی نوشتند «جناب آقای رضایی، هرچهسریعتر نسبت به تخلیه منطقه حفاظت شده [مذکور] اقدام شود و در اختیار دستگاههای مربوطه قرار گیرد» که هیچجا نمیتوان چنین حکمی را، آن هم در زمان جنگ دید. وی بر همین اساس به آحاد جامعه اطمینان داد که اگر کوچکترین خطری برای اکوسیستم یک منطقه باشد یا تصمیم و اقدامی موجب فرار حیات وحش باشد، سازمان محیط زیست آن را پیگیری خواهد کرد.
«محسن رضایی» روز یکشنبه ۱۶ آبان ۹۵ در «همایش سیاستهای کلی محیط زیست، اجرا و نظارت» که با هدف پیگیری روند تحقق سیاستهای کلی محیط زیست در مجلس شورای اسلامی برگزار شد، با روایتی از رویکرد مقام معظم رهبری به محیط زیست گفته بود: عدهای گفتند رهبر فرزانه انقلاب در مورد محیط زیست، برنامهای پیشبینی نکردهاند اما ایشان میخواستند که سند بالادستی محیط زیست ابلاغ شود و آنگاه همه مواد آن در تدوین قوانین و مخصوصاً در برنامه ششم توسعه مدنظر قرار گیرد.او همچنین گفته بود: سیاستهای کلان محیط زیست مصوب مقام معظم رهبری تحول بزرگی در این حوزه بهوجود میآورد و پس از تدوین و تصویب سیاستها، باید قانون، نقشه راه و طرحی برای آموزش، تبلیغات و نظارت در این عرصه نیز تهیه شود.
مرز قانونی شهرستانهای اهواز و کارون پل ششم است
اهواز - نایب رئیس شورای اسلامی کلانشهر اهواز گفت: نامه سال ۹۹ وزارت کشور که تغییراتی در مرز شهرستانهای کارون و اهواز ایجاد میکند، روند قانونی را طی نکرده به همین دلیل پل ششم (فولاد) همچنان مرز قانونی دو شهرستان است.حجتاله زارعزاده در جلسه شورای شهر اهواز، با بیان اینکه این شورا در این نشست بهدنبال تعیین حدود مرزی میان دو شهرستان نیست، گفت: با توجه به مشکل ایجاد شده برای تعاونیهای واقع در مرز دو شهرستان و ضرورت تعیین قدرالسهم شهرداری، مدیریت شهری اهواز این موضوع را بهصورت کارشناسی بررسی کرده است.وی ادامه داد: بعد از سال ۹۱ هیچ مصوبه قانونی بهصورت رسمی به شهرداری اهواز پیرامون تغییر در حدود مرز اهواز با کارون ابلاغ نشده است، به همین دلیل مبنای این شورا در این زمینه مصوبه وزارت کشور در سال ۹۱ است.وی با اشاره به نامهای که سال ۹۹ از سوی وزارت کشور به فرمانداری اهواز ارسال شد و در آن تغییراتی در تقسیمات کشوری اهواز انجام گرفته بود گفت: با توجه به اینکه این نامه فرایند قانونی خود را طی نکرده است به همین دلیل از نظر شورای شهر اهواز این نامه وزارت کشور وجاهت قانونی ندارد. زارعزاده ادامه داد: این نامه موجب گرفتاری مردم و مدیریت شهری در اهواز و کارون شده است. وی با اشاره به طرح فروش قدرالسهم شهرداری از بابت قطعات تفکیکی تعاونی مسکن چهارگانه نفت و یک تعاونی بیمارستان سینا در شهر کوت عبداله مرکز کارون به قیمت کارشناسی روز به اعضای تعاونی مزبور گفت: اختلاف مرزی میان شهرداری اهواز و کوت عبداله موجب ایجاد مشکل جدی برای گرفتن سند شده است.
کاهش قیمت مرغ در بازار خراسان رضوی
مشهد - معاون تولیدات دامی جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در حال حاضر قیمت مرغ گرم در بازار استان به کیلویی ۳۲ الی ۳۴ هزار تومان رسیده؛ علت این کاهش قیمت هم بالا بودن میزان تولید است.به گزارش تسنیم، مجید جعفری اظهار داشت: اینکه گفتهاند مرغ را ذخیره کنید، به این دلیل است که میخواهند میزان مصرف را بالا ببرند چراکه اتحادیه مرغداران باید از تولیدکننده حمایت کند، ولی با توجه به روند جوجهریزی افزایش قیمت چندانی اتفاق نخواهد افتاد هرچند که کاهش قیمت در میزان جوجهریزی بیتأثیر نیست. وی افزود: در حال پیگیری هستیم که شرکت پشتیبانی کشوری به این قضیه ورود کند، اما درواقع باید بهصورت کشوری میزان جوجهریزی در هر استان مدیریت شود و جوجهریزی متناسب با مصرف انجام شود ما نمیتوانیم هر زمان مازاد تولید داشتیم صادرات انجام دهیم چراکه بازارهای هدف ما محدود هستند. جعفری افزود: یک میلیون و 890 هزار قطعه مرغ در استان آماده کشتار داریم و 4/5 میلیون قطعه نیز جوجهریزی شده است.
هشدار سرمازدگی به کشاورزان البرزی
کرج - مدیرکل هواشناسی البرز با اشاره به کاهش دمای استان در روزهای آینده از کشاورزان خواست تا محصولات خود را در برابر یخبندان محافظت کنند.آرش بهاروند احمدی گفت: با توجه به کاهش دما و یخبندان طی چهار روز آینده در استان البرز، هشدارهای کشاورزی در خصوص مدیریت محیطی، در گلخانهها، مرغداریها و دامداریها به لحاظ کنترل دما، رطوبت، نور و تهویه داده شده است. وی افزود: کشاورزان استان باید از استحکام پوشش گلخانهها، جلوگیری از خسارت احتمالی به سازههای گلخانهها و سالنهای تولیدی با توجه به شرایط جوی اطمینان حاصل کنند. بهاروند احمدی خاطرنشان کرد: همچنین اتخاذ تمهیدات مناسب برای جلوگیری از سرمازدگی درختان با استفاده از سیستمهای گرمایشی و بخاریهای باغی ضروری است. مدیرکل هواشناسی البرز نیز از پنبهکاران خواست در اسرع وقت نسبت به برداشت محصول پنبه خود اقدام کنند.