سعید رشیدی‌نوبندگانی
خبرنگار

​​​​​​​

معاملات بازار سهام که در هفته اول دی ماه با جهش شاخص‌ها و رکوردشکنی در رشد اکثر نماگرهای بازار سرمایه همراه شده بود، در دو روز ابتدایی هفته جاری کمی آرام گرفت و شاخص کل بورس با اصلاح 91 هزار واحدی، به محدوده 1.46 میلیون واحد بازگشت. اما این روند نتوانست مدت زیادی به طول انجامد و با هجوم دوباره سرمایه‌گذاران برای خرید سهام در سومین روز هفته، شاخص کل بورس نیز در حدود 29 هزار واحد بالا رفت و با قرار گرفتن در محدوده یک میلیون و 593 هزار واحد، نشان داد این‌بار قصد جدایی زود هنگام از این محدوده را ندارد و همچنان قدرت خود را برای ادامه روند صعودی حفظ کرده است.
در پایان معاملات روز سه‌شنبه، بار دیگر رنگ سبز در تمامی تابلو معاملات خودنمایی می‌کرد و در تالار بورس، افزایش قیمت 346 نماد (87 درصد) از 396 نماد معامله شده، باعث شد شاخص کل با معیار هم وزن نیز بیش از 8 هزار و 700 واحد قد بکشد و با ثبت بازدهی 1.89 درصدی، به محدوده 473 هزار واحد بازگردد.
در فرابورس نیز سبزپوشی 239 نماد (63 درصد) از 380 نماد معامله شده، باعث شد تا شاخص کل این بازار نیز 1.61 درصد بازدهی به ثبت رساند و با رشد 321 واحدی، جایگاه خود را در محدوده 20 هزار واحد مستحکم‌تر کند.
روند رو به رشد قیمت‌ها و افزایش تقاضا در کل بازار دیروز باعث شد 188 نماد در صف خرید قرار گیرد و تنها 10 نماد در پایین‌ترین قیمت مجاز روزانه به کار خود پایان دهد.
همچنین آمار معاملات نشان می‌دهد، هرچه که به پایان معاملات دیروز نزدیک شدیم، ارزش سفارشات خرید روی تابلو افزایش یافته و سفارشات فروش نیز بتدریج کاهش یافته که نشان از قدرت فزاینده خریداران و افزایش ظرفیت طرف تقاضا برای روزهای آینده دارد.
این روند در آمار خرید و فروش حقیقی‌های بازار نیز نمایان است به‌طوری که ورود پول حقیقی از ساعات ابتدایی شروع معاملات در حال افزایش بوده و در پایان معاملات بیش از 600 میلیارد تومان از طرف حقیقی‌ها به بازار وارد شده است.
بر اساس آمار گروه خودرو و ساخت قطعات با اختلاف زیاد نسبت به سایر گروه‌های معاملاتی، مقصد اول پول‌های حقیقی وارد شده بازار بوده و پس از آن گروه محصولات شیمیایی، حمل و نقل، کانه‌های فلزی و محصولات غذایی در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. همچنین گروه‌های چند رشته‌ای صنعتی، کمکی به نهاد‌های مالی واسط، سیمان و زراعت نیز بیشترین خروج پول را در معاملات دیروز به ثبت رساندند. 
از نظر کارشناسان، اقبال سهامداران به سهام خودرویی در نتیجه افزایش عرضه عالی خودرو در بورس کالا و افزایش تعداد فروش شرکت‌های خودرویی بوده و ورود خودروهای خارجی نیز منجر به بهبود انتظارات در خصوص افزایش سود‌سازی شرکت‌های سرمایه‌گذاری خودرویی شده است.
این بخش از بازار از سیاست‌های کنترل نرخ ارز نیز منتفع می‌شود و می‌تواند از طریق کاهش قیمت کالاها و مواد مورد نیاز در فعالیت‌های عملیاتی، حاشیه سود کالاهای خود را افزایش دهد. در خصوص گروه‌های معاملاتی ای که با خروج پول روبه‌رو شده‌اند، کارشناسان بر این عقیده‌اند که هرچند روند خروج پول از این گروه‌های بسیار ضعیف بوده، اما می‌توان به چالش دسترسی به انرژی و افزایش قیمت نهاده‌های تولیدی اشاره کرد. 
کارشناسان بر این باورند با وجود این این گروه‌های معاملاتی نیز همچنان ظرفیت رشد قیمت را دارند و انتظار می‌رود خروج پول به صورت موقت اتفاق افتاده باشد.
همچنین برخی کارشناسان با اشاره به آمار تولید و صادرات در گروه‌های محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و کانه‌های فلزی و غیر فلزی، انتظار دارند جریان تقاضا در این شرکت‌ها تا پایان سال تشدید شود و این شرکت‌ها نیز با افزایش قیمت روبه‌رو شوند. 
در گروه فرآورده‌های نفتی نیز مقایسه تغییر هفتگی کرک اسپرد نفت و فرآورده‌های نفتی نشان از افزایش 4 درصدی میانگین قیمت نفت، کاهش 9 درصدی نفتا، افزایش 41 درصدی بنزین، افزایش 13 درصدی نفت سفید و 3 درصدی گازوئیل دارد و در مجموع می‌توان نشان داد که نرخ فروش فرآورده‌ها در بهار، تابستان، پاییز و هفته ابتدایی زمستان سال‌جاری نسبت به سال 1400 افزایش یافته و این روند می‌تواند تداوم سود‌سازی سهام نفتی را تاحدود زیادی تضمین کند. 
کارشناسان بر این باورند، با توجه به پایین بودن نسبت قیمت به درآمد شرکت‌های پالایشی، این شرکت‌ها نیز تا زمان برگزاری مجامع خود با افزایش قیمت روبه‌رو خواهند شد.
ارزش معاملات همچنان بالاتر از میانگین 9 ماهه
شروع روند صعودی قیمت‌های سهام از آبان ماه با افزایش ارزش و حجم معاملات در بازار همراه بوده به‌طوری که میانگین ارزش معاملات خرد از حدود 3 هزار و 700 میلیارد تومان درآبان ماه به حدود 4 هزار و 500 میلیارد تومان در آذر ماه و بیش از 8 هزار میلیارد تومان در 11 روزابتدایی دی ماه رسیده است.
این روند در 7 ماه به اوج خود رسید و بالاگرفتن آتش مبارزات در چهارشنبه باعث شد ارزش معاملات خرد بازار به حدود 12 هزار میلیارد تومان برسد که در کل سال 1401 بی‌سابقه بود. 
در هفته جاری نیز هرچند که تاحدودی از تب و تاب معاملات کم شد، اما همچنان ارزش معاملات خرد در محدوده 8 هزار میلیارد تومان قرار گرفته که از میانگین 9 ماهه 1401 بالاتر است. 
افزایش حجم معاملات یکی از شاخص‌هایی است که کارشناسان با استناد به آن، خروج بازار سهام از روند رکودی را پیش‌بینی می‌کنند.

«سید مصطفی علوی» به بررسی میزان عملیاتی شدن دستورالعمل جدید حاکمیت شرکتی پرداخت و اظهار داشت: دستورالعمل حاکمیت شرکتی برای نخستین بار در سال ۹۷ برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران و فرابورس ایران الزام شد تا آن را رعایت و اجرا کنند.
به گزارش سازمان بورس و اوراق بهادار، وی بیان ‌داشت:‌ بازار سرمایه جایی است که طیف گسترده‌ای از افراد و آحاد جامعه در آن حضور دارند و حاکمیت موظف است در راستای حمایت از منافع سهامداران دخالت کند و در صورت نیاز قانون، دستورالعمل یا مقررات لازم را برای آنان تدوین کند. این مسئول سازمان بورس گفت: تعاریف متعددی برای حاکمیت شرکتی وجود دارد که از جمله می‌توان به سیستمی اشاره کرد که شرکت‌ها با آن هدایت یا کنترل می‌شوند یا اینکه مجموعه‌ای از قوانین و مقررات و بایدها و نبایدها است که بر کنترل و هدایت شرکت‌ها تأکید می‌کند.
علوی اظهار داشت: هدف نهایی این دستورالعمل حمایت از منافع سهامداران و سرمایه‌گذاران است و با دستورالعمل حاکمیت شرکتی، به شرکت‌ها اطمینان داده می‌شود که با بایدها و نبایدها و مقرراتی که بر عهده تیم راهبری شرکت گذاشته می‌شود، منافع افراد در بازار سرمایه حفظ می‌شود.
رئیس اداره نظارت بر حسابرسان معتمد و گزارشگری سازمان بورس و اوراق بهادار با اعلام اینکه به دستورالعمل حاکمیت شرکتی، راهبری شرکتی هم گفته می‌شود، افزود: این دستورالعمل به‌دنبال این است که شرکت راهبری درست در راستای حمایت و حفاظت از منافع سهامداران باشد.
وی با بیان اینکه حاکمیت شرکتی در بسیاری از کشورهای جهان به شکل قانون است و مکمل قانون تجارت و شرکت‌داری است و به‌عنوان یک قانون مترقی محسوب می‌شود، یادآور شد: در ایران و در بازار سرمایه به‌دلیل وجود برخی حساسیت‌ها، این دستورالعمل در سال ۹۷ ابلاغ و شرکت‌ها موظف به اجرای آن شدند. در همان ابتدا، برخی مفاد و مواد این دستورالعمل قابلیت اجرایی نداشت و برخی مفاد هم با چالش‌هایی مواجه شد. 
علوی ادامه ‌داد: در دنیا هم همین رویه وجود دارد و این مسائل دوران ‌گذاری دارد که به‌دنبال آن، اصلاحات لازم برای آن قانون و مقررات انجام می‌شود. رئیس اداره نظارت بر حسابرسان معتمد و گزارشگری سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: از سال ۹۹ که تعداد سهامداران بازار سرمایه افزایش یافت، سازمان بورس علاوه بر شفافیت، حمایت از منافع سهامداران را در اولویت کارهای خود قرار داد. از سال ۱۴۰۰ سازمان بورس به‌دنبال این بود که دستورالعمل حاکمیت شرکتی را اصلاح کند. بنابراین از سال گذشته اصلاحات مربوط به این دستوالعمل شروع شد.
به گفته وی، به جرأت می‌توان گفت این دستورالعمل از جمله دستورالعمل‌هایی است که روی آن بسیار کار شده زیرا الزاماتی چون حفظ منافع سهامدار، قابلیت اجرایی و مطابقت با منابع روز دنیا دارد.
علوی با اعلام اینکه اصلاح این دستورالعمل یک سال و نیم زمان برد، تصریح‌کرد: در اصلاح این دستورالعمل، نظرات نخبگان دانشگاهی، فعالان بازار، ذی‌نفعان، ناشران و نهادهای مالی، سهامداران عمده و وزارتخانه‌های دیگر اتخاذ شد که نظرات آنان بسیار ارزشمند بود. 
رئیس اداره نظارت بر حسابرسان معتمد و گزارشگری سازمان بورس و اوراق بهادار بیان‌داشت: دستورالعمل اصلاح و ابلاغ شده دارای پشتوانه علمی و فنی بالایی است و قابلیت اتکایی زیادی از لحاظ مستندات دارد. وی افزود: همه نیازهایی که در راستای شرکت‌داری و هدایت شرکت‌ها لازم بود به این دستورالعمل اضافه و اصلاحات لازم برای آن انجام شده و مطابق با استانداردهای دنیا است.