ابهام در ادامه فعالیت قدیمی‌ترین نهاد مستندسازان

شکوه مقیمی


سه‌شنبه گذشته، دوم خردادماه، اتاق انجمن مستندسازان سینمای ایران در خانه سینما به روی اعضای این انجمن بسته شد و به هیأت مدیره آن اعلام شد که انجمن مستندسازان جزو خانه سینما نیست و به رسمیت شناخته نمی‌شود. اختلاف چندماهه میان خانه سینما و انجمن مستندسازان، یکی از فعال‌ترین انجمن‌های خانه سینما، از زمانی آغاز شد که این انجمن اعلام کرد قصد ندارد مانند دیگر انجمن‌های زیر نظر خانه سینما زیر پوشش وزارت کار برود و می‌خواهد هویت خود را به‌عنوان یک تشکل فرهنگی حفظ کند.
خانه سینما در اوایل دهه 70، به‌عنوان یک «مؤسسه فرهنگی» با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس و ثبت شد، اما اساسنامه آن پر از مأموریت‌های صنفی است و عنوان «جامعه اصناف سینمای ایران» هم به خود داده در حالی که عرصه فعالیت‌های صنفی در حوزه وزارت کار است. همین دوگانگی موجب شد دولت دهم بهانه‌ای قانونی برای انحلال خانه سینما داشته باشد، ولی خانه سینما با استفاده از مجوز فرهنگی خود مانع انحلال شد و تنها به تعطیلی موقت تن داد. در آن دوره تعطیلی هیچ‌کدام از 32 تشکل عضو خانه سینما به دلیل عدم ثبت قانونی و همچنین مغایرت با قوانین مؤسسه فرهنگی و عضومحور بودن، موجودیت و رسمیت حقوقی نداشتند.
 پس از بازگشایی مجدد خانه، هیأت مدیره برای رفع خطرات احتمالی به‌دلیل تداوم مغایرت‌های صنفی و فرهنگی موجود در عملکرد خانه و امتیازمحور کردن خود، از انجمن‌های زیرمجموعه خود خواست که تشکل‌های صنفی در وزارت کار ثبت کنند و این تشکل‌های جدید جایگزین انجمن‌های قبلی شوند. به این شکل خانه سینما از وجهه فرهنگی خود دور شده است. در این میان انجمن کارگردانان سینمای ایران هیچ اقدامی برای تشکیل انجمن صنفی نکرد و انجمن مستندسازان نیز خواهان ثبت فرهنگی خود بود. همچنین زنده‌یاد محمدرضا مقدسیان، محمد تهامی‌نژاد، ابراهیم مختاری، پیروز کلانتری، ناهید رضایی، مجتبی میرتهماسب و غلامرضا کتال در سال ۱۳۹۳ کار نگارش اساسنامه «انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند استان تهران» را انجام داده و مراحل ثبت آن را آغاز کردند و شهریور 95 نخستین هیأت مدیره و بازرس انجمن انتخاب شدند.
 هدف از ثبت این انجمن صنفی حل مشکلات صنفی و حرفه‌ای مستندسازان بود تا به‌واسطه این صنف تسهیلات لازم برای معیشت مستند در آینده فراهم شود. اما هیأت مدیره انجمن صنفی طی نامه ای تأسیس و ثبت خود را به مدیر عامل خانه سینما اعلام کرد و هیأت مدیره خانه سینما نیز انجمن صنفی کارگری مستند سازان استان تهران را به مجمع عمومی خود دعوت کرد و حکم به تعلیق انجمن مستندسازان داد. این امر اعتراض طیف وسیعی از 360عضو انجمن مستندسازان را در پی داشته است. چراکه آن انجمن صنفی طبق اساسنامه‌ اش، قوانینی دارد که هر مستندسازی نمی‌تواند عضو آن باشد و برای مثال تنها مستندسازان تهران حق عضویت در آن را دارند. در پی اعتراض‌های صورت گرفته و نامه‌نگاری مستندسازان با محمدمهدی حیدریان، رئیس سازمان سینمایی، جلساتی میان هیأت مدیره خانه سینما و نمایندگان مستندسازان تشکیل شد اما خانه سینما بر موضع خود در مورد انحلال انجمن مستندسازان پافشاری می کند. روز دوشنبه، هشتم خردادماه، جمعی 50نفره از مستندسازان جلسه‌ای تشکیل دادند تا در مورد وضعیت پیش آمده مشورت کنند و برای بیان مطالبه خود به اجماع برسند. ارد زند، ابراهیم مختاری، پیروز کلانتری، مانی پتگر، منوچهر مشیری، ناهید رضایی، حمید جعفری، مونا زاهد، بهرام عظیم‌پور، مهدی قربانپور، مینا کشاورز، حامد ذوالفقاری، سحر سلحشور و... از حاضران این جلسه بودند. ناهید رضایی با بیان اینکه ما نمی‌خواهیم علیه خانه سینما کاری انجام دهیم گفت: خواسته ما حفظ انجمن‌های فرهنگی در خانه سینماست و انجمن‌ صنفی باید فعالیت‌ خود را در وزارت کار پی گیر باشد. مجوزهای ما از طریق انجمن صادر می‌شد و با موضوعی که پیش آمده کار بسیاری از مستندسازان به مشکل خورده است. اما در جلسه ششم خردادماه مشخص شد برخلاف پادرمیانی معاونت سینمایی، اعضای هیأت مدیره خانه سینما، آقایان رزاق‌کریمی، اسعدیان و شاهسواری، روی حرف خود مانده‌اند و کلید اتاق ما را پس نمی‌دهند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قبال ما موظف است! قربانپور، بازرس انجمن مستندسازان نیز گفت: ما باید طبق اساسنامه مجمعی تشکیل دهیم و اعضا ی ما بتوانند هیت مدیره و بازرس خود را انتخاب کنند. کاری که خانه سینما در تعطیلی انجمن ما کرده است، برخلاف اساسنامه است. ما تصمیم داریم در تاریخ 23خرداد این مجمع را در جایی خارج از خانه سینما تشکیل دهیم و طبق اساسنامه با خانه سینما روبه‌رو شویم. فرزاد توحیدی، یکی از اعضای هیأت مدیره انجمن مستندسازان که از موافقان تعطیلی انجمن مستندسازان است، گفت: ما به شکل عرفی یکی از انجمن‌های خانه سینما بودیم و همه انجمن‌ها، به غیر از انجمن کارگردانان، شماره ثبت انجمن صنفی خود را به خانه اعلام کرده‌اند و هیأت مدیره خانه در آخرین دیدار برای ماندن در خانه از ما شماره ثبت خواست، اگر مجمع زودتر از این ماجراها برگزار می‌شد کار به اینجا نمی‌کشید.
حمید جعفری دیگر عضو هیأت مدیره انجمن مستندسازان گفت: مجمع عمومی خانه از انجمن‌ها خواست که خودشان را ثبت کنند اما این درخواست اشتباه است، زیرا هیچ انجمنی نمی تواند خودش را در وزارت کار ثبت کند، بلکه باید انجمن جدیدی تأسیس کند، و همین یعنی انجمنی جدید با ماهیتی متفاوت. کلانتری نیز با اشاره به لزوم تشکیل مجمع گفت: اغلب انجمن‌های خانه در مجمع به نتیجه رسیده‌اند که در انجمن صنفی ادغام شوند. اما انجمن صنفی مستندسازان چنین مسیری را طی نکرده و سر خود به جریان غیر قانونی پیوسته است  که 16صنف پر از شائبه‌های قانونی در آن افتاده‌اند؟
همایون امامی نیز با اشاره به مشکل قانونی و نقض آشکار اساسنامه خانه سینما پیشنهاد پیگیری قانونی داد. در پایان جلسه حاضران تصمیم گرفتند برای مطالبه حقوق خود در مقابل رفتار غیرقانونی خانه سینما، روز سه‌شنبه، 11 صبح در مکان خانه سینما واقع در خیایان بهار جنوبی تجمع کنند و درخواست کلید اتاق انجمن مستندسازان را، که نماد هویت و موقعیت این قشر سینمایی است داشته باشند.