در کنار همیم بجز صدا و سیما

حمید جعفری
روزنامه‌نگار


همیشه این‌طور نیست که وقتی رسانه‌ها قافیه را ببازند مردم هم بازنده باشند. این بار اولی نیست که صداوسیما در قبال بحران از بقیه رسانه‌ها عقب می‌افتد. البته تجربه‌های قبلی از روند اطلاع‌رسانی بحران توسط صداوسیما مانند فاجعه پلاسکو نشان می‌دهد که مدیران این رسانه عریض و طویل نه‌تنها در این زمینه تخصص و آگاهی لازم را ندارند که این موضوع در آینده می‌تواند بدل به یک بحران در درون یک بحران شود.
نگاه اجمالی به پوشش خبری عملیات‌ تروریستی هفته گذشته در تهران نشان می‌دهد صدا و سیما از استراتژی مشخص کنترل و مدیریت اخبار بحران که در مواقع حملات تروریستی در رسانه‌ها اجرا می‌شود نه‌تنها تبعیت نکرد که به‌دلیل فقدان همین استراژی نتوانست حتی اخبار کذبی را که توسط برخی رسانه‌ها مانند باشگاه خبرنگاران جوان منتشر شد مدیریت کند و اطلاعات درست را در اختیار مخاطب قرار دهد. در چند سال اخیر باتوجه به حجم عملیات‌ تروریستی در دنیا رسانه‌ها تلاش می‌کنند با کنترل داده‌های خبری و تزریق درست و بموقع اطلاعات به جامعه جلوی تشویش و التهاب افکار عمومی را بگیرند. کاری که صدا و سیما فقط سعی کرد ژست آن را بگیرد و تلاش کرد با عادی جلوه دادن شرایط، ضعف عدم دسترسی به اطلاعات از بحران را پنهان کند و به زیرنویس چند محتوا که نه خبر بودند و نه ارزش محتوایی داشتند بسنده کرد. سکوت و ناتوانی اطلاع‌رسانی صدا و سیما در قبال بحرانی که به فاصله چند دقیقه به تیتر اول رسانه‌های دنیا بدل شده بود و شبکه CNN آن را زنده گزارش می‌کرد در حالی ادامه داشت که باز هم توئیتر و تلگرام در اطلاع‌رسانی بحران (هرچند که با چالش انتشار اخبار کذب از سوی رسانه‌های رسمی روبه‌رو بودند) جلوتر از صدا و سیمایی بودند که اطلاع‌رسانی منفعلانه را می‌خواهد جای استراتژی کنترل و مدیریت اخبار بحران جا بزند.
عملیات تروریستی داعش در تهران، کشته شدگان و مجروحان. تهران؛ بحران و مدیریت بحران و بعد از بحران. متأسفانه تا این لحظه نحوه اطلاع‌رسانی با توجه به ابعاد حملات تروریستی تهران توسط صدا و سیما که دو رسانه انحصاری در ایران هستند ناامید‌کننده بوده است. شیوه اطلاع‌رسانی حملات تروریستی در تهران نیز توسط صدا و سیما مردم را بازنده نکرد. عملکردی که این پیام را به مخاطب القا کرد که جان شهروندان هیچ اهمیتی ندارد. اما مردم بازنده نبودند چرا که به دلیل دسترسی متنوع رسانه‌ای به هر حال جلوتر از صدا و سیما بودند. بازنده سیستمی است که با وجود فرصت‌های اعتمادسازی که بر اثر رخدادهای اخیر بوجود آمد با ضعف مدیریت ارتباط بحران، نتوانست از آن استفاده کند و چه بسا مخاطبان را با تحلیل‌های لحظه به لحظه رسانه‌های مدرن و به‌روز تنها گذاشت. دست آخر اینکه بله مردم کنار هم ایستادند اما نه در حمایت از سیستمی که به بی‌اعتمادی دامن می‌زند.