وظیفه‌ مهم مرجعیت خبری

فریدون صدیقی روزنامه‌نگار‌
در وهله اول مرجع بودن و ماندگاری یک رسانه در گرو پاسخ به مطالبات مخاطب یا همان جامعه هدف خودش است. در حال حاضر رسانه‌های ما جایگاه گذشته خود را از دست داده‌اند آن‌هم به این دلیل که پاسخگوی مخاطب نیستند و مردم خود را در این رسانه‌ها نمی‌بینند. پس ابتدا باید رسانه بتواند مرجعیت پیشین خود را به دست بیاورد و اعتمادسازی کند و این هم کار بسیار دشواری است برای رسانه‌هایی که دانه‌دانه مخاطب جذب می‌کنند و هزارهزار از دست می‌دهند.
باید به این نکته توجه داشت که رادیو و تلویزیون ما به‌عنوان یک مدیا از امکانات صوتی و تصویری و امکانات فراوانی بهره می‌برد اما به‌دلیل عدم اعتمادسازی و انعکاس خواست و نیاز مردم نتوانسته مرجعی قابل اعتماد برای مخاطب باشد و ریزش بسیار زیاد مخاطبانش گواه همین مسأله است. رسانه‌های ما کنش‌مند نیستند و دربرابر پدیده‌ها و رویدادها واکنشی عمل می‌کنند. اتفاقی رخ می‌دهد و ما در قبال آن به هر دلیلی سکوت می‌کنیم و آن اتفاق در فضای مجازی و رسانه‌های بین‌المللی بازتاب پیدا می‌کند و شفاف‌سازی و تحلیل و لحظه‌به‌لحظه آن را به مخاطب ارائه می‌دهد اما رسانه‌های ما تازه و پس از این اتفاق‌ها با تأخیر بسیار شروع می‌کنند به نشان دادن رفتارهای واکنشی به مسأله. در نهایت این رفتار واکنشی مرجعیت خبر را همچنان به رسانه‌های اولیه می‌دهد و جز پوشش آنها چه در تأیید و چه در تکذیب کار دیگری از پیش نمی‌برد. اگر وضع به‌همین منوال ادامه پیدا کند ما در مولتی‌مدیا هم به موفقیتی نمی‌رسیم چون اگر چنین بود صداوسیما مشکلش را در این حوزه حل می‌کرد.
نکته مهم و قابل تأمل، برای رسانه‌های مکتوبی مثل روزنامه ایران، همشهری و... که ارکان رسانه‌ای در حوزه مطبوعات مکتوب هستند در وهله اول رسیدن به این الزام بدیهی، یعنی رفتن به سمت امکانات مولتی‌مدیا در جهان امروز رسانه‌ای است و دیگری مشی مشخص و به‌روز و مثمرثمر داشتن این مدیا. اگر قرار باشد در رسانه‌ صوتی و تصویری روزنامه‌ای مهم مثل «ایران»، همان اخبار منتشر شده، انعکاس پیدا کند که هیچ اتفاق خاصی رخ نخواهد داد و کاری از پیش نخواهد رفت اما اگر در زمان غیاب روزنامه، در طول ساعاتی که انتشار ندارند، به پوشش اخبار، تحلیل آنها و مرتفع کردن نیاز مخاطب بپردازد می‌توان امیدوار بود که جامعه هدف خود را پیدا کند و ارتباطی دوسویه بین آن رسانه و بینندگان و شنوندگانش برقرار شود. البته باز هم باید برگردیم به نکته اولی که به آن اشاره شد. خط قرمزهای جاری و ساری و البته بسیار زیاد، مخاطب را از رسانه ناامید می‌کند و او را به سمت رسانه‌هایی خواهد برد که هم بموقع و هم با تحلیل و تجزیه لحظه‌به‌لحظه تمام نیاز او را برطرف می‌کنند.
قدمی که روزنامه در این راه برداشته است، قدم مهمی است و البته ضروری که باید تمام رسانه‌های مکتوب ما به این سمت بروند و جایگاه ویژه خود را در این حوزه پیدا کنند اما برای جلوگیری از تکرار مکررات و هزینه‌های بی‌مورد، باید خط مشی مناسبی داشته باشند و رسالت‌های کلان خود را روی این مسأله بگذارند که به جای واگذاری مرجعیت رسانه‌ای به بی‌بی‌سی و... خودشان مرجع خبر و اولین‌ها در تولید و پوشش و تحلیل اخبار و اتفاقات روز و شب جامعه باشند و به ‌هیچ عنوان همان کاری که در روزنامه انجام می‌شود را پی نگیرند. در واقع اگر روزنامه را پایه کار بدانیم، بخش مدیا باید پوشش‌دهنده و تکمیل‌کننده روزنامه باشد و این‌ها در کنار هم حرکت کنند.