اضطراب فراگیر، کارکرد پنهان مبارزه با کرونا

مصطفی آب‌روشن
جامعه‌شناس
این روزها اخبار لحظه به لحظه بیماری کرونا به اشکال مختلف ما را احاطه کرده و متأسفانه کمتر کسی به این واقعیت اشاره دارد که انبوه اخبار بد و اضطراب ناشی از آن‌که به ما تحمیل می‌شود چه بلایی بر سر روان انسان می‌آورد. ما در طول زندگی‌مان آنقدر شروع‌ها و پایان‌های مهم را تجربه می‌کنیم که گاهاً کمتر فرصتی برای به یاد آوردن آن روزها، باقی می‌ماند. وقتی در بهترین حالت آرامش روانی هستیم فارغ از اینکه در چه جامعه‌ای زندگی می‌کنیم وقایع ناخوشایندی در زیر پوسته شهر درحال وقوع است که ما از آن بی‌خبریم در واقع کنجکاوی بیش از حد برای دانستن وقایعی که از کنترل ما خارج است حال ما را خراب می‌کند اخبار بیماری کرونا تا جایی مفید است که جنبه آگاهی‌رسانی و کمک به بهداشت فردی و عمومی کند اما گزارش لحظه به لحظه قربانیان یک بیماری و به اشتراک گذاشتن آن از سوی شبکه‌های خبری عملی بشدت غیر اخلاقی است و متأسفانه آدم‌های بی‌مسئولیت و نا آگاهی هم هستند که برای جلب توجه یا حتی لایک گرفتن در شبکه‌های اجتماعی اخبار بد را انتشار می‌دهند در واقع این دسته از افراد امنیت روانی افراد جامعه را هزینه می‌کنند تا خلأ نیاز به توجه را به هر شیوه‌ای حتی استرس پراکنی پر کنند.
اخبار دلهره آور و بخصوص انتشار گسترده آن نه تنها کمکی به حل بحران نمی‌کند بلکه به اضطراب و ناامنی بخصوص در میان افرادی که سواد رسانه‌ای ندارند دامن می‌زند. ما انسان‌ها به اشکال مختلف بیماری و حوادث را در زندگی شخصی تجربه می‌کنیم و این بخشی از واقعیت زندگی ماست متأسفانه رسانه‌های اجتماعی با برجسته کردن برخی از اخبار بد، نوعی فوبیای بیمارگونه را به جامعه تحمیل می‌کنند.
هدف این نیست که پیامدهای یک بیماری مسری بی‌اهمیت تلقی شود ولی گزارش مورد به مورد آن در جامعه نه تنها امنیت روانی شهروندان را دچار اختلال می‌کند بلکه کار، تحصیل، زندگی و روابط اجتماعی افراد را دچار مشکل می‌کند زیرا در بحران‌ها فشار احساسات عمومی دولت را نیز مجبور به واکنش‌های غیر منطقی و منفعلانه می‌کند. آیا می‌دانستید روزانه 45 نفر به‌خاطر تصادفات جاده‌ای در ایران می‌میرند؟ آیا می‌دانستید روزانه 36 نفر در کشور به علت آلودگی هوا جانشان را از دست می‌دهند؟ آیا می‌دانستید درهر دقیقه چند کودک در شهرهای بزرگ ربوده می‌شوند؟ اگر بخواهیم روی هر کدام از این معضلات اجتماعی که ده‌ها برابر کرونا قربانی می‌گیرد بلند بلند فکر کنیم چه اضطراب روانی در جامعه به وجود می‌آمد؟ به‌طور مثال اگر بخواهیم در رابطه با آمار کودک ربایی گزارش لحظه به لحظه بدهیم مطمئناً دیگر هیچ پدر و مادری اجازه نمی‌داد که کودکش درپارک‌ها و حوزه‌های اجتماعی حضور داشته باشد زیرا با بمباران خبری خانواده تصور می‌کند که امنیت فرزندش در خطر است در حالی که امنیت وجود دارد اما احساس امنیت را با فاجعه پراکنی از خانواده سلب کرده‌ایم. انتشار اخبار بد و تکرار آن با آب و تاب رسانه‌ای استرس و اضطراب را به جامعه تزریق می‌کند و این فشارها که از کنترل افراد خارج هستند ایمنی بدن را ضعیف می‌کند و درست در همین نقطه هست که ما مستعد پذیرش انواع بیماری خواهیم شد. این هراس عمومی و بیمارگونه که امروز شاهدش هستیم پیامد بازنمایی اخباری است که به شیوه‌های مختلف انتشار داده می‌شود و حساسیت عمومی را بیش از حد متعارف تحریک می‌کند. هموطنان عزیز اگر می‌خواهید آرامش خاطر را که پیش نیاز یک زندگی با نشاط هست تجربه کنید به بهداشت فردی‌تان توجه کنید، الگوهای بهداشتی در حوزه اجتماعی را هم مراعات کنید و سومین نکته اینکه اخبارهای بد شبکه‌های اجتماعی را بیش از حد متعارف جدی نگیرید. زیرا بنگاه‌های خبر پراکنی نیمه خالی لیوان را با هدف جذب مخاطب حداکثری بیش از حد برجسته می‌کنند و دانستن اخبار مبالغه‌آمیز و مورد به‌مورد سلامت روانی‌تان را به مخاطره می‌اندازد.