نقش سلبریتی‌ها در حل بحران کرونا

اکبر نصراللهی
رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه آزاد
کشور ایران مثل برخی کشورهای دیگر با چالش‌ها و مخاطرات بسیاری مواجه است اما به خاطر میزان، تنوع و تلفات ناشی از بحران‌ها و چالش‌هایی که داریم، کشور ما نسبت به کشورهای دیگر جایگاه خوبی ندارد و در زمینه تنوع بحران، ایران در رده پنجم است، به‌خاطر میزان تلفات، در رده زیر ۱۰ دنیا قرار دارد و از بیش از ۴۰ بحران شناسایی شده در دنیا، بیش از ۳۰ مورد در ایران اتفاق افتاده است و ایران، مستعد این بحران‌های طبیعی است. با توجه به این تنوع و تکثر و میزان تلفات بحران در ایران، نقش رسانه‌ها و در اینجا به‌طور خاص رسانه‌های ایرانی، بسیار می‌تواند برجسته و مهم باشد. اگر رسانه‌های ایرانی، از مخاطرات و بحران‌های موجود آگاه باشند و اگر که کارشان را بدانند و به مسئولیت خودشان باور داشته باشند و مسئولیت پذیر باشند، می‌توانند جلوی تبدیل بسیاری از مخاطرات به بحران‌ها و جلوی تلفات و خسارات‌ها را بگیرند و اثرگذار باشند.
رسانه‌ها می‌توانند با آگاه و حساس کردن مردم و مسئولان و وادار کردن آنها به انجام اقدامات ضروری، قبل از وقوع بحران‌هایی مثل سیل، زلزله و ویروس کرونا، بر نتایج حاصل از بحران اثر بگذارند و میزان خسارت و تلفات آن، کم شود. از طرف دیگر هم، اگر رسانه‌ها، نقش خودشان را بخوبی انجام ندهند، می‌توانند بحران‌زا و بحران‌افزا باشند و خسارات و تبعات ناشی از بحران را اضافه کنند. بحث من اصلاً رسانه‌های رسمی و غیررسمی نیست. چرا که به موازات رسانه‌های سنتی مثل رادیو، تلویزیون، مطبوعات و خبرگزاری‌ها، تعداد بسیار زیادی از رسانه‌ها، با اسامی متعدد و ظرفیت‌های متعدد فعال هستند و چه بسا میزان مخاطبان رسانه‌های غیررسمی، بعضاً از مخاطبان رسانه‌های رسمی، بیشتر باشد. بنابراین، اگر قرار باشد جلوی تبدیل مخاطرات به بحران گرفته شود یا اگر بحرانی اتفاق می‌افتد، نتایج و خسارت‌های ناشی از آن کم شود حتماً باید از ظرفیت‌های رسانه‌های غیررسمی، استفاده شود و آنها را هم مسئولیت‌پذیر کرد.
ما الان می‌بینیم که در کشور خودمان، پیج‌های اینستاگرامی بسیار زیادی وجود دارد که هر کدام از آنها فالوورهای زیادی دارند یا هر کدام از افراد فعال در برخی شبکه‌ها ممبرهای میلیونی دارند. ضروری است رسانه‌های مسئول  و رسمی ما و کنشگران رسمی و حاکمیتی و دانشگاهی به مردم آموزش بدهند و سواد رسانه‌‌ای مردم را بالا ببرند تا مردم در فضای مجازی، با پیام‌های دریافتی از رسانه‌های مختلف برخورد فعال داشته باشند، هر پیامی را به اشتراک نگذارند، هر «متن»، «ویدئو» و «ویس» دریافتی را با عقل خودشان انطباق بدهند، صحت آنها را با گروه‌های مرجع و افراد متخصص فامیل و آشنای خودشان چک کنند و در اینترنت جست‌و‌جو کنند که آیا رسانه‌های معتبر، آن خبر یا پیام را منتشر کرده‌‌اند یا نه.