کرونا عاملی برای حرکت به سوی زندگی دیجیتالی

حمیدرضا احمدیان
 کارشناس فناوری و نوآوری
شیوع کرونا سبک زندگی مردم را با ابزارهای فناوری تغییر داد در چند سال گذشته شاهد ایجاد پلتفرم‌های مختلف در کشور بودیم و تقریباً این پلتفرم‌ها در حوزه‌هایی نظیر گردشگری، حمل‌ونقل، مسکن، کالا و تبلیغات ایجاد شده و جایی برای خود باز کرده‌اند و در این میان بیشتر قشر جوان جامعه از این پلتفرم‌ها استفاده و نیازهای روزمره خود را از حوزه دیجیتال و مبتنی بر فناوری تأمین می‌کردند که با اپیدمی ویروس کرونا، شرایط این اپلیکیشن‌ها به یکباره تغییر کرد، به‌طوری که با این بیماری رفتارهایی چون مسافرت و گردشگری کمررنگ شد و حتی برخی از اپلیکیشن‌ها از رده خارج شدند ولی از سوی دیگر برخی از رفتارها و نیازهای مردم شکل دیگر به خود گرفت و تغییر کرد. خریدهای اینترنتی، فیلم، سریال، موسیقی، جست‌و‌جو برای یافتن محتوای مناسب، بودن در صفحات اجتماعی، بازی‌های برخط، استفاده از محتوای آموزشی، سرگرمی‌ها در این دوره با رشد قابل توجهی روبه‌رو شدند و میانگین استفاده از اینترنت در کشور با رشد قابل توجهی روبه‌رو شد و ما در تمام این بخش‌ها شاهد تغییر سبک زندگی مردم از سنتی و حضوری به دیجیتالی و غیرحضوری هستیم. به‌عنوان مثال با تغییر رفتار مردم و درخانه ماندن، مجبور شدند به اشکال دیگر به فعالیت روزمره خود ادامه دهند به همین دلیل رفتار آنها در حوزه آموزش و سلامت و خرید آنلاین تغییر کرده از سنتی و حضوری شکلی دیجیتالی و غیرحضوری به خود گرفته است. بنابراین مردم به‌سمت استفاده حداکثری از فضای مجازی روی آورده‌اند. البته این تغییر رفتار تنها منوط به خانواده‌ها نیست، چرا که سازمان ها و ادارات و کسب و کارها هم مجبور شدند نه تنها خدمات آنلاین به مردم ارائه دهند، بلکه خود مجبور شدند به استفاده از فناوری‌های به روز  ودورکاری روی آورند و این بخش از سبک زندگی نیز تغییر کرد.
هر چند باید گفت تغییر سبک زندگی به شکل فناورانه مدتی بود که آهسته آهسته آغاز شده بود ولی در این دوران تقویت شده و اعتماد به استفاده از آن از سوی مردم بیشتر شد به‌همین دلیل این موضوع نقطه بسیار مهم و مؤثری است و باید برای حفظ و بلوغ و حتی جهت دهی آن  اقدام‌های مهمی انجام داد.
البته در پاسخ اینکه چگونه باید این دیجیتالی شدن زندگی مردم را تقویت کنیم باید گفت امروزه بیشتر از هر زمانی نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش هستیم. باید پایداری در تغییر سبک زندگی مردم با حمایت از کسب و کارهای این بخش، تغییر در قوانین و مقررات، تدوین بسته‌های حمایتی، ایجاد مراکز نوآوری و انتقال دانش ایجاد شود و این موضوع نیازمند ایجاد یک نهاد فرادستگاهی است. جامعه برای بودن در مسیر درست، نیازمند محتوای دقیق و حمایت‌های مشخص است. مردم باید به تبادل و تعامل داده‌ها به این فضا بیشتر اعتماد کنند و این اعتماد با برنامه‌های شفاف در حوزه امنیت فضای دیجیتال که باید از سوی دولت تدوین شود، به‌دست می‌آید. برای حفظ این سبک زندگی باید مدلی شفاف و دارای ابعاد درست و همه بازیگران مدنظر قرار گیرد و بیشتر از هر زمانی نیازمند تدوین برنامه‌های اجرایی لازم برای حل معضلات در این بخش‌ها از قبیل توسعه فیبر نوری، حاکمیت سایبری، توسعه پلتفرم‌های همگرا و نظایر آن است.
البته باید گفت درست است که برخی از کسب و کارها با شیوع بیماری کرونا از بین رفت یا کمرنگ شد ولی این اپیدمی فرصت‌های شغلی جدید را نیز ایجاد کرده است و این یعنی تغییر سبک زندگی با فناوری که باید با برنامه‌های درست نیروی کار لازم برای بازار کار آماده کرد.
فناوری اطلاعات و ابزار دیجیتال تبدیل به بخشی مهم و لاینفک در ساختارهای دولتی و خصوصی کشور شده بنابراین ،این خود فرصت مغتنمی ایجاد کرده تا به کسب و کارهای نوپا و شرکت‌های دانش بنیان در این بخش جهت دهی مناسب تری صورت گیرد. البته در چند ماه شاهد تغییر در فرصت‌های سرمایه‌گذاری بوده‌ایم و به‌طور مشخص جهت‌گیری رقابت‌ها و سرمایه گذاری‌ها به سمت کسب و کارهای سلامت پایه و خرید و فروش آنلاین و آموزش مجازی حرکت کرد ولی نکته مهم این است که دولت با کمک بخش‌های خصوصی باید توازن مناسبی را هدفگذاری کند تا بتوان این تغییر سبک زندگی را تداوم بخشید و به سمت اقتصاد دیجیتال و حتی ایران هوشمند حرکت کرد.