کرونا، معادلات جهانی را تغییر داد

شعبان فروتن
رئیس اتاق بازرگانی ایلام
ویروس کرونا بیشتر کشورها را در نوردیده است و در کنار مشکلات بهداشتی، اجتماعی و تحمیل هزینه‌های درمانی، مبادلات جهانی را تحت تأثیر شدید قرار داده است، به نحوی که بیشتر کشورها با قرنطینه کردن شهرها و مرزهای خود وارد دوران تازه‌ای برای کاهش ارتباطات و مبادلات تجاری و اقتصادی و اجتماعی شدند که کم‌سابقه بوده است.
تأثیرات ناشی از شیوع ویروس کرونا ضربه مهلکی را بر پیکره اقتصاد جهانی وارد کرده که براحتی قابل جبران نیست، فضای اقتصادی در جهان به گونه‌ای شده که نمی‌توان برای اصلاح و بازگشت به دوره قبل از کرونا پیش‌بینی داشت، اما به نظر می‌رسد برگشت به دوران گذشته بسیار بعید باشد. همانگونه که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است با ویروس کرونا در قالب پروتکل‌هایی که اعلام شده باید زندگی کرد.
لذا ادامه چنین روندی خیلی از مناسبات تجاری، اقتصادی و صنعتی جهان را تغییر می‌دهد، این تغییرات به حدی زیاد خواهد بود که احتمال دارد شاهد مرگ یکسری از فعالیت‌های اقتصادی باشیم. فعالیت‌هایی که در گذشته سودده بوده است در دوران پساکرونا دیگر سود ندارد و حتی امکان حذف آن زیاد است.
به‌نظر می‌رسید در دوره پساکرونا خیلی از کشورها به‌دنبال خودکفایی در تولید و بازار خود باشند چرا که شیوع ویروس کرونا نشان داد که اگر کشوری خوداتکایی نداشته باشد بسرعت اقتصادش زمین می‌خورد.
با چنین رویکردی بخشی از فعالیت‌های مشترک کشورها با یکدیگر تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد و چه بسا برخی از آنها به‌سمت ترک همکاری‌های مشترک بروند، بدین جهت باید دید که کدام کشورها بیشترین تغییر را در اقتصاد خود اعمال می‌کنند. ایتالیا یکی از کشورهایی بود که از شیوع ویروس کرونا آسیب جدی دید و به نظر می‌رسد تجار در همکاری با این کشور بایستی دست به عصا‌تر حرکت کنند تا بتوانند بازارهای خود را حفظ کنند.
اما نکته مهمی که از تأثیرات کرونا است و در دوره پساکرونا تجار با آن روبه‌رو خواهند شد این است که تصور نکنند مانند گذشته می‌توانند بازارهای خود را حفظ کنند، همه باید خودشان را برای تغییرات بنیادی در نحوه، چگونگی همکاری و حتی کالای مورد مبادله آماده کنند، در غیر این صورت چنین تجاری به لیست بازندگان بازارهای جهانی افزوده می‌شوند.
کشور ما نیز مانند بیشتر کشورها در سه ماه اخیر در بخش‌های مختلف اقتصادی چون تولید، تجارت، صنایع و کسب و کارها آسیب‌های جدی دیده به گونه‌ای که فضای کسب و کار دستخوش تغییرات زیادی شده است و در این میان شاهد افت شدید تراز تجاری با برخی کشورهای منطقه شدیم که شاید در طول سالیان گذشته و با وجود سخت‌ترین تحریم‌ها بی‌سابقه بوده است.
بنابراین کشورهای درگیر و ایران باید با تدوین برنامه‌های حمایتی بویژه ارائه تسهیلات کم بهره و بلندمدت به تولید، کاهش هزینه‌ها بر تولید، کاهش فشارهای مالیاتی و تأمین اجتماعی فضای مناسبی را برای کارآفرینان و تولیدگران فراهم کنند. از این‌رو همکاری با کشورهای همسایه برای از سرگیری روابط تجاری و اقتصادی با حفظ پروتکل‌های بهداشتی ضروری است. به نظر می‌رسد برای آنکه تأثیر کرونا به حداقل برسد، باید در اولین گام به سمت کشورهای همسایه حرکت کنیم و بعد از آن سایر کشورها را با توجه به سیاستی که دنبال خواهند کرد، هدف بگیریم. بدون تردید جبران تأثیرات اقتصادی کرونا زمان بر است اما باید برنامه‌ای میان مدت برای حمایت از اقتصاد تدوین و اجرایی شود تا اقتصاد زمین گیر و فلج نشود.