«فوتبال»، برتر نشد

حامد جیرودی
خبرنگار
قرارداد فدراسیون فوتبال با مارک ویلموتس بلژیکی یکبار دیگر به سوژه اصلی فوتبال ایران تبدیل شده است. گرچه ماجرا تنها به حوزه فوتبال محدود نمی‌شود و به شکلی، ابعاد ملی هم به خود گرفته است. قراردادی که حدود 8 ماه از فسخ آن می‌‌گذرد و با کناره‌گیری مهدی تاج از ریاست فدراسیون فوتبال، سؤالات و ابهامات بی پاسخ زیادی پیرامون آن شکل گرفت و چند ماه با گمانه‌زنی و سکوت سپری شد. در این شرایط، رئیس پیشین فدراسیون فوتبال حدود 5 ماه بعد از کناره‌گیری خود، چند شب پیش در گفت‌وگوی خبری برنامه 20:30 به بخشی از سؤالات در خصوص قرارداد سرمربی بلژیکی پاسخ داد. گرچه صحبت‌های تاج در مواردی چون نحوه معرفی ویلموتس به فدراسیون فوتبال، به نوعی بر ابهامات افزود. در واقع نه تنها عطش افکار عمومی برای شفاف‌سازی و دانستن تمام واقعیات فروکش نکرد بلکه بیشتر هم شد. بنابراین فرصت مناسبی شکل گرفت تا این بار مهدی تاج در یک برنامه تخصصی فوتبال حاضر شود؛ آن هم با کلی مدارک و اسناد. قرار بود برنامه‌ای که جایگزین «90» شده، یکی از مهم‌ترین برنامه‌های خود را پشت سر بگذارد و به نظر می‌‌رسد محمدحسین میثاقی هم به این اتفاق نگاه تاریخی و ماندگار داشت.
از سویی مصاحبه چالشی با رئیس پیشین فدراسیون فوتبال که متهم ردیف اول قرارداد با ویلموتس محسوب می‌‌شود، بهانه خوبی بود تا هواداران فوتبال پای جعبه جادویی بنشینند. محمدحسین میثاقی به عنوان مجری و مصاحبه‌کننده رودرروی تاج قرار گرفت و در شروع گفت‌وگوی خود، بدون ملاحظه کاری و بی پروا سؤالاتی مهم از رئیس پیشین فدراسیون فوتبال پرسید. در واقع اوضاع برای یک مصاحبه مفید و شفاف‌سازی در خصوص قرارداد ویلموتس خوب پیش می‌‌رفت و اگر نگاه منصفانه و ژورنالیستی به بخش اول مصاحبه داشته باشیم، سؤالات مهمی پرسیده شد و پاسخ‌های تاج هم تا حدودی به روشن شدن ابهامات کمک کرد. میثاقی سعی کرده بود دست پر و با اطلاعات کامل برابر تاج قرار بگیرد و سؤالاتی پرسید که پاسخ دادن به آن برای بینندگان و کارشناسان از اهمیت زیادی برخوردار بود.
اما فاصله گرفتن میثاقی از جایگاه خود و برنامه‌اش باعث شد ورق برگردد و فضای مصاحبه به سمت تنش، توهین، لجاجت و حتی تخریب برود. در واقع میثاقی فراموش کرد که به عنوان یک رسانه وظیفه روشنگری و افشاگری دارد، نه اینکه درصدد تشکیل چیزی شبیه دادگاه و محاکمه باشد.
اصرار میثاقی، امتناع تاج
گفت‌وگو از آنجایی وارد حاشیه و از مسیر ارزشمند خود خارج شد که میثاقی در چند مورد سعی کرد روی سؤالات خود به شکلی عجیب و پرتکرار پافشاری کند، احتمالاً با این هدف که پاسخ یا چیزی شبیه اعتراف از تاج بگیرد. میثاقی در یک مورد 3،4 بار از تاج خواست که یک بند از نسخه انگلیسی قرارداد ویلموتس را بخواند؛ احتمالاً با این هدف که رئیس پیشین را گوشه رینگ ببرد و به مخاطب بفهماند که او حتی توانایی خواندن یک جمله انگلیسی را هم ندارد. موضوعی که هر بار با امتناع تاج روبه‌رو شد و در ادامه مواردی مشابه اتفاق افتاد و نمای بسته فیلمبردار از چهره عرق کرده تاج، گویای آتشفشان درون او بود که هر لحظه انتظار فوران آن می‌‌رفت.
به عنوان مثال پافشاری «چند باره» میثاقی روی بندی از قرارداد باعث شد که تاج حسابی از کوره در برود. بحث این قسمت در رابطه با بندی جنجالی درباره قرارداد فی‌مابین فدراسیون فوتبال و مارک ویلموتس بود. بندی که در آن عبارت OR Certain Fee جنجال‌ساز شده بود. در واقع ویلموتس و وکلایش با استناد به همین بند از فدراسیون فوتبال ایران شکایت کرده‌اند. براساس این بند اگر ویلموتس قراردادش با تیم ملی را فسخ کرده (که در واقع همین اتفاق افتاده)، فدراسیون باید تا حقوق 3 ماه بعدی او را تقبل کند ولی اضافه شدن OR Certain Fee این قرارداد را به محل جنجال و دعوایی بزرگ تبدیل کرده که در مورد برنده آن قطعیتی وجود ندارد.
عادل در برنامه جایگزین خود!
در این شرایط، بهتر بود که مجری فوتبال برتر به افشاگری و بیان خلأ مهم در قرارداد که شاید باعث بازنده شدن فوتبال ایران شود، بسنده می‌‌کرد نه اینکه چندین بار این موضوع را تکرار کند. در ادامه جملات تاج خطاب به میثاقی چون: «اگر شما عاقل بودی...» باعث شد فضای مصاحبه کاملاً از حالت سؤال و جواب خارج شود و طرفین رو به تخریب یکدیگر بیاورند. کشمکش‌های میثاقی و تاج، طرفین را به سمت استفاده از نقاط ضعف و پاشنه آشیل سوق داد. در این شرایط تاج که به صورت واضح به هم ریخته بود با حربه‌ای آشنا و با کلید واژه برنامه «90» و نام «عادل فردوسی‌پور» که دوستداران زیادی دارد و مخاطبانش دل خوشی از میثاقی ندارند، به مجری فوتبال برتر تاخت و حتی در جمله‌ای اعتراضی، صداقت او و برنامه را زیر سؤال برد. روشی که تا حدودی هم مؤثر بود و میثاقی درصدد پاسخگویی و دفاع از خود روی آنتن زنده برآمد. مجری برنامه، مدعی شد که پیش از این تعدادی از برنامه‌ها و رسانه‌ها (بدون نام بردن از 90 یا هر رسانه  دیگری) سپر بلای تاج و فدراسیون تحت امر او بوده‌اند. برای دقایقی مخاطبان برنامه شاهد دو چهره عصبی که دچار تشویش شده‌اند، در کادر تلویزیونی بودند. حتی تنفس در مصاحبه (پخش آگهی بازرگانی و دو آیتم دیگر از برنامه) هم کمکی به فضای سنگین و ناخوشایند شکل گرفته در برنامه نکرد و درحالی که می‌‌شد گفت‌وگو را به شکل  و حالتی عادی به پایان رساند، مصاحبه بدون اینکه حتی فرصت خداحافظی با بیننده‌ها به تاج داده شود، به پایان رسید. ماجرا وقتی به اوج رسید که میثاقی می‌‌خواست تعدادی از سؤالات بینندگان  را که در صفحه اینستاگرام برنامه کامنت شده بود از تاج بپرسد اما رئیس پیشین فدراسیون فوتبال در سؤالات تردید ایجاد کرد و گفت که از کجا معلوم اینها سؤالات مردم باشد؟ در ادامه تأکید چند باره تاج برای پرسیدن سؤالات مردم هم بی نتیجه بود و میثاقی با لجاجت، اعلام کرد که گفت‌وگو به اتمام رسیده و به نظرش مصاحبه خوبی هم انجام شده است.
شاید بتوان اینطور برداشت کرد که دوشنبه شب در برنامه «فوتبال برتر» خیلی چیزها سر جای خودش نبود تا تلفیق رفتار و گفتار مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده، خروجی آزاردهنده‌ای برای مخاطبان و حتی فوتبال‌مان داشته باشد. جایی که برنامه‌ای با هدف شفاف‌سازی و تاباندن نور بر نقاط تیره قرارداد مارک ویلموتس، به محلی برای تسویه حساب، تخریب و حتی توهین طرفین به هم تبدیل شد. برنامه تخصصی فوتبال که قرار است حداقل در مواردی بازکننده گره‌هایی از فوتبال‌مان باشد، دوشنبه شب خود به گره‌ای کور تبدیل شد که احتمالاً تا مدت‌ها می‌‌توان درباره دلایل چگونگی شکل‌گیری چنین اتفاق نامیمونی صحبت کرد و نوشت. فوتبال ایران برای گذر از بحران موجود نیاز به تکه‌هایی از پازل دارد که وقتی کنار هم قرار می‌‌گیرند، تصویری دلنشین ارائه کنند نه اینکه خود خوراکی منفی و قابل نقد برای رسانه‌ها و مردم باشد.