هم‌پیمان با آرمان‌های چمران

خلیل حمدان
عضو هیأت رئیسه جنبش أمل
شهید چمران از جمله کسانی است که عمر خود را نذر محرومان و رنجدیدگان کرد. او در خانواده‌ای محروم در محله پامنار رشد کرد و بالید. تحصیلاتش را از مدرسه ابتدایی انتصاریه در پامنار آغاز کرد و در دبیرستان البرز ادامه داد و سرانجام، در دانشگاه تگزاس و برکلی به بالاترین مدارج علمی نائل شد. او از جوانی فعالیت سیاسی و اجتماعی خود را آغاز کرد و بعد به مبارزان خارج از ایران پیوست. او مدتی در مصر بود تا آموزش نظامی ببیند تا اینکه با مرگ عبدالناصر در سال ۱۹۷۰ پا به میدان جهاد و مبارزه‌ای دیگر نهاد. او متولد ۱۹۳۲ میلادی بود اما در سال ۱۹۷۰ یکبار دیگر تاریخ ولادت جدیدی برای او ثبت شد. او در سال ۱۹۷۰ با دعوت امام موسی صدر به لبنان آمد تا آفاق آینده‌ای نو را بنمایاند. امام موسی صدر از چندی قبل از مبارزان ایرانی خارج از کشور پیگیر یافتن انسانی شایسته برای مدیریت مدرسه فنی‌وحرفه‌ای جبل‌عامل بود. دیدار امام صدر با چمران در لبنان نخستین دیدارشان بود اما سابقه آشنایی‌شان به همین جست‌و‌جوی امام صدر بازمی‌گشت. استقرار شهید چمران در مدرسه فنی‌وحرفه‌ای از اواخر سال ۱۹۷۰ میلادی آغاز شد و او که ابوذر را محبوب می‌دانست، در جایی ساکن شد که روزگاری ابوذر غفاری ساکن بود و همین‌جا بود که ستمِ دشمن صهیونیستی را چشید و خطرش را دریافت و آرزوی بزرگش آزادسازی قدس شریف و فلسطینیان شد.
حرکت شهید چمران از مدرسه فنی‌وحرفه‌ای آغاز شد و تا شهرها و روستاها امتداد و گسترش یافت. او به مردم آگاهی و دانش می‌داد و در تأسیس جنبش أمل در کنار امام صدر بود: از هنگام آموزش‌های نظامی مخفیانه در یمونه و جنتا تا عین‌البنیه و دوره‌های فوری آموزش نظامی برای روستاییان و تا نبرد در مرزهای سرزمین اشغال‌شده. با اطمینانی که امام صدر به او داشت، با فرهیختگان و عموم مردم به شکل سازمان‌یافته و مستمر ارتباط برقرار کرد. از همان ابتدا امام صدر مسئولیتِ بخش سازمانی (تنظیمی که مهم‌ترین رکنِ جنبش أمل بود) جنبش أمل را به او واگذار کرد. اما او تنها به بسیج سازمانی در جنبش محرومان بسنده نکرد و کارش را در سطح نظامی و فکری و فرهنگی و تربیتی زیر نظر امام صدر گسترش داد تا اینکه توانست دستاوردهای بزرگی حاصل کند. او در هنگامه نبرد مرد میدان بود و طیبه و رب‌ثلاثین و تپه‌های شلعبون و مسعود و قنطره و نبعه و شیاح و بقاع غربی به این امر شهادت می‌دهند. او همه را به حیرت واداشته بود؛ از جمله مرحوم سید احمد خمینی، فرزند امام خمینی(ره) را که بعد از آزادسازی طیبه از تصرف دشمن صهیونیستی برای بازدید از منطقه به آنجا رفته بود. سید احمد خمینی سلاح أمل را در دست گرفت و سرزمینی را به چشم دید که با خون شهدا سیراب شده بود. فداکاری‌های جنبش أمل در میان رجال انقلاب اسلامی در داخل و خارج ایران زبانزد شد.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران و سقوط رژیم شاه یکی از لحظات خوشبختی شهید چمران بود. او با ۹۲ نفر از شخصیت‌های لبنانی از اعضای ارشد جنبش امل و مجلس اعلای شیعیان و نمایندگان مراکز اسلامی و احزاب و شخصیت‌های مسیحی به ایران آمد. او به ایران آمد با دردی که وجودش را فراگرفته بود: درد ربودن امام صدر و دو همراهش. باری این مسأله بزرگ‌ترین درد شهید چمران بود؛ زیرا امام صدر الگوی زنده او و پل ارتباطی با امام خمینی و ارکان انقلاب اسلامی ایران و مردم ایران و مؤسس مقاومت بر ضد دشمن صهیونیستی در لبنان بود. در آن دیدار آنچه هیأت لبنانی را شگفت‌زده کرد این بود که امام خمینی گفت که چمران بهترین هدیه‌ای بود که به ایران آوردید و این امر برای جنبش امل آسان نبود؛ خصوصاً آنکه بتازگی امام موسی صدر را ربوده بودند. بعد از چند ماه مسئول سازمانی جنبش امل مبارزه و جهادش را در جای دیگری در ایران ادامه داد. شهادت چمران بر جنبش امل اثر عمیقی داشت و آثار وجودی او مستمر ماند. نبیه بری پس از شهادت چمران گفت: «او همیشه با ماست.» ما در جنبش امل هم‌پیمان شده‌ایم که آرمان‌های او را ادامه دهیم و چون موج دریا آرام نگیریم؛ همان‌گونه که امام صدر-اعاده الله- از ما خواسته بود.