بسترسازی کیفی در زمان محدود

محسن بوالحسنی
 خبرنگار
جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را باید از مهم‌ترین  جشنواره‌های تئاتر در ایران دانست که هر ساله در دهه فجر و در ماه بهمن برگزار می‌شود تا گروه‌های تئاتری در بخش‌هایی که اغلب رقابتی هستند در حوزه نمایش صحنه‌ای، بخش بین‌الملل، بخش نمایش‌های رادیویی و بخش نمایش خیابانی با هم به رقابت بپردازند. امسال اما تمام معادلات با شیوع بیماری کرونا و تعطیلی و عملی کردن پروتکل‌های ایمنی و بهداشتی به‌هم خورد و سرنوشت چنین جشنواره‌هایی هم طبعاً با چالش‌های بسیاری روبه‌رو شد. همین چند روز پیش بود که حسین مسافرآستانه طی حکمی به سمت دبیری جشنواره امسال منصوب شد. یکی از سؤال‌ها و ابهام‌ها بعد از این انتصاب، نحوه برگزاری جشنواره با توجه به شرایط کنونی بود و گفته‌ می‌شود یکی از شیوه‌های برگزاری جشنواره امسال ممکن است برگزاری به‌صورت آنلاین باشد. همین‌جاست که شاید منتقدان و مخالفان درباره کیفی‌سازی و شرایط چنین برنامه‌هایی با هم به توافق فکری برسند. این توافق اصولاً برآمده از توجه  به زیرساخت‌های لازم برای عملیاتی کردن چنین تصمیمی است. این افراد معتقدند (همان‌طورکه در تمام دنیا این روزها مناسبات و کارکردهای جوایز مختلف هنری به شیوه و روش‌های جدید عملیاتی می‌شود) ما نیز می‌توانیم جشنواره امسال تئاتر بین‌المللی فجر را به‌سمت و سوهایی دیگر ببریم و اگر چه برای اولین بار است چنین تجربه‌ای را در این زمینه در کارنامه تئاتر ثبت می کنیم چرا که ممکن است چند صباح و سال دیگر باز هم با مشکلی مثل کرونا روبه‌رو شویم اما حالا این تلنگر به ما می‌گوید از امروز به فکر آن روز باشیم. در انگلستان، یکی از مهم‌ترین مراکز تئاتر، یعنی تئاتر ملی لندن، مجموعه گفت‌وگوهایی با اندیشمندان حوزه‌های تکنولوژی و هنر، در قالب یک برنامه آنلاین چند روزه و جشنواره‌مانند پی گرفته و در این سلسله گفتارها چهره‌های شاخص حوزه‌های مختلف و مرتبط با بحث، درباره این سخن می‌گویند که چگونه می‌شود تئاتر را به یک هنر مدرن امروزی تبدیل کرد. از طرفی دیگر در بخش‌های پژوهشی نیز از پژوهشگرانی دعوت شد تا در این فرصت، تحقیقات خود در این زمینه را روی کاغذ بیاورند و به این مجموعه هنری ارسال کنند تا از میان آنها انتخاب‌هایی صورت بگیرد و پژوهش‌ها به مرحله عمل و اجرا دربیایند. پس حرکت به‌سمت آنلاین برگزار کردن جشنواره امسال، تصمیم درستی است که باید به آن، از زاویه‌ای دیگر نگاه کرد و این زاویه، امکان فراهم آوردن امکانات و بسترهای لازم در مدت محدود باقی مانده است. بسیاری از اهالی تئاتر نیز در ایران معتقدند که بودجه امسال را می‌توان صرف جبران مافات‌ مالی که در این چندماه تئاتر ما متحمل شده کرد و در عوض به حوزه پژوهش و گفت‌وگو و در نهایت نزدیک کردن تئاتر ما به آن‌چه در جهان در حال بازتعریف است ورود کرد و این بخش را مورد مداقه قرار داد. به‌هر صورت تاکنون سی و هشت دوره از این جشنواره بین‌المللی برگزار شده و همان‌طور که در ابتدای گزارش به آن اشاره شد امسال و در آستانه برگزاری سی و نهمین دوره آن با توجه به شیوع ویروس کرونا شورای سیاستگذاری این جشنواره درصدد پیدا کردن راهی برای برگزاری جشنواره تئاتر بین‌المللی فجر هستند و به نظر می‌رسد نتیجه این جلسه‌ها و مشورت‌های اعضای این ستاد، بزودی مشخص شود.‌‌