سکوت کرونایی در مجمع عمومی

بنفشه غلامی/ هر سال در چنین ایامی، کمی زود و یا کمی دیرتر، جهان شاهد بزرگترین رویداد دیپلماتیک با مشارکت همه کشورها بود: «مجمع عمومی» سازمان ملل؛ جایگاهی که رهبران کشورها در سخنرانی‌های خود از دغدغه‌هایشان چه برای کشور خود و چه برای جهان سخن می‌گفتند. حافظه تاریخی این مجمع پر است از خاطراتی مثل پاره شدن منشور سازمان ملل به دست «معمر قذافی»، سخنرانی‌های طولانی «فیدل کاسترو» و.... اما امسال آنچه در یادها باقی می‌ماند، این است که دیپلماسی جهان در سال 2020 از سر اجبار شرایط کرونایی، با پدیده جدیدی به اسم «دیپلماسی دیجیتال» آشنا شد و نشست مجمع عمومی این سال، نخستین نشستی است که سران کشورها مجبور خواهند بود، به طور مجازی و از راه دور در این نشست شرکت کنند.
به گزارش سایت شبکه خبری «سی‌ان‌ان»، با توجه به قانون کرونایی نیویورک مبنی بر اینکه هر کس وارد این شهر شود، باید 14 روز در قرنطینه بماند، رؤسای جمهوری و نخست‌وزیران کشورها که هر سال به این شهر می‌آمدند تا در نشست مجمع عمومی شرکت کنند، امسال در دفاتر خود خواهند نشست و از هزاران کیلومتر دورتر با استفاده از فناوری روز برای دیگران سخنرانی خواهند کرد. امشب که شب اول نشست خواهد بود، تقریباً تمام اعضای دائم شورای امنیت سخنرانی خواهند کرد. «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری امریکا، «شی جین پینگ»، رئیس جمهوری چین، «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه، «امانوئل مکرون»، رئیس جمهوری فرانسه از جمله اعضای دائم شورای امنیت هستند که امشب سخنرانی خواهند کرد. «حسن روحانی»، رئیس جمهوری ایران هم از دیگر سخنرانان امشب خواهد بود.
«دونالد ترامپ» به عنوان رئیس جمهوری امریکا و کشور میزبان همچون همیشه، دومین رئیس جمهوری خواهد بود که عصر امروز حوالی ساعت 18 به وقت تهران سخنرانی می‌کند. «دیپلماسی دیجیتال» شامل حال او نیز خواهد شد و رئیس جمهوری امریکا با وجود آنکه پیشتر اعلام کرده بود، در سالن مجمع سخنرانی خواهد کرد، خبر داده، تصمیمش تغییر کرده و او نیز همچون سران سایر کشورها به‌صورت ویدیویی سخنرانی خود را ایراد خواهد کرد. به باور ناظران احتمالاً علت اصلی تغییر تصمیم وی، پرهیز از سخنرانی برای کرسی‎های خالی است که رو‌به‌روی او قرار می‌گیرد. کرسی‌های خالی‌ای که می‌توانست تأکیدی بر تنهایی او در مجمعی باشد که وی نهاد در رأس آن؛ سازمان ملل، را زیر سؤال می‌برد و از چندین نهاد زیر مجموعه آن خارج شده است و خروج خود از شماری از پیمان نامه‌های آن را اعلام کرده است و در مسیری خلاف برخی پیمان نامه‌های جهانی گام بر‌می‌دارد. البته در کل باید به «ترامپ» لقب «سلطان خروج» از پیمان‌هایی که سازمان ملل در آنها نقش داشته  یا برخی نهادهای متبوع این سازمان را داد. او در سال اول حضور خود در کاخ سفید از 3 توافق و سازمان جهانی که همگی به نوعی ارتباط با سازمان ملل داشتند، خارج شد: توافق اقلیمی پاریس، توافق مهاجرتی نیویورک و سازمان یونسکو. او در سال 2018 هم در کنار خروج از توافق برجام، کشورش را از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خارج کرد و امسال هم در اوج غائله کرونا، بعد از طرح اتهامات فراوان به سازمان بهداشت جهانی و متهم کردن این کشور در لاپوشانی فعالیت‌های چین در مورد شیوع ویروس کرونا، از این نهاد جهانی خارج شد. این خروج‎ها و اتهامات باعث شده است، روابط امریکا با سازمان ملل در شکننده‌ترین زمان خود قرار گیرد و اعتمادی بین دو طرف برقرار نباشد.
با این حال ترامپ امشب در حالی سخنرانی خواهد کرد که 7 هفته تا انتخابات ریاست جمهوری 2020 امریکا زمان دارد و اصلاً در شرایط خوبی برای این انتخابات نیست و چشم امید خود را تنها به مناظره‌هایش با «جو بایدن»، رقیب دموکراتش دوخته است. بنابراین به نظر می‌رسد، او بخواهد از این تریبون به عنوان تریبون تبلیغات انتخاباتی خود استفاده کند و سیل کلمات خود را روانه کشورها و کسانی که دشمن خود می‌پندارد، کند.
دیپلماسی بدون دیپلمات‌ها
همان‌طور که مجمع عمومی امسال زیر سایه کرونا بدون حضور فیزیکی دیپلمات‌ها برگزار می‌شود، مهم‎ترین موضوعی که این مجمع به آن خواهد پرداخت کرونا است. ویروسی که تا شب گذشته 31 میلیون نفر را در جهان مبتلا کرده و جان 965 هزار نفر را گرفته بود و بعید است بزودی دست از سر جهان بردارد. از همین‌رو تصور می‌شود از امشب تا 26 سپتامبر و در روز 29 سپتامبر که زمان سخنرانی رهبران کشورها است، اغلب آنها بخش‎هایی از سخنرانی خود را به مقابله با این ویروس و همکاری جهانی برای ساخت واکسن کرونا اختصاص خواهند داد. در این بین بسیاری منتظر سخنرانی «ژایر بولسونارو»، رئیس جمهوری برزیل هستند. «بولسونارو» که به عنوان رئیس جمهوری برزیل به‌طور سنتی نخستین کسی است که در این مجمع سخنرانی می‌کند، در جدول کرونا، در رده سوم کشورها قرار دارد اما تاکنون حاضر نشده در کشورش قرنطینه یا شرایط ویژه کرونایی اعلام کند.
اشک نیویورکی‌ها
شاید برپایی دیجیتال نشست مجمع عمومی در نظر بسیاری از کشورهای جهان، یک رویداد جالب توجه از پیامدهای کووید 19 باشد، اما برای نیویورکی‌ها یک فاجعه تمام‌عیار است. شاید سال‌های قبل برخی مردم نیویورک از رژه لیموزین‎ها و شرایط امنیتی ایجاد شده به‌خاطر مجمع، شکایت داشتند. اما امسال صاحبان رستوران‌ها و فروشگاه‌های نیویورک که هر سال در زمان برپایی نشست مجمع عمومی سود کلانی به جیب می‌زدند، در ایامی که کرونا جیب آنها را خالی کرده، خود را بی‌نصیب از خریدهای هیأت‎های همراه رهبران کشورها که هر سال در چنین ایامی به نیویورک می‎آمدند، می‌بینند.