همکاری روسیه با ایران با وجود تهدیدات امریکا ادامه می‌یابد

گروه سیاسی/ محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران چند روز بعد از ناکام ماندن امریکا در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و ادعای بازگرداندن تحریم‌های چندجانبه بر اساس مکانیسم ماشه به روسیه سفر کرد. روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت در ماه‌ها و هفته‌های اخیر تلاش زیادی را برای ممانعت از تحقق یافتن هدف امریکا جهت به بن‌بست کشاندن توافق هسته‌ای از خود نشان داده و در همین حال برای کمک به کاهش بحران رابطه ایران و امریکا اعلام آمادگی کرده است. چه «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه چندی پیش درخواست برگزاری نشست مجازی سران ایران و 1+5 را با حضور رئیس جمهوری امریکا پیشنهاد کرده بود. پیشنهادی که چندی بعد با آمادگی سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه برای میانجیگری میان تهران و واشنگتن تکمیل شد. اگرچه پیشنهاداتی مشابه پیشنهاد روسیه پیشتر از سوی کشورهای دیگر هم مطرح شده و به نتیجه‌ای نینجامیده بود؛ اما به نظر می‌رسد که پیگیری این موضوع در رایزنی‌های دیپلماتیک جاری میان ایران و روسیه مورد توجه قرار گیرد. رویدادی که بی‌تأثیر از سابقه همکاری‌های بلند مدت و نزدیک دو طرف بویژه در مقابله با کمپین فشار حداکثری امریکا علیه ایران نخواهد بود. از سویی دیگر سفر ظریف به روسیه ابعاد دیگری هم داشت و موضوع مواجهه با اقدامات آتی امریکا علیه ایران در شورای امنیت، پیگیری مذاکرات صلح سوریه در قالب روند آستانه و همکاری‌های اقتصادی و بهداشتی دو کشور برای مقابله با ویروس کرونا از دیگر محورهای مذاکرات روز پنچشنبه در مسکو بود. در این میان البته یک روزنامه لبنانی هم اخیراً مدعی شده بود که ظریف به درخواست رئیس جمهوری فرانسه برای تبادل نظر درباره تحولات اخیر لبنان به مسکو رفته است.
وزیر امور خارجه ایران که چهارشنبه شب گذشته به منظور دیدار و گفت‌وگو با همتای روس خود و به همراه سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه به مسکو سفر کرد، پس از دیدار و رایزنی با «سرگئی لاوروف» در نشست خبری مشترک به گفت‌وگوهای سازنده با همتای روسی‌اش اشاره کرد و گفت: «ما بحث‌های بسیار خوبی درباره روابط دوجانبه داشتیم. روابط دوجانبه ما توسط رؤسای جمهوری دو کشور مستقیم هدایت می‌شود و هر دو رئیس جمهوری با جدیت روابط را دنبال می‌کنند و مشوق روابط دوجانبه ایران و روسیه هستند. در همه زمینه‌ها همکاری‌های بسیار خوبی را داریم و امیدواریم در حوزه کرونا بتوانیم با مشارکت همدیگر کمک کنیم و از تجربیات همدیگر برای به دست آوردن واکسن کرونا و پیشرفت در مقابله با این بیماری استفاده کنیم».
ظریف همچنین همکاری‌های دو کشور در زمینه حمل و نقل و رفت و آمد دانشجویان، تجار و در شرایط کنونی رعایت پروتکل‌های بهداشتی را از دیگر محورهای گفت‌و‌گو عنوان کرد و افزود: «درباره حوزه انرژی و همکاری‌های تجاری و بانکی بین دو کشور و تشکیل هر چه سریع‌تر جلسه بعدی کمیسیون مشترک دولتی ایران و روسیه در این کشور در اولین فرصت نیز گفت‌وگو صورت گرفت». رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین به نقش مهم و محوری روسیه در حفظ برجام و در مقابله با اقدامات فراقانونی امریکا اشاره و تصریح کرد که روسیه و چین در این حوزه نقش بسیار مهمی را ایفا کردند که ایران از این نقش قدردانی می‌کند. ظریف ابراز امیدواری کرد که در ماه آینده (اکتبر) که روسیه ریاست شورای امنیت را برعهده می‌گیرد، نقش مثبت و اساسی روسیه در حفظ اعتبار شورای امنیت و مقابله با حرکت‌های خلاف قانون امریکا ادامه یابد.
تعهد به روند آستانه
مسائل سوریه و افغانستان از دیگر موضوعات مورد بحث وزرای خارجه ایران و روسیه بود که ظریف با تأکید بر ادامه مذاکرات صلح سوریه گفت: «ما متعهد به روند آستانه هستیم در گفت‌وگوهای سیاسی ژنو در خصوص کمیته قانون اساسی شرکت کرده و با روسیه و ترکیه برای پیشبرد روند سیاسی همکاری می‌کنیم و روند آستانه را کماکان ادامه می‌دهیم». وزیر خارجه ایران افزود: «برای اینکه سایر موضوعات روند آستانه علاوه بر کمیته قانون اساسی در چارچوب مذاکرات آستانه ادامه یابد با روسیه هم نظر هستیم که ضرورت احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت کشورها اساسی‌ترین ضرورت در منطقه ماست و روش‌های مناسبی برای مقابله با تروریسم و افراطی‌گرایی بدون خدشه وارد کردن به تمامیت ارضی کشورها و استفاده از زور وجود دارد».
ظریف این گفت‌وگوها را نشانگر عمق روابط راهبردی ایران و روسیه خواند و در پاسخ به سؤالی درباره پیمان همکاری‌های جامع ایران و روسیه نیز گفت: «ما توافقی با روسیه داریم مربوط به سال ۲۰۰۱ که این توافق به صورت اتوماتیک تمدید خواهد شد. همزمان تلاش خواهیم کرد در زمان پایان یافتن این توافق، توافق جامعی را با توجه به شرایط کنونی تمدید کنیم و در جلسه قبلی این تلاش را شروع و پیش نویس خود را ارائه خواهیم کرد».
ظریف در پایان سفر یک روزه‌اش به مسکو و تشریح اهداف این سفر گفت: «روسیه هم کشور همسایه، هم عضو دائم شورای امنیت و هم از دوستان راهبردی ایران است و ما با توجه به شرایط منطقه و شرایط بین‌المللی و هم در خصوص روابط دوجانبه به گفت‌و‌گوهای دائمی و مستمر با دوستان روس نیاز داریم».
بازگرداندن تحریم‌های ایران بر اساس خواب و خیال واشنگتن
«لاوروف» نیز در نشست خبری مشترک با همتای ایرانی‌اش گفت:  مسکو و تهران تلاش‌های امریکا برای اعمال تحریم‌های نامحدود تسلیحاتی علیه ایران را نیز قاطعانه رد می‌کنند. در دیدار امروز، به طور مفصل درباره آخرین وضعیت برنامه جامع اقدام مشترک در راستای حل و فصل مسائل پیرامون برنامه هسته‌ای ایران بحث کردیم و تأکید کردیم که مسکو و تهران همانند کل جامعه جهانی، ادعاهای ایالات متحده را برای اعمال نوعی تحریم تسلیحاتی نامحدود رد می‌کنند. روسیه از درخواست‌های امریکا برای قطع همکاری با ایران پیروی نخواهد کرد. وزیر خارجه روسیه با اشاره به مواضع اخیر امریکا علیه ایران گفت: «بیانیه امریکا را شنیدیم که برخلاف خواسته تمام جامعه جهانی قصد دارد تحریم‌ها علیه ایران را بر اساس خواب و خیال‌های واشنگتن برگرداند. این تلاش‌های غیرقانونی به سرانجام نخواهند رسید». مسئول دستگاه دیپلماسی روسیه تأکید کرد که با وجود تهدیدات واشنگتن، به همکاری اقتصادی از جمله در زمینه انرژی هسته‌ای، حمل‌ونقل و همکاری‌های صنعتی با ایران ادامه خواهد داد. لاوروف همچنین با اشاره به موضوع سوریه و بیان این موضع که «هرگونه تلاش عوامل خارجی برای حضور در سوریه بدون تأیید و اجازه دولت و مقامات این کشور، نقض قوانین بین‌المللی است»، تأکید کرد: «جهت حل‌وفصل مسأله سوریه و نقش ترکیه در آن، در راستای روند آستانه و از طریق سیاسی گام برمی‌داریم».
در خلال سفر ظریف به روسیه دور جدید رایزنی‌های «سید عباس عراقچی» و «سرگی ریابکوف» معاونین وزرای خارجه ایران و روسیه هم روز پنجشنبه در مسکو برگزار شد.

بــــرش
ظریف: آماده تبادل همه زندانیان دو تابعیتی با امریکا هستیم

وزیر امور خارجه ایران در خلال سفر به روسیه اعلام کرد که ایران آمادگی تبادل همه زندانیان دوتابعیتی را با امریکا دارد. محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با اسپوتنیک درخصوص آمادگی ایران برای مذاکرات با امریکا پیرامون موضوع تبادل زندانیان گفت: ما آمادگی مذاکره با دولت امریکا را نداریم، از دولت سوئیس به عنوان حافظ منافع یا سایر دولت‌هایی که تمایل داشته باشند در این زمینه نقش مثبت ایفا کنند، استفاده می‌‌‌کنیم. ما آمادگی داریم تمامی کسانی را که در ایران زندانی دوتابعیتی‌ها (امروز زندانی امریکایی تک تابعیتی نداریم. دو زندانی امریکایی داشتیم که مبادله کردیم) هستند، مبادله کنیم.
وی تأکید کرد: در حال حاضر هم آمادگی داریم که در کل دنیا تمام کسانی را که توسط امریکا در داخل خاک امریکا یا با فشار امریکا در سایر کشورها زندانی هستند با زندانیانی که در ایران دوتابعیتی هستند، مبادله کنیم.
وزیر خارجه ایران همچنین در این گفت‌وگو به تحولات پیرامون برجام اشاره کرد و با بیان اینکه بازگشت امریکا به توافق هسته‌ای اولین اقدامی است که آن‌ها باید انجام دهند، افزود: برای این بازگشت، امریکا باید خساراتی را که به ملت ایران وارد کرده و همچنین اقداماتی را که در جهت تضعیف توافق هسته‌ای انجام داده است، جبران کند.
وی درباره استفاده از انرژی اتمی گفت: ما معتقدیم همه کشور‌ها حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای از جمله غنی‌سازی اورانیوم را دارند و این حق باید به روشی شفاف و مطابق با مقررات صادر شده توسط آژانس انرژی هسته‌ای اعمال شود. کشور‌های غربی برخوردی دوجانبه با این موضوع دارند.
مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل هم در گفت‌وگو با بی بی سی گفت که در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری و تمایل این کشور برای بازگشت به برجام، جمهوری اسلامی شرایط خاصی را برای اجرای کامل تعهداتش خواهد داشت. وی افزود که اولین شرط ایران این است که دولت جدید امریکا تعهد کند نقض برجام تکرار نخواهد شد و شرط دوم رسیدگی به خساراتی است که ایران از نظر مالی و رنج انسانی به خاطر تحریم‌ها متحمل شده است. تخت روانچی همچنین گفت اگر امریکا با محقق کردن این شروط قول بازگشت به اجرای کامل برجام را بدهد، ایران هم مجدداً آماده اجرای کامل توافق هسته‌ای خواهد بود.