نهال پرثمری به نام ادبیات پایداری

محمدرضا سنگری
استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر
خوشبختانه در حوزه دفاع مقدس با انتشار آثار متعددی روبه‌رو هستیم؛ بر اساس آمار تقریبی که در اختیار دارم در این بخش از عرصه کتاب‌مان با حدود20 هزار جلد اثر روبه‌رو هستیم. در حدود سال 1388 که «جشنواره ربع قرن کتاب دفاع مقدس» را برگزار کردیم نزدیک به شش هزار و 725 کتاب منتشر شده بود که امروز با چنین افزایش قابل توجهی روبه‌رو شده است. آن‌طور که در جریان هستم در کتابخانه انقلاب اسلامی و موزه دفاع مقدس، نزدیک به 25 هزار جلد کتاب موجود است و از سویی حدود 19 هزار جلد کتاب هم در کتابخانه جنگ حوزه هنری در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است. از سویی تعداد کتاب‌هایی که تنها در حوزه خاطره داریم هم به بیش از 2 هزار جلد کتاب رسیده است. با نگاهی به همین آمار و ارقام می‌توان متوجه شد که کدام یک از حوزه‌های دفاع مقدس با استقبال و توجه بیشتری روبه‌رو شده است. همان طور که شاید هرازگاهی در خلال خبرهای فرهنگی شنیده باشید برخی از این کتاب‌ها بیش از حتی 100 مرتبه تجدید چاپ شده‌اند؛ آثاری که از جمله آنها می‌توان به کتاب‌های مشهوری همچون «دا» یا «پایی که جا ماند» اشاره کرد. برخی از این کتاب‌ها بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفته‌اند که تجدید چاپ‌های مکرر آنها مصداقی بر همین مسأله است که با تکیه بر آن می‌توان متوجه شد برخلاف گفته برخی که معتقدند دوره داستان‌های برگرفته از جنگ گذشته، دفاع مقدس زنده است و هنوز در زندگی‌مان حضور دارد. از جمله حوزه‌هایی که شاهد انتشار آثار خوبی در آن و مرتبط با محور جنگ بوده‌ایم مباحث نظری است؛ همچون کتاب‌هایی که درباره شعر دفاع مقدس یا درباره داستان‌نویسی این بخش نوشته شده‌اند. پژوهش نامه دو جلدی «ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» نوشته غلامرضا کافی هم یکی از بهترین نمونه‌های این حوزه است؛ کار بسیار ارزشمندی که اگر کسی خواهان کسب اطلاعات بیشتر درباره گونه‌ها و قالب‌های ادبی حوزه دفاع مقدس باشد می‌تواند به سراغ آن برود. اما کتاب خوب دیگری که بد نیست مختصری هم به آن اشاره کنم کتاب «پویه پایداری» کاری از علیرضا کمری و دربردارنده مجموعه‌ای از گفت‌و‌گوها، خطابه‌ها، مقاله‌ها، یادداشت‌ها و... درباره ادبیات پایداری، ادبیات انقلاب اسلامی، ادبیات جنگ و دفاع مقدس است. مطالعه این کتاب را به علاقه مندان ادبیات جنگ توصیه می‌کنم که در نهایت به شناخت دقیق و عمیق تری می‌انجامد. این کتاب حتی برای بررسی ابعاد مختلف ادبیات دفاع مقدس، اثری راهگشا خواهد بود. اما نکته آخر اینکه برای معرفی بیشتر آثاری که در این زمینه منتشر شده‌اند باید از راه‌های مختلفی بهره گرفت که بخش مؤثر آن را می‌توان عملکرد رسانه‌ها عنوان کرد. اهالی رسانه از قدرت اثرگذاری بسیاری در این زمینه از طریق انتشار گفت‌و‌گوها، یادداشت‌ها و حتی صفحات نقد و بررسی برخوردار هستند، در رأس این رسانه‌ها هم صداوسیما از مسئولیتی به مراتب بیشتر از دیگران برخوردار است. برپایی جلسات نقد و بررسی هم می‌تواند مؤثر باشد؛ امیدوارم شرایطی فراهم شود که مردم بیش از پیش با آثار ارزشمند منتشر شده در این حوزه آشنا شوند.