یک «صباح» دیگر در کویت

زهره صفاری / امیر کویت، «شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح» که برای درمان یک بیماری سخت به امریکا منتقل شده بود، پس از چند ماه تحمل درد و بستری بودن دیروز در سن 91 سالگی درگذشت.
به گزارش شبکه خبری «الجزیره»، او که از اواسط سال گذشته میلادی با بروز علایم بیماری درمانش را آغاز کرده بود، دو ماه قبل با وخامت حالش توسط جت نظامی امریکایی به بیمارستان «روچستر» مینه سوتای امریکا منتقل شد و تحت جراحی قرار گرفت. اما دوران سخت نقاهت بیماری‌اش بارها دستمایه کاربران فضای مجازی قرار گرفت و کار به جایی رسید که حدود دو هفته قبل نیز با اعلام خبر درگذشت او جنجال به پا کردند. دیروز نیز فعالان سیاسی بار دیگر با ترند هشتگی به نام امیر کویت، از وخامت حال او پرده برداشتند و ساعاتی بعد نیز شماری از فعالان و نویسندگان سیاسی عرب با نقل خبر درگذشت «شیخ صباح» از منابع موثق پیام تسلیت دادند. با این حال سایت رسمی دولت کویت با بیانیه‌ای رسمی ابتدا خبر را تکذیب کرد اما اوایل غروب، قطع برنامه‌های عادی تلویزیون کویت و پخش آیات قرآن بر صحت اخبار توئیتری صحه گذاشت و سرانجام این گمانه‌زنی‌ها پایان یافت و وزیر اطلاع‌رسانی دولت سلطنتی کویت، مرگ «شیخ صباح» را تأیید کرد.
«شیخ صباح» که از سال 1963 مسئولیت‌هایی در وزارت خارجه و نخست وزیری کویت را برعهده داشت، در حالی که کوله باری از تجربه و افتخارات سیاست خارجی را در کارنامه‌اش داشت، پس از مرگ «شیخ جابر» امیر پیشین کویت در ژانویه 2006، به دلیل بیماری «شیخ سعد» ولیعهد او، با رأی پارلمان بر کرسی امیری کویت، دومین کشور کوچک خلیج فارس نشست. اما به نوشته تحلیلگران «العربیه»، 40 سال تجربه سیاست خارجی از او یک دیپلمات کارکشته ساخته بود که توانست با اعمال سیاست‌های مصالحه جویانه اش در منطقه به سرعت کویت را به کشوری میانجیگر در چندین مناقشه منطقه‌ای بدل کند.
«شیخ صباح» که در دهه 90 و در دوران فعالیتش در وزارت خارجه، پس از تجاوز صدام حسین به خاک کویت، بزرگترین بحران کشورش را با روش‌های دیپلماتیک به سود کشور خود به پایان برد، پس از نشستن بر کرسی امیری نیز در شاخص‌ترین اقدام میانجیگرانه‌اش، در سال 2014 زمانی که کشورهای عرب خلیج فارس علیه قطر قد علم کردند، به جای همراهی آنها، برای مصالحه‌جویی پا پیش گذاشت و با وجود مخالفت دولت‌های عرب منطقه سیاستش را تغییر نداد. علاوه بر میانجیگری و مصالحه‌جویی، اقدامات بشردوستانه او در کمک به کشورهای جنگ‌زده‌ای مانند سوریه، کمک چند میلیون دلاری به آوارگان این کشور در سراسر خاورمیانه و کمک به مردم فلسطین سبب شد  در سال 2014 از سوی «بان کی مون» دبیرکل سابق سازمان ملل لقب «رهبر بشردوست» را بگیرد و «جیمی کارتر» رئیس جمهوری سابق امریکا نیز او را نمونه جهانی رهبری بشردوست خواند که باید برای بسیاری از رهبران کشورهای دوست امریکا الگو قرار گیرد.
براساس گزارش‌ها کمک‌های بشردوستانه او به کشورهای عربی مانند فلسطین در طول سال‌ها به حدی بود که در فوریه 2020 جاده ای در غزه به نام او نیز نامگذاری شد.
نواف الاحمد، امیر جدید کویت شد
از مدتها پیش اسامی زیادی برای جانشینی شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح مطرح شده است. اما بیش از همه نام نواف الاحمد، مطرح می شد. وی دیشب ساعتی پس از انتشار خبر درگذشت شیخ صباح الاحمد الصباح، به عنوان امیر جدید کویت معرفی شد. نواف 84 ساله، از سال 2006 یعنی یک ماه پس از امیری شیخ صباح الاحمد به ولیعهدی رسید. او که برادر ناتنی امیر درگذشته کویت است، پیش از ولیعهدی سمت‌هایی همچون وزیر کشور، وزیر دفاع، وزیر امور اجتماعی و معاون اول نخست وزیر را داشته است.
به گزارش ایرنا از رسانه‌های کویتی، شب گذشته هیأت وزیران کویت در بیانیه‌ای اعلام کرد که شیخ نواف الاحمد الصباح که پیشتر ولیعهد بوده است، به عنوان امیر جدید کویت تعیین شد. پیش از این نیز کارشناسان مسائل کویت، وی را به عنوان جدی‌ترین گزینه برای جانشینی شیخ الصباح مطرح کرده بودند، هرچند برخی به قدرت رسیدن او را در هاله‌ای از ابهام می‌دانستند و بر این باور بودند که ولیعهد از وضعیت جسمی مناسبی برخوردار نیست و علاوه بر کهولت سن بارها برای درمان و انجام عمل جراحی در داخل و خارج کشور بستری شده است . پیشتر نیز برخی منابع غربی هم می گویند که شیخ صباح در جلسه‌ای از اعضای خاندان سلطنتی خواسته است که شیخ نواف را برای انجام امور کشور در آینده کمک کنند و کسی هم در این جلسه به این امر اعتراض نکرده است، هرچند برخی منابع دیگر اعلام کرده بودند که امیر فقید کویت در سخنان خود در خصوص ولیعهد آینده کشور اظهار نظر نکرده است . هیأت دولت کویت همچنین از چهل روز عزای عمومی در این کشور خبر داد.
نگاهی به زندگی امیر فقید کویت
 شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح، امیر فقید کویت 16 ژوئن سال 1929 یک دهه پس از جنگ جهانی اول و در زمانی که جهان تصور می‌کرد، به صلح و ثبات دست یافته است، در شهر کویت زاده شد. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه المبارکیه در این شهر به پایان رساند و پس از آن تحت تربیت معلم‌های ویژه قرار گرفت. او برادر ناتنی امیر سابق کویت، شیخ جابر الاحمد آل صباح بود که وی را از سال 2003 به عنوان نخست وزیر خود منصوب کرده بود. او پیش از آن در فاصله سال‌های 1963 تا 1991 و 1992 تا 2003 سمت وزیر خارجه کویت را داشت و در سال‌های 1965 تا 1967 نیز بر کرسی وزیر دارایی کشورش نشسته بود. امیری او بر کویت با وجود کامیابی‌های خارجی‌اش، در بعد  داخلی، خالی از چالش نبود. او 19 مارس 2008 بعد از استعفای کابینه‌اش که در پی نبرد پارلمان بر سر قدرت با دولت بروز کرد، مجلس کشورش را منحل کرد تا انتخابات مجدد برگزار شود. این رویداد در سال 2012 هم اندکی پس از بهار عربی تکرار شد. وی در اوج بهار عربی نیز در پی پایین آمدن بهای نفت و کاهش یافتن یارانه‌های دولتی، با تظاهرات مردمی مواجه شد.