ثبت ملی 48 میراث ناملموس در استان مرکزی‌

اراک - رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: ۴۸ اثر ناملموس این استان از سال 1386 که قانون میراث ناملموس به تصویب رسید در این استان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و سرمایه گرانقدری به حساب می آید که باید قدر آن دانسته شود.
«اسماعیل شراهی» با بیان اینکه شاخص برای ثبت در فهرست آثار ملی، سالانه پنج اثر است، افزود: ۳۱ اثر در استان مرکزی در دولت تدبیر و امید از سال ۹۳ تا ۹۹ در قالب آثار ناملموس در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
به گزارش ایرنا، این مقام مسئول افزود: آثار ثبت شده مذکور در حوزه هنرهای مهارتی شیوه‌های بافت و دستبافت‌ها، پخت، دانش تهیه داروهای سنتی، داستان و ادبیات فولکلور، مهارت ساخت سفال، صابون آشتیان، مناسک آیینی مرتبط با ایام محرم مانند نخل گردانی و علم گردانی، رسوم و رفتارهای مرتبط با نظام آب کشاورزی، بیل گردانی نیمور محلات، مراسم باران خوانی، جشن تیرگان فراهان و آش اسفندی دلیجان است.
رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی ادامه داد: پنج اثر از این استان در نوبت ثبت در فهرست آثار ناملموس ملی قرار دارد که مهم‌ترین آن گویش آشتیانی و فارسی زبانی مردم فراهان است.
شراهی افزود: مستندسازی مراسم، آیین و مهارت‌ها ویژگی برجسته ثبت آثار ناملموس در فهرست ملی است که از خطر نابودی و فراموشی آنها جلوگیری می‌شود و به فرهنگ منطقه غنا می‌بخشد.
وی اظهار داشت: میراث ناملموس در سه بخش جاری، زنده و در خطر تقسیم‌بندی می‌شوند و با ثبت آثار تلاش برای حفظ و انجام پژوهش‌ها برای گروه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد عملیاتی می‌شود.
رئیس گروه حفظ و احیای بناهای تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: از جمله آثار ناملموسی که در استان در حال خطر است گویش آشتیانی است که در صورت کم توجهی به آن نسل فعلی هرگز نخواهند توانست این گویش را به نسل آینده منتقل کنند.
شراهی افزود: با بهره‌گیری از ظرفیت میراث فرهنگی، صداوسیما و رسانه‌ها، تبلیغات و معرفی برای این آثار انجام می‌گیرد تا زمینه احیا فراهم شود.
همچنین معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: اهمیت به حوزه صنایع دستی توسط دولت باعث شد تا صنعت گیوه دوزی استان به‌نام هنرمند «عبدالله گله» در ردیف میراث ناملموس به ثبت برسد. «قاسم کاظمی» افزود: گیوه از صنایع دستی روستای سنجان از توابع اراک است که مُهر اصالت و کیفیت آن برای دو دوره در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲ از سوی سازمان جهانی یونسکو تأیید شده است.
وی اظهار داشت: سماع قلم نیز یکی دیگر از هنرهای دستی استان است که در فهرست آثار ناملموس استان به ثبت رسیده است. در این هنر از طریق عمق‌ بخشی حداقل ۱۰ میلیمتری، به اثر زاویه‌دار کردن خط، زوایای مختلف حروف در کتیبه نمایان می‌‌شود.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی توضیح داد: این شیوه روی کتیبه‌های چوبی و سنگی اجرا می‌‌شود و مبدع آن استاد «امیر منصور احمدی» از هنرمندان پیشکسوت صنایع دستی اراک است. کاظمی تصریح کرد: این اثر فاخر، کتیبه‌‌ای سنگی از جنس مرمر سفید هرات افغانستان است. این نوع سنگ، سنگی است خوش‌بافت و خوش‌کار با بازدهی نور بالا، به طوری که نور از آن به آسانی عبور می‌کند. معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: قالی «بند ریحان» نیز توسط هنرمند «زهرا عسکری» و هنر «فولاد جواهری» که فلزکاری سلاح سرد مربوط به دوره صفویه است توسط هنرمند «وحید امیری» احیا و در فهرست ناملموس در هشت سال اخیر به ثبت رسیده است.
کاظمی افزود: تفرشی دوزی و سفال برجک از دیگر هنرهای صنایع دستی استان است که با کسب شرایط لازم در فهرست آثار ناملموس استان قرار گرفته است.
وی اظهار داشت: با ثبت این آثار در این فهرست، طبعاً در حافظه تاریخی و فرهنگی نیز ماندگار می‌شوند زیرا برای ایجاد و خلق این آثار باید تکنیک، شیوه ساخت و مواد اولیه مورد توجه قرار گیرد تا کسب این سه مؤلفه بتواند در ردیف آثار به ثبت برسد.
بیش از 2000 جاذبه گردشگری در استان مرکزی شناسایی شده که ۸۷۳ اثر آن در فهرست آثار ملی کشور قرار دارند.
 میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایندهای فرهنگی گفته می‌شود که با گذشت زمان و از نسل‌های پیشین باقی مانده‌اند. بخشی از دارایی‌های فرهنگی، محصولاتی ملموس مانند ساختمان‌ها یا کارهای هنری هستند، با این حال بخش‌های زیادی از فرهنگ به‌ شکل ناملموس است مانند ترانه، موسیقی، رقص، درام، توانمندی، آشپزی، هنر صنایع دستی و جشنواره‌های گوناگون. اینها شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که قابل ثبت و ضبط هستند ولی ملموس نبوده و قابلیت ذخیره در محل فیزیکی مانند موزه را ندارند ولی از طریق ابزارها و وسایلی که در آنها به‌کار رفته‌اند قابل تجربه هستند. این وسایل فرهنگی توسط سازمان ملل متحد گنجینه‌های بشری نامیده شده‌ است.‌