روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

خاطرات گنگ

تنها چیزی که از روستا به یاد می‌آورم، آنچه است که مادرم از برداشت‌های خود از درختان انگور و سختی زمستان آن به من گفته است بویژه هنگامی که قابله محلی او را قانع کرده بود که در زمان درد سخت زایمان، کمی شراب را جرعه جرعه بنوشد، تا از شدت سرما نمیرد. مادرم که این [ناداستان] را با خنده‌ای بر چهره تعریف می‌کرد، در کودکی که هنوز امری از امور دنیا را نمی‌دانست با پدرم ازدواج کرده و از این می‌گفت که چگونه پدربزرگم پس از شنیدن صدای مشاجره بین عروس و داماد، مداخله و با تقسیم فرش زیر پای آنها، فرزند جوانش را از او جدا کرده و هشدار داده، جز با رضایت همسرش از محدوده خود به سمت محدوده او نرود. چهار سال بعد به «عربین» و «دوما» رفتیم که محاط با درختان زیتون و زردآلو بود و در آنجا بخش‌هایی از قرآن را زیر دست خانم معلم مکتب خانه‌ای حفظ کردم، که هیچ توجهی به این نداشت که معنای «الهاکم التکاثر» برای یک کودکستانی، میوه گلابی [در عربی: فاکهه الکمثری] است. با اینکه من جزء «عم یتسائلون» را تمام کردم و مطابق عادت موجود، به این مناسبت میان همسایگان شیرینی هم پخش کردیم، اما سؤال از معنای بسیاری از آیات آن، همراه همیشگی‌ام در طول زندگی شد. دو سال بعد به «نبک» منتقل شدیم، شهری کوچک و خشک که تنها منبع آبش  چشمه‌ای با آب گوارا در مرکز آن بود که مسافران لب تشنه، در توقفی در میانه راه «دمشق» و «حمص» بر گرد آن جمع می‌شدند؛ قبل از استقرار در «درعا»، من و خانواده‌ام هیچ‌یک نتوانستیم با اهالی [مناطق اقامت خود] دوستی برقرار کنیم یا نام‌های همسایگان را یاد بگیریم. بعد از بازگشت همیشگی به «درعا»، مادرم در برابر خواهران خود و زنان همسایه این را تکرار می‌کرد که هیچ کس همچون او دنیا را ندیده و هیچ زنی چون او در پخت انواع متنوع غذاها وارد نیست. وقتی در میانه دهه ۱۹۴۰ میلادی به «درعا» بازگشتیم، شهر از اتومبیل و وسایل نقلیه درون شهری خالی بود، به استثنای دو اتومبیل تاکسی که معمولاً در شرایط اورژانسی برای حمل بیماران و همچنین جابه‌جایی داماد و عروس در جشن مبارک ازدواج استفاده می‌شد و اتومبیل سومی متعلق به یکی از زمین داران که البته ثروتی در اندازه همتایان خود در «دمشق» و «حلب» و «حما» نداشت، اما وسایل ارتباطی میان «دمشق» و «درعا» قطار و اتوبوس بود.