ضرورت حمایت بیشتر از فعالان نشر

اسدالله امرایی
نویسنده، مترجم و روزنامه‌نگار
برپایی طرح‌های تخفیف فصلی کتاب اقدام خوبی است که چند سالی از شکل‌گیری‌اش می‌گذرد، البته تمرکز یارانه حمایتی این طرح به مخاطبان و کمک به افزایش قدرت خرید آن‌ها است، وگرنه برای کتابفروش همان بحث قیمت روال توافقی با توزیع‌کننده در میان است؛ با این ‌حال از آنجایی‌ که به فروش کتاب می‌انجامد تا حدی منجر به حفظ حیات نشرمان تا گذر از شرایط فعلی هم می‌شود. با اینکه موافق برگزاری فصلی این طرح هستم، اما به گمانم بهتر است بودجه بیشتری به آن اختصاص پیدا کند، بویژه حالا که گفته‌های سازمان بهداشت جهانی حاکی از برقراری بیماری کرونا در سال جاری میلادی است ،بنابراین گمان می‌کنم بهار 1400 هم شرایط برای دایر کردن نمایشگاه کتاب تهران فراهم نباشد، نه ‌فقط نمایشگاه کتاب، بلکه برخی دیگر از برنامه های معاونت فرهنگی هم به واسطه ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی متوقف‌ شده‌اند؛ حداقل بخشی از بودجه نمایشگاه کتاب تهران و این برنامه‌ها را می‌توان به طرح‌های تخفیف فصلی تزریق کرد. نکته مثبت دیگر درباره برگزاری این طرح‌ها فراهم شدن شرایطی است که طی آن مردم می‌توانند کتاب‌های مورد علاقه خود را خریداری کرده و بخوانند، البته ضروری است که میزان یارانه اختصاصی به هر علاقه‌مند در این طرح افزایش یابد، با قیمت فعلی کتاب با سقف اعلامی برای هر خریدار، نهایت 2 الی 3 جلد کتاب می‌توان خرید. یکی دیگر از نکات مثبت برگزاری این طرح دخیل شدن کتابفروشی‌ها در فروش آثار است؛ طی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران و همچنین نمایشگاه‌های استانی کتابفروشان آسیب بسیاری می‌بینند. باید چاره‌ای اندیشید تا بعد از کنترل بیماری کرونا و بازگشت به شرایط عادی، کتابفروشان هم به شکلی در نمایشگاه‌های کتاب دخیل شوند. کتابفروشان شرایط خوبی ندارند؛ در همه دنیا مسئولان شرایطی برای تشویق به فعالیت‌های فرهنگی در نظر می‌گیرند. در کنار اقداماتی همچون طرح‌های تخفیف فصلی باید چاره‌ای هم برای تسهیل فعالیت در این عرصه مهم اندیشیده شود، حتی به این منظور می‌توان به سراغ راهکارهای پیشنهادی خود اهالی نشر و همچنین کارشناسان اقتصادی رفت، البته در نظر گرفتن تخفیف‌ برای مواردی همچون مالیات، بیمه کارکنان و حتی قبوض پرداختی شهرداری می‌تواند اثرگذار باشد. وقتی بخش عمده‌ای از سخنرانی‌های مسئولان به صحبت از فرهنگ اختصاص دارد دیگر وقت آن شده که کاری جدی برای حفظ نشرمان به خرج بدهند؛ در کنار طرح‌های این‌چنینی مسئولان باید کاری هم برای رونق گرفتن کتابخانه‌های عمومی سطح کشور به خرج بدهند؛ تجهیز مخازن کتابخانه بی‌توجه به نیازسنجی از مخاطبان و با کتاب‌های سلیقه‌ای انجام می‌شود. در صورتی‌ که اداره اصولی این‌ها هم می‌تواند در شرایطی که قدرت خرید مردم کم شده حداقل به حفظ سرانه فعلی مطالعه کمک کرد و همین‌ که ناشران موفق به فروش بخشی از کتاب‌های خود بشوند.