بعثت؛ پاسخگویی به نیاز بشر به معنویت

اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
گروهی براین عقیده‌اند که پایبندی به اصول متکی بر حسن و قبح عقلی و مورد تأیید وجدان درونی به تنهایی برای انسان در تمشیت امور زندگی جمعی و تأمین نیکبختی فردی کفایت می‌کند و دیگر نیازی به اعتقادات مذهبی و بعثت انبیای الهی نیست. این عده معتقدات مذهبی را خاص اشخاص عامی دانسته و می‌گویند؛انسان چون به علوم دست یافته، زمام امکانات مادی را به تسخیر خود درآورده و از مکاتب آسمانی بی‌نیاز است. همچنین می‌گویند؛ ایمان به غیب و ماورای طبیعت انسان را از واقعیات جهان هستی غافل کرده و مجبور می‌سازد برغلبه علم و تکنولوژی چشم ببندد، حتی بدان پشت پا بزند. اینان اما از این واقعیت غافلند که ایمان متکی بر وحی نه تنها بر مناسبات علمی صحه می‌گذارد، بلکه چون با مجاهدت در راه کسب فضیلت و تبدیل آن به ملکه تقوی همراه است از تبدیل شدن علم به سلاحی خطرناک که زمینه‌ساز تجاوز به حقوق دیگران و ظلم و جور و فساد است، جلو‌گیری می‌کند. باور به وحی از پیشرفت علم و دانش استقبال می‌کند و راه را برای درک نسبت عقلانی هستی با پدیده‌های مادی می‌گشاید. لکن صفحات تاریخ و وضع آشفته کنونی دنیا دلالت بر این دارد که هرگاه علم با معنویت وحی به نحوی راستین و دائمی همراه و هماهنگ نبوده و نباشد، خوی سرکش آدمی بر اهلیت انسانی او غلبه یافته و مدار حیات زندگی فردی و جمعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که جنگ‌ها و کشمکش‌های برتری‌طلبی یکی از نتایج آن است.
درعصر ما انسان کم وبیش بر ماده فائق آمده است، اما یک نگاه اجمالی به آمارهای فقر و فلاکت نشان می‌دهد که علم و تکنولوژی نتوانسته قدرت مادی را تحت تسلط مکارم اخلاقی درآورده و رذایل با قدرت وسیع‌تر و مخوف‌تری بر حیات آدمی سایه افکنده‌اند و فقر روز‌به‌روز در حال گسترش است. همچنین میلیون‌ها انسان قربانی مطامع سیاسی- اقتصادی صاحبان علم و تکنولوژی برتر قرار گرفته و در محرومیت‌های هولناکی به سر می‌برند و معلوم نیست سرنوشت انسان به کجا منتهی خواهد شد. این همه مؤید این حقیقت است که راه متکی بر علم و تکنولوژی صرف بدون توجه به نیاز انسان به آسمان و آنچه از آسمان نازل می‌شود - وحی - راه صوابی نبوده است.
زیرا اقلیت محدودی بی‌حساب از همه مزایا مانند ثروت و قدرت برخوردار شده و زندگی غرق در ناز و نعمتی دارند و اکثریت عظیمی حتی از یک حداقل زندگی و رفاه معمولی هم محرومند و این فاصله روز‌به‌روز در حال تزاید است.اینجاست که حقیقت استمداد از مکتب اخلاق گستر وحی ضرورت خود را می‌نمایاند و نشان می‌دهد تنها با اتکا به نیروی تقوی، همان که در پیشانی رسالت انبیا از جمله پیامبر خاتم(ص) قرار گرفته، می‌تواند راهبر بشریت به زندگی سعادتمندانه برای همه ساکنان زمین باشد.
بعثت رسول گرامی اسلام(ص) سرآغاز دگرگونی در عرصه روابط انسانی و بازگرداندن عدالت به زندگی بشراست که جهل و خودخواهی را مقهورخود ساخته و زندگی سعادتمندانه‌ای را پیش روی انسان قرار می‌دهد. بعثت رسول گرامی اسلام با خود دستور زندگی به‌همراه دارد و با ضرورت‌های عصر و زمانه بیگانه نیست. اسلام که حاصل بعثت و رسالت محمدی(ص) است علاوه بر دستورالعمل زندگی، بر مجاهده علیه نفس اماره، مجاهدت علیه ستم و ستمکاری، سعی و تلاش در برقراری عدل و عدالت و کوشش در راه کسب فضل و دانش همراه است و افق حیات بشری را سرشار از طراوت و شکوه معنوی می‌کند.
از این‌رو می‌توان گفت، بعثت ابتدای صراط مستقیمی است که به توحید منتهی می‌شود و سرچشمه فیض ربوبی را روی بشریت می‌گشاید.