تغییر آرایش نظامی پنتاگون در عربستان و خاورمیانه

بنفشه غلامی/  دولت «جو بایدن» در ادامه بازنگری سیاست خارجی واشنگتن در قبال ریاض، خروج بخشی از نیروهای امریکایی از عربستان سعودی را که در دوره «دونالد ترامپ» به این کشور اعزام شده بودند، آغاز کرد. در این بین خروج بخشی از سیستم‌های مربوط به پاتریوت‌های امریکایی که با هدف افزایش توان دفاعی عربستان مقابل موشک‌های مهاجم نصب شده بودند، قابل توجه است.
به گزارش سایت روزنامه «وال استریت ژورنال»، در تحرکات نیروهای امریکایی در عربستان که پیش‌تر گزارش نشده بود، پنتاگون اقدام به خروج باتری‌های سه سامانه دفاعی پاتریوت کرده است که به معنای حذف این سه سامانه از عربستان تلقی می‌شود. این سه سامانه در پایگاه هوایی «شاهزاده سلطان» در شمال عربستان مستقر شده بودند. علاوه بر اینها، پنتاگون همچنین یک ناو هواپیمابر و یک سیستم نظارتی و مراقبتی خود را که برای محافظت از عربستان به کار گرفته بود، از منطقه خارج کرده است. ضمن آنکه برخی مقامات امریکایی گفته‌اند که احتمال خروج شمار بیشتری از نیروهای امریکایی از عربستان نیز در دست بررسی است.
این تحول در آرایش نیروهای نظامی امریکا در منطقه در حالی رخ داده که عربستان بویژه در چند هفته اخیر بیش از گذشته آماج پهپادها و موشک‌های یمنی بوده است. برآورد شده تعداد این حملات تنها در سه ماه گذشته بالغ بر 80 مورد بوده است. به گزارش خبرگزاری «رویترز»، در جدیدترین این حملات دو پهپاد ارتش یمن به پایگاه هوایی «ملک خالد» در استان خمیس مشیط در جنوب عربستان حمله کردند که عربستان مدعی است آنها را هدف گرفته اما انصارالله یمن بر موفقیت‌آمیز بودن این حمله تأکید کرده است.
تغییر در آرایش نظامی امریکا در عربستان و خاورمیانه
خروج سه سامانه پاترویت امریکا از عربستان، بویژه در چنین شرایطی می‌تواند اهمیت زیادی برای سران ریاض داشته باشد. بویژه که «بایدن» از زمانی که وارد کاخ سفید شده است، خود را متعهد به بازبینی روابط با عربستان کرده است. البته او در عین حال تأکید کرده که خواهان استوار ماندن این روابط است و از همین رو گروهی تحت عنوان «گروه ببر» تشکیل داده که یک گروه متشکل از کارشناسان دفاعی و نظامی است. قرار است این گروه راه‌های کمک به پادشاهی عربستان را بررسی کند. گزینه‌هایی که این گروه روی میز دارد شامل مواردی چون فروش سلاح‌های دفاعی مانند سامانه‌های دفاعی موشکی، افزایش آموزش‌های اطلاعاتی و اشتراک‌گذاری اطلاعات است.
خروج سه سامانه پاتریوت و یک ناو هواپیمابر و یک سامانه نظارتی به این معنا است که امریکا نه تنها قصد دارد نوع حمایت خود از عربستان را تغییر دهد که ممکن است اندک اندک آرایش نظامی نیروهای خود در خاورمیانه را نیز دستخوش تغییراتی کند. هرچند هنوز مقامات پنتاگون در این خصوص اظهارنظری نکرده و تنها تأکید کرده‌اند خروج کامل نیروهای امریکایی از خاورمیانه منتفی است. با این حال برخی از مقامات نظامی امریکا گفته اند که کاهش نیروهای امریکایی در خاورمیانه به وضعیت ایالات متحده در خاورمیانه پس از چند دهه درگیری بستگی خواهد داشت. اما تغییر آرایش این نیروها به احتمال بسیار بزودی مشخص خواهد شد. زیرا دولت «بایدن» در نزدیک به دو ماه گذشته تحرکاتی نظامی را در خاورمیانه آغاز کرده که قابل توجه بوده‌اند. از جمله در حالی که همواره حضور ناوهای هواپیمابر امریکایی در خاورمیانه به عنوان یکی از نمادهای بازدارندگی این کشور در منطقه حضور داشته است، در اوایل سال جاری میلادی ناو امریکایی «نیمیتز» منطقه را ترک کرد و ناو «آیزنهاور» به قصد جایگزینی آن حرکت به سمت خاورمیانه را آغاز کرد. هرچند که انتظار نمی‌رود برای مدتی طولانی در منطقه باقی بماند.
چراغ سبز ریاض به تل‌آویو
به هرصورت به نظر می‌رسد تغییراتی که کاخ سفید در دو ماه گذشته در سیاست‌های خود در قبال عربستان داشته باعث نگرانی‌های بسیاری بین سران عربستان شده است. طوری که متقاعد شده‌اند باید در جست و جوی حامی دیگری هم برای خود باشند. نخستین گزینه آنان رژیم صهیونیستی است و از همین رو نیز رگه‌های چراغ سبز عربستان به تل‌آویو را روز پنجشنبه می‌شد در مصاحبه «فیصل بن فرحان»، وزیر مشاور در امور خارجی عربستان مشاهده کرد. به گزارش سایت شبکه خبری اردنی «رویا نیوز»، «فیصل بن فرحان» در این مصاحبه از احتمال عادی سازی روابط با اسرائیل خبر داد و با اشاره به اظهارات اخیر «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که گفته بود بزودی پروازهای زیارتی بین تل‌آویو و مکه انجام می‌شود، گفت: «این موضوع به پیشرفت روند صلح بین فلسطین و اسرائیل بستگی دارد.» وی سپس در سخنانی که برآورد می‌شود برای آماده سازی اذهان مردم عربستان در این خصوص باشد، اذعان داشت: «البته یک قرارداد عادی‌سازی روابط با اسرائیل از سال 2002 روی میز بوده است که به آن ابتکار عمل عربی صلح گفته می‌شود و حتی قبل از آن نیز سال 1982 طرحی در همین خصوص ارائه شده بود. اما همه طرح‌های عادی‌سازی کامل روابط با اسرائیل منوط می‌شود به حل و فصل عادلانه مسأله فلسطین.» او همچنین بر مزایای عادی‌سازی روابط با تل‌آویو تأکید کرد و گفت: «چنین امری منافع فوق‌العاده‌ای برای کل منطقه چه از نظر اقتصادی و چه اجتماعی به همراه خواهد داشت و در امنیت نیز تأثیر بسزایی می‌تواند داشته باشد.» او با این حال مدعی شد: «اگر بتوانیم کشور فلسطین را در مرزهای 1967 ایجاد کنیم، فلسطینیان به عزت و به حقوق خود می‌رسند. اگر بتوانیم راهی برای رسیدن به این امر پیدا کنیم، منطقه بسیار امن‌تر و مرفه‌تر خواهد شد. جایی که همه می‌توانند به رونق آن کمک کنند. از جمله اسرائیل.»