تحلیل و پیش‌بینی «لاوروف» از امروز و فردای خاورمیانه

زهره صفاری/ وزیر خارجه روسیه در گفت‌و‌گو با اندیشکده بین‌المللی «والدای» مسکو، با استناد به تغییر معادلات ژئوپلیتیکی خاورمیانه، تحول در سیاست چین و امریکا در منطقه، راهکارهای حل بحران فلسطین و سوریه و همچنین تلاش برای محو پدیده ایران ستیزی برخی قدرت‌های بزرگ، چشم‌انداز آینده خاورمیانه را صلح، پایان تفرقه افکنی و مداخلات خارجی پیش‌بینی کرد.
«سرگئی لاوروف» با اشاره به اهمیت منابع و موقعیت خاورمیانه برای بازیگران بزرگ جهانی گفت: «اهمیت استراتژیک دریای مدیترانه و خلیج فارس، بدون شک بازیگران بزرگ جهانی را به سمت خاورمیانه سوق می‌دهد. اما متأسفانه این تمایلات زمینه ساز رقابت‌هایی اغلب غیردیپلماتیک شده است که بر امنیت منطقه اثرگذار است. لازم است کشورهای عرب بانفوذ منطقه و ایران پای یک میز قرار گیرند و سازمان‌هایی مانند اتحادیه عرب، همکاری‌های اسلامی و اتحادیه اروپا و 5 عضو اصلی شورای امنیت نیز به آنها بپیوندند. امیدواریم بتوانیم به توافق‌هایی دست‌یابیم که بتواند تعادل میان منافع را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا برقرار کند تا این منطقه بار دیگر محل منازعه بازیگران بزرگ نشود.»
نفوذ رو به افزایش چین در خاورمیانه به‌عنوان دغدغه‌ای برای قدرت‌های بزرگ، موضوع دیگری است که وزیر خارجه روسیه درباره آن با رویکردی مثبت سخن گفت: «چین یکی از قدرت‌های جهانی است که منافع آن در سراسر جهان گسترده شده است. دولت چین در حال ارتقای پروژه‌های اقتصادی خود در چارچوب مفهوم کمربند و جاده و ایجاد تغییراتی در آینده بشر است. بدون شک مفهوم اقتصادی کمربند و جاده، ساختارهای اقتصادی جدی‌ای را می‌طلبد. در حالی که امریکا، اروپا و ناتو سعی در سنگ‌اندازی در این سیاست گسترش اقتصادی دارند اما ما معتقد به رقابت صادقانه هستیم. به‌عبارت دیگر رفتار امریکا و اروپا برای اعمال محدودیت‌ها برای تضعیف قدرت رقبا و تأثیر غیرمستقیم بر بازار جهانی را که با استانداردهای تجارت جهانی سازگار نیست هرگز نمی‌پذیریم. بدون شک چین نیز همانند ما حق حمایت از منابعش را دارد و اقداماتی در این راستا داشته است.»
«لاوروف» در حالی که بر محو مفهوم ناتوی خاورمیانه یا ناتوی آسیایی تأکید داشت با وجود گمانه زنی‌ها از عدم همکاری روسیه و ناتو، از درخواست کشورش برای برقراری روابط نظامی خبر داد: «روسیه هرگز از همکاری با شورای ناتو-روسیه امتناع نکرده است. همکار من آقای «استالتنبرگ»، رئیس ناتو از این اتفاق خبر داد اما تنها حرف ما این است که روسیه حاضر نیست در نشستی بنشیند که بحث بر سر اوکراین است. ناتو هیچ ارتباطی به اوکراین ندارد اما آنها همواره بر اینکه موضوع اصلی نشست به اوکراین مربوط شود تأکید دارند. ما بارها از آنها خواستیم که روابط نظامی را طبق توافق امنیتی هلسینکی ادامه دهیم اما آنها نپذیرفتند.» وی در ادامه سیگنال‌های مثبت دولت جدید امریکا در قبال برجام و بازگشت به میز مذاکره با ایران را بسیار امیدوار کننده خواند: «این امر خواسته ما نیز است هر چند که پدیده ایران ستیزی دولت سابق امریکا همچنان به قوت خود در منطقه باقی است. اما غرب به‌دنبال بازگشت به مذاکرات با تغییر در مفاد توافقنامه است و برداشتن تحریم‌ها را به محدودیت برنامه‌های موشکی ربط می‌دهند، در حالی که ایران بر پایبندی به توافق گذشته تأکید دارد. بدون شک برقراری توافق برجام به سیاق گذشته می‌تواند آغازی برای صلح و امنیت در منطقه باشد.»
وزیر خارجه روسیه از آمادگی کشورش برای میزبانی از مذاکرات مستقیم رهبران فلسطین و اسرائیل نیز پرده برداشت: «ما از این نشست استقبال می‌کنیم و پیشنهاد ما مذاکرات 1+2+4+4 یعنی با حضور چهار قدرت بین‌المللی، چهار کشور ذی نفع مصر، اردن، امارات و بحرین، اسرائیل و فلسطین و همچنین عربستان است اما از طرفی باید در انتظار نتیجه انتخابات اسرائیل باشیم بویژه پس از اینکه نتانیاهو(نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی) در سال‌های گذشته بارها این نشست را به تعویق انداخت.»
«لاوروف» شرایط سوریه را جنگی منجمد و متوقف شده خواند و گفت: «ما در تلاشیم که بتوانیم این مسأله را از هر بعدی مهار کرده و طرفین موافق و مخالف دولت را سر یک میز بنشانیم چراکه معتقدیم ملت سوریه باید درباره آینده آن تصمیم بگیرند.»
وزیر خارجه دولت پوتین همچنین به تداوم مذاکرات با ترکیه با‌وجود اختلافات اشاره داشت: «گرچه مواضع دو کشور در مسائلی مانند سوریه متفاوت است اما همواره مذاکرات‌مان با روند مثبتی پیش رفته است.»
وی به تلاش‌ها برای پایان بحران یمن نیز اشاره داشت: «ما مذاکرات بسیاری با غربی‌ها و دیگر بازیگران درگیر در این بحران داشته‌ایم و کنترل وقایع را از پایتخت عربستان در دست گرفته‌ایم. امیدواریم آخرین تغییرات اعمال شده بتواند روند مثبت تری را در این باره پیش ببرد.»