مذاکرات ارزی نخست‌وزیر کره جنوبی در تهران

«چونگ سیه کیون»، نخست‌وزیر کره‌جنوبی در شرایطی روز گذشته در سفری دو روزه راهی تهران شد که بی‌تردید رابطه تهران و سئول در بحرانی‌ترین وضعیت ممکن قرار دارد. تحریم‌های نامتعارف دولت سابق امریکا علیه ایران که روند اجرای توافق هسته‌ای را هم تخریب کرد، کره جنوبی را که پیشتر یکی از بزرگ‌ترین مشتریان نفتی ایران بود، به تغییر در مواضع دوستانه خود نسبت به تهران ترغیب کرد. چنانکه انباشت حدود 7 میلیارد دلار از اموال ایران در این کشور که حاصل فروش نفت و عدم دریافت پول حاصل از آن به دلیل تحریم‌های بانکی بود، از جمله رویدادهایی بود که نشان داد مقام‌های کره جنوبی چندان اراده‌ای برای حل آن ندارند.
کره جنوبی که در سال ۲۰۱۷ و پس از دستیابی ایران و قدرت‌های بزرگ به توافق هسته‌ای، یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران بود، پس از خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها عملاً خرید نفت از تهران را متوقف کرد و پس از اعمال تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه نظام بانکی ایران، به بهانه تحریم واشنگتن از پرداخت پول نفتی که از ایران خریداری کرده، اجتناب کرد.کره جنوبی پیش از پایان یافتن معافیت‌های نفتی که ترامپ در قبال برخی از خریداران نفتی ایران در نظر گرفته بود، حجم گسترده‌ای از نفت و محصولات پتروشیمی ایران را خریداری کرده بود که پول حاصل از آن بنا به گفته بانک مرکزی ایران به 7 میلیارد دلار می‌رسید. قابل انتظار بود که تحریم‌های سختگیرانه دولت وقت امریکا بر روند انتقال پولی که کره جنوبی باید به ایران پرداخت کند، تأثیرگذار باشد اما این در حالی بود که مقام‌های کره با پیروی بی‌چون و چرا از تحریم‌های امریکایی تمایلی به یافتن ابتکار عمل جهت بازگرداندن بدهی‌های خود به تهران نداشتند. چه تهران در مقابل پیشنهادات متوالی برای مذاکره درباره این موضوع با این پاسخ از سوی مقام‌های کره‌ای رو‌به‌رو شد که دلیل بازنگرداندن پول‌های ایران، اتصال سیستم بانکی و مالی این کشور به سیستم بانک‌های امریکا است و چون بانک مرکزی ایران هم در لیست تحریم‌های امریکا قرار دارد، سئول قادر به دور زدن تحریم‌های امریکا و بازگرداندن پول‌های توقیفی تهران نیست.در مواجهه با این بهانه جویی‌ها بود که مقام‌های ایرانی رایزنی‌های گسترده‌ای را با کره جنوبی آغاز کردند که در ادامه، راهکاری را مطرح کردند که مورد قبول امریکا هم قرار گرفت و بر اساس آن قرار شد که کره جنوبی پول نفت ایران را به سازوکار مالی «اینستکس» پرداخت کند تا تهران بتواند کالاهای مورد نیاز پزشکی، کشاورزی و غذایی خود را خریداری کند، اما این در حالی بود که کره جنوبی تنها به ارسال کالاهای خاص و حدود دو میلیون کیت شناسایی بیماری کرونا به ارزش ۵۰۰ هزار دلار بسنده کرد و از ورود جدی به عرصه بازپرداخت بدهی‌های خود به تهران پرهیز کرد.

گروه سیاسی/ نخست‌وزیر کره جنوبی که با استقبال محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی وارد فرودگاه مهرآباد تهران شد، ساعتی بعد در مجموعه سعدآباد مورد استقبال رسمی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری قرار گرفت. به گزارش ایرنا، اسحاق جهانگیری پس از استقبال رسمی از نخست‌وزیر کره جنوبی، مذاکرات خصوصی خود را با وی آغاز کرد. دو طرف در‌خصوص راهکارهای توسعه روابط تهران - سئول و مهمترین موضوعات مورد علاقه طرفین گفت‌و‌گو کردند. پس از مراسم استقبال، مذاکرات دوجانبه معاون اول رئیس جمهوری و نخست‌وزیر کره جنوبی درباره توسعه روابط دوجانبه، همکاری‌های اقتصادی و بویژه رفع موانع بانکی آغاز شد. بر‌اساس گزارش خبرگزاری یونهاپ انتظار می‌رود که کیون در جریان سفر سه روزه خود به ایران که سه‌شنبه به پایان می‌رسد، در مورد راه‌های بهبود روابط سئول و تهران و سایر موارد گفت‌و‌گو کند. این دیدار اولین سفر یک نخست‌وزیر کره جنوبی در ۴۴ سال گذشته به تهران است. نخست‌وزیر کره جنوبی در تهران با محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس و علی لاریجانی مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار می‌کند. علاوه بر این، نخست‌وزیر کره جنوبی قرار است با مقامات شرکت‌های این کشور که در ایران فعالیت می‌کنند از جمله سامسونگ الکترونیک، ال‌جی الکترونیکس و شرکت اس‌کای نتورک نیز دیدار کند.
«چونگ سیه کیون»، نخست‌وزیر کره جنوبی در شرایطی روز گذشته در سفری سه روزه راهی تهران شد که بی‌تردید رابطه تهران و سئول در بحرانی‌ترین وضعیت ممکن قرار دارد. تحریم‌های نامتعارف دولت سابق امریکا علیه ایران که روند اجرای توافق هسته‌ای را هم تخریب کرد، کره جنوبی را که پیشتر یکی از بزرگ‌ترین مشتریان نفتی ایران بود، به تغییر در مواضع دوستانه خود نسبت به تهران ترغیب کرد. چنانکه انباشت حدود 7 میلیارد دلار از اموال ایران در این کشور که حاصل فروش نفت و عدم دریافت پول حاصل از آن به دلیل تحریم‌های بانکی بود، از جمله رویدادهایی بود که نشان داد مقام‌های کره جنوبی چندان اراده‌ای برای حل آن ندارند.
کره جنوبی که در سال ۲۰۱۷ و پس از دستیابی ایران و قدرت‌های بزرگ به توافق هسته‌ای، یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران بود، پس از خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها عملاً خرید نفت از تهران را متوقف کرد و پس از اعمال تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه نظام بانکی ایران، به بهانه تحریم واشنگتن از پرداخت پول نفتی که از ایران خریداری کرده، اجتناب کرد.
کره جنوبی پیش از پایان یافتن معافیت‌های نفتی که ترامپ در قبال برخی از خریداران نفتی ایران در نظر گرفته بود، حجم گسترده‌ای از نفت و محصولات پتروشیمی ایران را خریداری کرده بود که پول حاصل از آن بنا به گفته بانک مرکزی ایران به 7 میلیارد دلار می‌رسید. قابل انتظار بود که تحریم‌های سختگیرانه دولت وقت امریکا بر روند انتقال پولی که کره جنوبی باید به ایران پرداخت کند، تأثیرگذار باشد اما این در حالی بود که مقام‌های کره با پیروی بی‌چون و چرا از تحریم‌های امریکایی تمایلی به یافتن ابتکار عمل جهت بازگرداندن بدهی‌های خود به تهران نداشتند. چه تهران در مقابل پیشنهادات متوالی برای مذاکره درباره این موضوع با این پاسخ از سوی مقام‌های کره‌ای رو‌به‌رو شد که دلیل بازنگرداندن پول‌های ایران، اتصال سیستم بانکی و مالی این کشور به سیستم بانک‌های امریکا است و چون بانک مرکزی ایران هم در لیست تحریم‌های امریکا قرار دارد، سئول قادر به دور زدن تحریم‌های امریکا و بازگرداندن پول‌های توقیفی تهران نیست.
در مواجهه با این بهانه جویی‌ها بود که مقام‌های ایرانی رایزنی‌های گسترده‌ای را با کره جنوبی آغاز کردند که در ادامه، راهکاری را مطرح کردند که مورد قبول امریکا هم قرار گرفت و بر اساس آن قرار شد که کره جنوبی پول نفت ایران را به سازوکار مالی «اینستکس» پرداخت کند تا تهران بتواند کالاهای مورد نیاز پزشکی، کشاورزی و غذایی خود را خریداری کند، اما این در حالی بود که کره جنوبی تنها به ارسال کالاهای خاص و حدود دو میلیون کیت شناسایی بیماری کرونا به ارزش ۵۰۰ هزار دلار بسنده کرد و از ورود جدی به عرصه بازپرداخت بدهی‌های خود به تهران پرهیز کرد. همچنین در ادامه تلاش‌ها کارگروهی موسوم به «کارگروه تجارت بشردوستانه» بین وزارت بهداشت ایران و کره جنوبی شکل گرفت. این کانال سوئیسی در فوریه سال ۲۰۲۰ به عنوان راهی برای صادرات لوازم بشردوستانه به ایران با تصویب دولت ترامپ ایجاد شد. بر اساس این طرح، مقرر شد کالاهای بشردوستانه مانند داروها و مواد غذایی با پرداخت تضمین شده توسط بانک‌های سوئیس در این کشور خریداری و به ایران صادر شود.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران درباره این طرح که در زمستان سال گذشته به طور جدی مطرح شد، گفته بود که «کره جنوبی خود خواستار مذاکره برای پرداخت شده است و راه را به آنها نشان داده‌ایم و دستور پرداخت صادر شده، بنابراین هر زمانی که بخواهند این پرداخت انجام می‌شود.» اما با وجود این تلاش‌ها و پیگیری‌های مستمر از سوی مقام‌های کشورمان، این راهکار هم تنها به انتقال رقمی کمتر از ۲۰ میلیون دلار از پول‌های بلوکه شده برای خرید دارو و تجهیزات پزشکی منجر شد.
توقیف نفتکش کره
دی ماه سال گذشته همزمان با تلاش تهران برای آزادسازی اموال بلوکه شده خود در کره جنوبی، نیروی دریایی سپاه از توقیف یک فروند شناور کره جنوبی به نام «هانکوک چیامی»، به دلیل نقض پروتکل‌های زیست‌محیطی در خلیج فارس خبر داد. این در حالی بود که رسانه‌های خارجی توقیف نفتکش کره‌ای را اقدام تلافی‌جویانه ایران در برابر اموال بلوکه شده خود ارزیابی کردند اما مقام‌های ایرانی ضمن تأکید بر لزوم بازگرداندن اموال خود از سئول خواستند که از سیاسی کردن مسأله توقیف کشتی خود در خلیج فارس پرهیز کنند. مقام‌های کشورمان با رد اتهامات مربوط به گروگانگیری نفتکش کره جنوبی تأکید کردند که این سئول است که دارایی‌های ایران را گروگان نگه داشته است.
در پی همین رویداد بود که «چویی جونگ کان»، معاون وزیر خارجه کره جنوبی راهی تهران شد تا ضمن بحث درباره موضوع پول‌های بلوکه شده درخصوص آزادی نفتکش‌ و خدمه آن گفت‌وگو کند. او در این سفر که نتیجه‌ای هم به دنبال نداشت، با سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران دیدار کرد و مقام ایرانی ضمن رد این ادعا که ایران با اهداف سیاسی نفتکش کره جنوبی را توقیف کرده است، به او یادآور شد که دارایی‌های تهران بیش از تحریم‌های نامشروع واشنگتن، به دلیل عدم وجود اراده سیاسی از طرف دولت کره جنوبی مسدود شده است. با وجود اینکه هنوز تکلیف بدهی 7 میلیاردی کره جنوبی به ایران مشخص نشده است، بیستم فروردین ماه جاری نفتکش کره جنوبی از سوی ایران آزاد شد. خبرگزاری کره‌ای «یونهاپ» ادعا کرد که این اتفاق در زمانی افتاده است که سئول و تهران احتمالاً بر سر آزادی ۷ میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در کره جنوبی پیشرفت‌هایی را داشته‌اند.
انتظار تهران از این سفر
نخست‌وزیر کره جنوبی در چنین شرایطی روز گذشته به تهران سفر کرده است. «چونگ سیه کیون» که احتمال کاندیداتوری‌اش برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده کره مطرح است، می‌کوشد از فرصت حضور در تهران برای عادی‌سازی مناسبات دو کشور بهره گیرد و علاوه بر پایان دادن به بحران جاری در روابط دوکشور، زمینه را برای ترمیم و بهبود روابط فراهم نماید. نخست‌وزیر کره جنوبی در سفر سه روزه خود به تهران، علاوه بر مذاکره با اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری کشورمان، با رئیس مجلس شورای اسلامی و علی لاریجانی نیز دیدار و گفت‌و‌گو می‌کند. پیشتر سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشستی خبری، درباره این سفر خطاب به مقام‌های کره جنوبی گفته بود: «انتظار داریم نخست‌وزیر کره جنوبی که عازم ایران است، راه‌حل‌هایی برای آزادسازی منابع مسدود شده ایران در کره را با خودش بیاورد. این موضوع روابط دوجانبه را در یکی دو سال اخیر شدیداً تحت تأثیر خود قرار داده است.» او افزود: «این سفر می‌تواند در ارتقای روابط و برخی سوء‌تفاهمات کمک کند و امیدواریم نخست‌وزیر کره با دست‌پر و با راه‌حل‌های اجرایی و عملیاتی وارد ایران شود.»