سفره دار سحرگاهان، ابوحمزه ثمالی

صالحه سکوت
پژوهشگر علوم دینی
نیمه‌های شب در مسجد کوفه، مشغول دعا و مناجات بود. ناگاه دید حضور کسی فضای مسجد را دیگر‌گون نمود و صوت دلربای قرآنش، در و دیوار را به سکوت واداشته است.
توجّه‌اش جلب شد و دنبال آن غریبه به راه افتاد تا به خروجی شهر کوفه رسید...  آری او به آرزویش رسیده بود، دانست که او مولایش امام سجّاد( ع) است؛ خود را روی قدم‌های ایشان انداخت و اشک از دیدگانش روان شد...
این دیدار شاید مهم ترین واقعه زندگانی ابوحمزه ثمالی و نقطه عطف حیات او باشد. در میان اصحاب امام سجّاد (ع)افراد برجسته‌ای وجود داشتند، هم‌چون اباخالد کابلی، یحیی بن امّ ‌طویل، ابوحمزه ثمالی و... که به دو علّت  جا دارد به سراغ زیست‌نامه‌ی ابوحمزه ثمالی رفت:
دلیل اول: تاییدهای فراوانی که نسبت به ابوحمزه از معصومین رسیده است ؛ هم‌چون کلام امام صادق (ع) به ابوحمزه ثمالی که:
إِنِّی لَأَسْتَرِیحُ‏ إِذَا رَأَیتُک.
 من با دیدن تو آسوده خاطر می‌شوم.
این جمله‌ی حجت الهی به یک نفر که من با دیدن تو احساس راحتی می‌کنم، می‌تواند دلیل محکم و انگیزه مهمّی برای ما شود تا به سراغ بازخوانی زندگی آن صحابه برویم.
در روایت دیگری روزی ابابصیر - از اصحاب خاصّ امام صادق (ع)- خدمت آن حضرت شرفیاب می‌شود.
حضرت از او سراغ ابوحمزه را گرفته و می‌فرمایند:
فَإذا رَجَعتَ إلیه فَاقرِئهُ السَّلام.
وقتی برگشتی سلام مرا به او برسان.
ابابصیر می گوید: او شیعه‌ی شماست؛ حضرت می‌فرمایند: راست می‌گویی و ما جز خیر از او سراغ نداریم.
و این خود تاییدی از سوی امام به شمار می آید.
دلیل دوم: به طور خاص روایتی از امام رضا (ع) در مورد ایشان رسیده است که فرمودند:
أَبُوحَمْزَةَ الثُّمَالِی فِی زَمَانِهِ کسَلْمَانَ‏ فِی‏ زَمَانِهِ، وَ ذَلِک أَنَّهُ خَدَمَ مِنَّا أَرْبَعَةً عَلِی بْنَ الْحُسَینِ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِی وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ وَ بُرْهَةً مِنْ عَصْرِ مُوسَى‏ بْنِ جَعْفَرٍ (عَلَیهِمْ السَّلَامُ).  
ابوحمزه ثمالی در زمان خود، هم چون سلمان در زمان خود است، چرا که او نیز خدمت چهار نفر از ما ائمّه را کرده است، امام سجّاد (ع)، امام باقر(ع) ،امام صادق (ع)، و برهه‌ای از دوران امام کاظم (ع).
این حدیث مقام بالای ابوحمزه ثمالی و مشابهت میان ابوحمزه با جناب سلمان -با آن مقامات بالا- را مطرح می‌فرماید.
و این‌گونه استحکام بخشیدن‌هایی از سوی ائمّه علیهم السلام، به علاوه‌ی سفره‌ی پر خیر و برکت دعای ابوحمزه ثمالی در سحرگاهان ماه مبارک رمضان،  موید ضرورت  پرداختن به زیست‌نامه این صحابی ارزشمند است.
 این ضرورت در صفحات کتابی با عنوان"سفره دار سحرگاهان"،  عینیت یافته که با تورق برگ‌هایی از تاریخ  هر جا که نام ابوحمزه ثمالی به چشم می آمده جمع آوری و با دقّت  لازم  سندیت مطالب کاوش و در قالب کتابی آماده انتشار شده است.
در پایان این نکته قابل ذکر است که  می تواند سرمشق زندگی هر یک از دوست‌داران اهل بیت علیهم السلام و شیعیان آن حضرات شود و آن اینکه:
 ما نیز مانند بسیاری از اصحاب می‌توانیم عاقبت به خیر شویم و با سربلندی زندگی‌ بگذرانیم و به پایان برسانیم. اگر اصحاب امامان علیهم السلام در طول حیات خود توانستند به رتبه‌ای برسند که مایه‌ آرامش امامشان شوند و مولایشان از آنان به خیر و نیکی یاد کند؛ پس چرا ما نتوانیم؟!  و اگر ما نیز در تک تک لحظات زندگی، چشم به اماممان بدوزیم و عمر خود را در مسیر خدمت به این خاندان بگذرانیم؛ می‌توانیم از جمله مصادیق جاریِ آن یاران در طول تاریخ شویم؛ به لطف و کرمشان ان شاء الله تعالی.