روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

[فیلیپ] حبیب فریبکار در کاخ سفید

این وضعیت بحرانی، اعزام فیلیپ حبیب فرستاده ویژه رونالد ریگان رئیس‌ جمهوری امریکا به منطقه را در پی داشت که از بیروت سفر منطقه‌ای خود را آغاز کرد. روشن بود که اعزام حبیب که بر علاقه‌مندی خود به لبنان و سوریه از طریق ابراز علاقه به [خوراکی‌های معروف شامات، چون] حمص و تبوله تأکید می‌کرد؛ نتیجه تصمیم مجموعه کاری بود که هیگ برای پیگیری آنچه بحران موشک‌ها نام گرفت، تشکیل داده بود.
دیدار حبیب و قبل از آن، اشاره‌های هشدارآمیز در پیام هیگ، از نگاه ما با نگرانی جدی از این موضوع ارتباط داشت که بشیر جمیل در روابط خود با اسرائیل تا آن حد پیش رفته باشد که نتواند از آن بازگردد. در ۵ مه ۱۹۸۱ آن گونه که بعداً دانستم، روشن بود که جمیل در گفت‌وگو با سرتیپ محمد خولی به این موضوع اشاره کرده که اگر خواسته‌هایش پذیرفته نشود، احتمال پناه آوردنش به درخواست کمک از اسرائیل وجود دارد. این گفت‌وگو و محتوای آن، حقیقتی تردیدناپذیر بود که نشان می‌داد اسرائیل در شریان‌های اصلی مشکلات لبنان حضور دارد بویژه پس از آنکه سعد حداد [با حمایت اسرائیل] فرمانده مجموعه‌ای شد که ارتش لبنان جنوبی نامیده می‌شد. [در این زمان] اقدام شارون در زدن نیروگاه اتمی عراق به دستور مناخیم بگین سازنده صلح با مصر، انجام شد. اقدامی که هیچ تعارضی با رویکرد ریگان نداشت که در پی موفقیت‌های سریع بود. بر اساس همین ارزیابی‌ها بود که جنگنده‌های اسرائیلی، نیروگاه اتمی عراق را در ۷ ژوئن ۱۹۸۱ ویران کردند و عراق فرورفته [تا گلو] در جنگ با ایران، نتوانست هیچ واکنشی علیه اسرائیل یا منافع امریکا در منطقه از خود نشان دهد.
در این شرایط رئیس جمهوری مرا برای شرکت در نشست وزرای خارجه عرب به بغداد فرستاد که با هدف محکومیت هدف گرفتن نیروگاه اتمی عراق برگزار می‌شد. روابط دیپلماتیک سوریه با عراق قطع بود و سفارت یا دفتر حفاظت از منافع در این کشور نداشتیم. با هواپیمای کوچکی به همراه برخی کارکنان دفترم و از جمله سفیر میخائیل وهبة مدیر دفتر، عازم عراق شدیم. چون نمایندگی دیپلماتیک در عراق نداشتیم دیدار خود را تا پیش از ورود به فضای عراق به حکومت این کشور اطلاع نداده بودیم.