«کرونا» بحران تراشه برای شرکت های فناوری را رقم زد

میترا جلیلی
خبرنگار
کرونا افزایش میزان تقاضا برای لوازم مصرفی الکترونیکی ازجمله تلفن‌های هوشمند، کنسول‌های بازی، لپ تاپ‌هایی برای آموزش آنلاین و دورکاری و... را در جهان به‌دنبال داشت و ازسوی دیگر تعطیلی‌های طولانی مدت و اعمال قرنطینه در سراسر دنیا سبب شد تا ظرفیت تولید تراشه مورد نیاز برای تولید این لوازم مصرفی به حداقل برسد. درحالی که انتظار می‌رفت بازار عرضه و تقاضا در صنعت ساخت تراشه و قطعات نیمه رسانا در سال‌جاری به تعادل برسد اما تحقیقات نشان می‌دهد احتمالاً برای رسیدن به تعادل در این زمینه، باید تا سال 2023 منتظر ماند.
کمبود تراشه از خودرو تا گوشی هوشمند
درواقع کمبود عرضه تراشه‌های کامپیوتری در بازار جهانی به این معناست که مصرف کنندگان در صنایع مختلف مجبور می‌شوند پول بیشتری برای خرید محصولات مورد نیاز خود ازجمله خودرو، تلفن‌های هوشمند، تبلت، لپ تاپ، لوازم خانگی ازجمله یخچال، لباسشویی و... بپردازند و ازسوی دیگر برای داشتن آخرین مدل‌های این وسایل الکترونیکی، مدت زمان بیشتری هم منتظر بمانند، چراکه کمپانی‌ها نمی‌توانند سر موقع تولیدات خود را راهی بازار کنند.
درحال حاضر تعداد بیشماری از تولیدکنندگان در سراسر جهان در زنجیره تولید خود با مشکل تأمین تراشه و نیمه‌هادی مواجه هستند که این امر باعث شده است در تولید و تأمین محصولات خود و ارائه آن به بازار تأخیرهایی جدی داشته باشند. تقاضا بسیار بالاتر از گذشته است اما درمقابل، شاهد تولید آهسته‌تر محصولات نسبت به گذشته هستیم به همین دلیل هم به سختی می‌توان پایان دوران دردسر تراشه را در جهان پیش‌بینی کرد.
ابتدا انتظار می‌رفت کمبود تراشه تنها بر صنعت خودروسازی تأثیرگذار باشد اما با شیوع کرونا و رفتن اقتصاد جهان به کما، دامنه این مشکلات گسترده‌تر شد. پاندمی کرونا نقش پررنگی در وضعیت فعلی بازار تراشه ایفا کرد چراکه با اعمال قرنطینه، دورکاری، آموزش از راه دور و...، کاربران به‌دنبال خرید ابزارهای بیشتر بودند و به‌همین دلیل هم در سال 2020میزان فروش گوشی‌های هوشمند و کامپیوترهای شخصی و همچنین کنسول‌ها برای سرگرم شدن مردم و... بالا رفت. ازسوی دیگر محدودیت‌های اجتماعی زمینه ساز تعطیلی بسیاری از کارخانه‌های تولیدی در جهان شد. درحالی که صنایع شاهد تقاضای بالا بودند اما به‌دلیل وجود مشکل تولید تراشه در زنجیره تأمین، صنایع مختلف نتوانستند پاسخگوی این نیاز باشند.
به‌دنبال شیوع کرونا، کمپانی‌های خودروسازی میزان تولیدات خود را بشدت کاهش دادند و تراشه‌ها بیشتر به‌سمت بازار گوشی‌های هوشمند و کامپیوترها رفتند که البته بازار پرسودتری هم برای تولیدکنندگان تراشه‌های کامپیوتری محسوب می‌شود. باید گفت که کاهش تولید کمپانی‌های خودروسازی همچنان ادامه دار است؛ به‌عنوان مثال در اوایل سال‌جاری میلادی جنرال موتورز هر سه کارخانه‌ خود در امریکای شمالی را در نتیجه‌ کمبود تراشه تعطیل کرد و فورد به سرمایه‌گذاران هشدار داد که احتمال دارد این کاهش سرعت تولید، درآمدهای شرکت را کاهش دهد. بی‌ام‌و نیز یکی دیگر از کمپانی‌های خودروسازی است که تصمیم گرفت در بریتانیا فعالیت یکی از کارخانه‌هایش را تعلیق کند پس زمان پایان بحران تراشه در صنعت خودروسازی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
در زمینه کامپیوترهای خانگی نیز پیش‌بینی می‌شود این کمبود تا پایان سال‌جاری میلادی ادامه خواهد داشت، چراکه مصرف کنندگان دائم تقاضای وسایل الکترونیکی جدید خواهند داشت و انتظار می‌رود این روند تقاضا از سال 2022 که بازار عرضه تا حدودی بتواند به این تقاضا پاسخ بدهد روند کاهشی به خود بگیرد.
دردسر ترامپ
در ماجرای دردسرهای جهانی برای تأمین تراشه بازهم ردپای دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری پیشین امریکا دیده می‌شود. وی که در دوران ریاست جمهوری اش هرگز نتوانست با چین کنار بیاید زمینه ساز بالاگرفتن تنش‌های فراوان بین واشنگتن و پکن شد. از تحریم هوآوی به‌عنوان غول دنیای فناوری در زمینه تلفن همراه و تکنولوژی 5G گرفته تا افزایش تعرفه کالاها برای این کشور و اصرار به فعالیت همه کمپانی‌های فناوری در امریکا و خروج آنها از چین و تایوان و... سبب شد تا حالا جهان با کمبود شدید عرضه تراشه مواجه شود. تنش‌های اقتصادی بین ایالات متحده و چین سبب شد تا شماری از شرکت‌های فناوری چین شروع‌ به انبار کردن تراشه و تجهیزات تولید تراشه کنند، چراکه نمی‌خواستند در صورت تحریم شدن توسط ایالات متحده، با ضرر زیادی روبه‌رو شوند؛ موضوعی که حالا بسیاری از کمپانی‌های جهان را با دردسر مواجه کرده و ظاهراً قرار هم نیست به این زودی‌ها این مشکل برطرف شود.
اتحاد غول‌های فناوری
با وقوع این مشکل غول‌های جهانی تراشه‌سازی هم بیکار ننشسته‌اند و در حال گسترش ظرفیت تولید تراشه برای پاسخگویی به این تقاضای بالاهستند، زیرا کمبود تراشه در سراسر جهان، صنایع مختلف از خودروسازی گرفته تا بازی‌های ویدیویی را با مشکل روبه‌رو کرده است. به‌عنوان مثال به‌تازگی اینتل از طرحی برای سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری در دو مرکز جدید تراشه‌سازی ایالات متحده رونمایی کرده است و قصد دارد دو کارخانه در آریزونا بسازد. هدف اینتل از این اقدام این است که موقعیت خود را به‌عنوان رهبر بلامنازع صنعت نیمه‌هادی تأیید کند. «پت گلسینگر» مدیرعامل اینتل به بلومبرگ گفت که بحران تراشه، صنایع مختلف را برای سال‌های طولانی تحت تأثیر قرار خواهد داد به همین دلیل هم این کمپانی در حال کار در برخی از کارخانه‌های خود برای تولید و مقابله با بحران تراشه بویژه برای صنعت خودرو است، چراکه در طول بحران کرونا، بازار خودرو بسیار آسیب دیده است.
تأخیر در تولید تراشه‌های نسل جدید همچنین باعث شده تا کمپانی‌هایTSMC و سامسونگ که رقیب یکدیگر هستند پیش قدم شوند و مجبور به همکاری‌هایی در این زمینه باشند. کمپانی سامسونگ عنوان کرده است که سخت تلاش می‌کند تا کمبود تراشه‌ها و قطعات نیمه هادی را کاهش دهد که این امر می‌تواند فروش محصولاتی مانند تلفن‌های هوشمند را تحت تأثیر قرار دهد. سامسونگ می‌خواهد با بودجه‌ای بیش از 17 میلیارد دلار، تأسیسات دیگری در پایتخت تگزاس یا نزدیک آن داشته باشد. شرکت میکروالکترونیک متحده (UMC) و Globalfoundries نیز در این زمینه به ترتیب 3.6 و 1.4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما حتی افزایش این ظرفیت اضافی نمی‌تواند در کوتاه مدت، به بحران مداوم تراشه‌ها کمک کند زیرا ساخت کارخانه‌های جدید سال‌ها به طول می‌انجامد و باید چندین دور سرمایه‌گذاری انجام شود تا مشکلات تأمین تراشه از این طریق را بتوان به طور ریشه‌ای و کامل حل کرد.