اعتماد‌سازی در جامعه با واکسیناسیون

شهلا کاظمی‌پور
جامعه شناس
در‌ مورد ارتباط واکسیناسیون و کاهش اضطراب اجتماعی در حال حاضر آنچنان نمی‌توان به صورت واضح و علمی نظر داد. البته این مسأله منجر به کاهش استرس و اضطراب حاکم بر سالمندان شده و غیر‌قابل انکار است، اما تأثیر آن بر آحاد جامعه فعلاً قابل پیش‌بینی نیست چرا که در حال حاضر کمتر از 5 درصد مردم واکسینه شده‌اند. البته برای کادر درمان که در صف ابتدای مبارزه با کرونا هستند اعتماد و اطمینان خاطر خوبی ایجاد شده است که می‌توانند در روند کنترل و واکسیناسیون دیگر افراد نقش بسزایی داشته باشند. همچنین با واکسیناسیون افراد بالای 80 سال یا سالمندانی که ریسک ابتلای بیماری در آنها بالا بود آسایش خاطری هم برای خودشان و هم برای فرزندانشان ایجاد شده است. در آینده می‌توان پیش‌بینی کرد اگر همین روند ادامه پیدا کند هم اعتماد عمومی افزایش خواهد یافت و هم روابط اجتماعی مردم بهبود می‌یابد و شاهد تأثیر مثبتی در جامعه خواهیم بود. اما اگر بخواهیم قضاوتمان را از بُعد اشتغال مجدد افراد و بُعد اقتصادی جامعه در نظر بگیریم باید روند واکسیناسیون را تسریع ببخشیم و اگر این مهم تحقق یابد،  تأثیر کاهش استرس و اضطراب اجتماعی محسوس‌تر خواهد شد. همچنین باید به این نکته توجه کنیم که اگر این روند به درازا کشید، با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن این بیماری شاید ناچار شویم این روند را دوباره تکرار کنیم و این اثر اجتماعی خوبی نخواهد داشت.
 با اینکه درصد کمی در زمینه این بیماری ایمن شده‌اند اما شاهد آن هستیم که ملاحظات خانوادگی بهبود پیدا کرده و آن تنهایی و افسردگی که در سالمندان وجود داشت کاهش یافته است و این افراد می‌توانند با اعتماد بیشتری مورد حمایت فرزندان خود قرار گیرند چرا که جوانان در این دوران بیشتر نگران افراد مسن خانواده خود بوده‌اند تا خودشان و با واکسینه شدن افراد مسن این نگرانی تا حدودی کاهش می یابد. البته این بدان معنا نیست که خانواده‌ها پروتکل‌ها را رعایت نکنند چرا که تزریق واکسن در چند دوره در یک فرد باید انجام شود، اما به صورت کلی قابل پیش‌بینی است که استرس و اضطراب اجتماعی بزودی کاهش و اعتماد اجتماعی روز به روز افزایش یابد چرا که مردم شاهد آن هستند که کادر درمان و مسئولان با مدیریت و نظم در حال ایمن‌سازی جامعه‌اند و به همین واسطه استرس در آنها کاهش می‌یابد و این بر سلامت روان جامعه تأثیر‌گذار است. البته در ابتدای امر که در همه جای جهان هم این‌گونه بود مردم نسبت به واکسن زدن و به دولت‌ها برای ایمن‌سازی جامعه و حتی ساخت واکسن بی‌اعتماد بودند. این سؤالات در ابتدای طرح کشف علاج بیماری و ساخت واکسن در اذهان وجود داشت که آیا تزریق واکسن خطر ابتلا را افزایش خواهد داد؟ یا اینکه آیا کل مبحث کرونا خود یک توطئه است؟ یا نه! این در همه جوامع وجود داشت اما وقتی درصدی از مردم از واکسن استفاده کردند و اتفاقات مثبت که مورد انتظار مسئولان بود رخ داد، گستره زیادی از شایعات در مورد واکسن فروکش کرد. ما در جامعه شناسی یک تئوری داریم به نام تئوری «اشاعه»، بر مبنای این نظریه وقتی لایه‌های درگیر و سطوح بالای جامعه مانند پزشکان و کادر درمان واکسن بزنند این اعتماد در مردم ایجاد می‌شود که قرار نیست خطری پس از تزریق واکسن تهدیدشان کند و این خود سطح اعتماد جامعه را افزایش و استرس و اضطراب را در جامعه کاهش خواهد داد.