در این شرایط نباید بازنده بود

محسن   بوالحسنی
خبرنگار ‌
پس از «سهم زن» این روزها محمد قنبری کارگردان تئاتر در حال آماده‌سازی نهایی تازه‌ترین تجربه خود، «یک آشنایی ساده» والنتین کراسناگوروف است و بعد از آن قرار است «اتاق عروس» از همین نویسنده را کلید بزند که همه این آثار نمایشی، از طریق پلتفرم‌های آنلاین پخش خواهند شد. قنبری در گفت‌وگو با «ایران» درباره تجربه‌های تازه‌اش می‌گوید: «اوضاع کرونا ما را به این سمت برد که در کنار تجربه‌های گذشته بیاییم و دوباره تله‌تئاتر را زنده‌ کنیم و شاید من اولین کسی هستم که بعد از آن دوران اوج پخش تله‌تئاتر در تلویزیون دوباره سراغ چنین موضوعی رفته‌ام. کرونا اتفاقی غیرقابل پیش‌بینی بود که به هر روی اتفاق افتاد و مشخص نبود که تا چه زمانی با این بلا درگیر خواهیم بود و همین مسأله روند کاری در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه‌های هنر را به‌هم ریخت. با این حال باید به این موضوع توجه داشت که محصولات هنری جزو اقلام اصلی سبد فرهنگ خانوار هستند مخصوصاً ما که در کشوری زندگی می‌کنم با تاریخ تمدن و فرهنگ بسیار غنی که همه دستمایه‌های کار در سینما و تئاتر می‌تواند باشد و به‌همین دلیل هیچ غفلتی در تولید اثر در این حوزه جایز نیست. به‌همین دلیل تصمیم گرفتم به یکی از ریشه‌دارترین شکل‌های تئاتر، یعنی تله‌تئاتر رجوع کنم و در این زمینه تولید اثر داشته باشم و در ابعاد همان دقایق کاری بر مبنای نمایشنامه تولید کنیم. آذر سال گذشته «سهم زن» را شروع کردم و به مرحله ساخت رساندیم و تدوین آن تمام شده است.» این کارگردان در ادامه در پاسخ به سؤالی درباره جذب سرمایه و از سوی دیگر بازگشت آن در چنین تجربه‌ای هم می‌گوید: «ما نمی‌توانیم در انتظار ورود سرمایه دست روی دست بگذاریم و کاری نکنیم. به‌نظر من اگر اصل و اساس کار درست باشد و همسو با بحث‌های ساخت و تولید، مباحثی مثل تبلیغات و امور رسانه‌ای هم درست پیش برود و حمایت‌‌هایی از کار شود مردم هم کار را خواهند دید و طبیعتاً برگشت سرمایه هم اتفاق خواهد افتاد.»
قنبری به شرط لازم کیفی آثار تولیدی در این زمینه اشاره می‌کند و  می‌گوید: «در این بین دو مسأله حائز اهمیت است؛ یکی کیفیت کار است که خود من و همکارانم تمام تلاش‌مان این است که کار با کیفیتی بسازیم که از استانداردهای لازم در این حوزه برخوردار باشد و بحث دیگر بحث تبلیغات است. ما در بحث تبلیغات سینمایی و... از رسانه‌هایی مثل صداوسیما این انتظار را داریم که به ما در بحث اطلاع‌رسانی کمک کنند. چه عیب و ایرادی دارد که رسانه ملی ما بیاید و در کنار تئاتر قرار بگیرد؟ چنین اتفاقی می‌تواند از یک دغدغه فرهنگی نشأت بگیرد که اگر چنین دغدغه‌ای وجود داشته باشد حتماً چنین اتفاقاتی را هم شاهد خواهیم بود و حداقل به یک زیرنویس ما را میهمان خواهند کرد.»
یکی از گلایه‌هایی که خالقان آثار در حوزه‌های مختلف هنری دارند عدم حمایت کافی است و قنبری معتقد است این حمایت می‌تواند کم و کوتاه شدن روند بوروکراسی اخذ مجوز باشد. او می‌گوید: «تنها انتظاری که از این عزیزان می‌توانم داشته باشم سهل و ساده کردن مراحل دریافت مجوز است که گاهی اوقات پروسه‌های اداری در این مسیر انرژی‌ زیادی از هنرمندان می‌گیرد و طبیعتاً می‌تواند در نتیجه کار هم دخیل شود. اگر مجوزها زود صادر شود ما هم می‌توانیم آثار را زودتر پخش کنیم و فاصله‌های زمانی باعث ریزش مخاطب‌ها و فرسایشی شدن کار نمی‌شود. اگر این اتفاق‌ها بیفتد فکر می‌کنم به لحاظ بازگشت سرمایه که در سؤال‌های قبلی مدنظر بود امیدواری و مسیر راه بهتری را بشود ترسیم کرد.» کارگردان تله‌تئاترهایی چون «سهم زن» در بخشی دیگر از گفت‌وگو به مصداق‌هایی از این مشکلات اشاره می‌کند و می‌گوید: «غیر از مرکز، سازمان سینمایی برای صدور مجوز صاحبنظر هستند و همین‌جا فرصت خوبی است که از این دوستان تقاضا کنیم در این زمینه کمی با دل و دستی گشاده‌تر با آثار برخورد کنند. خود ما تا جایی که می‌توانیم سعی می‌کنیم اثری تولید کنیم که منطبق با فرهنگ شرعی و عرفی جامعه باشد و اتفاقاً به همین دلیل هم سراغ نمایشنامه‌هایی می‌روم که پیش‌تر در قالب کتاب از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفته و منتشر شده‌اند و از نویسندگان بزرگ دنیا هم هستند.»
او پیشنهاد می‌کند که «مدیران و بررسان محترمی که آثار را برای مجوز پخش و... نگاه می‌کنند با نگاه مودت‌آمیز، این فرصت را فراهم کنند تا این مسیر به راه خود ادامه دهد و این چرخه از توقف باز نماند و وقتی این چرخه راه بیفتد و مردم به تله‌تئاتر دوباره گرایش پیدا کنند، آن وقت می‌شود قدم‌های دیگر و بزرگ‌تری برداشت و کم‌کم در حوزه‌های دیگر هم آثاری قابل توجه و تحسین تولید کرد و با گام‌هایی مطمئن همان‌طور که در سینمای معناگرا و متفکر اتفاق افتاد، در حوزه تله‌تئاتر هم می‌شود کارهایی تولید کرد که مردم را درگیر تعقل و تفکر کند. خواهش من از دوستان در شورای بازبینی این است که همه این مسائل را در نظر داشته باشند و به کسانی مثل ما که در این شرایط کار می‌کنند با دیدی حمایتی نگاه کنند.»
او در پایان این پرسش را که «آیا تولید تئاتر می‌تواند در چنین شرایطی احیاکننده تئاتر باشد؟» این‌طور پاسخ می‌دهد که‌ «حتما می‌تواند کمک‌رسان باشد. وقتی هنرمندان و به طور کلی عوامل تولید یک اثر نمایش وارد و درگیر یک پروژه می‌شوند حداقل بخشی از مشکلات معیشتی آنها حل می‌شود و طبیعتاً اتفاق‌های بهتری خواهد افتاد. درست است که تله‌تئاتر با تئاتر صحنه‌ای متفاوت است اما ما باید خودمان را برای شرایط مختلف، مثل همین کرونا، آماده کنیم و دست بازنده را در چنین شرایطی نداشته باشیم. به عقیده من آنچه ضروری است تغییر نوع نگاهی است که بسیاری از ما داریم. چطور یک کار سینمایی را می‌شود چندین بار دید؟ تله‌تئاتر هم همین نقش را می‌تواند ایفا کند و ثبت تصویری آن می‌تواند یک امکان برای تئاتر ما باشد. باید این کارها انجام شود و اینها نیاز جامعه تئاتری ماست.»