گاهی هم می‌شود گنجینه‌ها را دستکاری کرد

نلی محجوب
فعال فرهنگی حوزه ادبیات کودک و نوجوان
همیشه افسانه‌ها را با یک ساختار مشخص شنیده و حتی بازگو کرده‌ایم، حتی با شروع تکراری روزی روزگاری... و بعد بقیه داستان. سال‌هاست همین روزی روزگاری را می‌شنویم؛ یکی بود یکی نبود بدون تغییر. همه ما این داستان‌ها را از کودکی شنیده‌ایم و بعد هم برای بچه‌ها بازگو کرده ایم؛ ماجرای شنل قرمزی، سیندرلا، سفید برفی، جک و لوبیای سحرآمیز، سه بچه خوک، مو طلا و سه خرس و... اما تا حالا خودتان خلاقیت به خرج داده اید تا آخر این قصه را تغییر بدهید؟ در دنیای امروز که همه چیز تغییر کرده، شکل ارتباطات و آدم‌ها عوض شده، خیلی از مفاهیم رنگ عوض کرده اند و... ، فکر می‌کنید عوض شدن این ماجراها چه تأثیری خواهد داشت؟ مثلاً فرض کنید داستان سیندرلا که قرار بود با پادشاه زندگی آرام و شادی داشته باشد عوض و تبدیل شود به یک ماجرایی پر از خون و خونریز، یا مثلاً در داستان شنل قرمزی، گرگ و شنل قرمزی با هم دوست بشوند و...؛ مسلماً جور دیگر دیدن داستان‌ها و اتفاقات می‌تواند از جذابیت‌های زندگی ما باشد و تبدیل به یک هنر و طرز فکر بشود. متفاوت دیدن پایان‌ها و اجازه بال و پردادن به تخیل و رها شدن از چارچوب‌های همیشگی و از قبل تعیین شده که قطعاً نیاز به مهارت، جسارت و تخیل و خلاقیت دارد. این خلاقیت‌ها با قلم «رولد دال» شکل گرفته است؛ نویسنده‌ و فیلمنامه نویس بریتانیایی که احتمالاً از آن کتاب‌های دیگری خوانده‌اید یا فیلم‌های آن را دیده‌اید مثل: چارلی و کارخانه شکلات‌سازی، جیمز و هولوی غول پیکر، ماتیلدا و.... .
و اگر این کتاب «این هم جور دیگر» با ترجمه رضی هیرمندی مترجم، نویسنده و پژوهشگر طنز ایرانی باشد، حتماً تجربه خواندن و لذت آن را دو چندان می‌کند. بازگویی منظوم و طنزآمیز قصه‌‌هایی که در بالا اشاره شد به روایت رولد دال و با تصویرگری «کوئینتین بلیک »که کتاب «چ» به‌صورت رنگی منتشر کرده است. رولد دال این داستان‌ها را که سال‌های سال در میان ملل مختلف، زبان به زبان و کتاب به کتاب گشته و فیلم شده است با نگاهی متفاوت و جور دیگری نوشته است. رضی هیرمندی در پیشگفتار زیرو زبرگردان این کتاب آورده است:
بچه‌های عزیز،بعید نیست بزرگترهای محترم بعد از خواندن چند بیت اول این اشعار شیرین، رو ترش کنند و سگرمه‌های مبارکشان را در هم بکشند که: «آقای هیرمندی، شما که برای خودتان معقول آدمی بودی، چه طور شد که حالا پا را از راه راست آن‌طرف‌تر گذاشته‌ای؟ آن از ترجمه الفبای انگلیسی عمو شبلیِ سیلوراستاین، این هم از اینکه گول آقای دال را خورده‌ای و به‌دنبال او به دستکاری گنجینه ابدی افسانه‌ها پرداخته ای.»
راستش همان‌طور که خودتان می‌دانید، قانع کردن بزرگ‌ترها کار ساده‌ای نیست، به همین دلیل دیگر ما جواب آنها را می‌گذاریم برای آینده نزدیک، یعنی بعد از اینکه شما این کتاب را بخوانید. امیدوارم این شعرهای اجق‌ و وجق، شما را خوشحال کند. حالا نوبت شماست بچه‌ها تا بخوانید و لذت ببرید و ببینید گاهی هم دستکاری گنجینه‌ها و چیزهایی که از قدیم مانده بد نیست و با یک نفس تازه خواندنش لذت دیگری دارد.