آزادی به روایت فروم

حمید شانس
استاد مجسمه ساز
کتاب «گریز از آزادی» اثر اریک فروم، ترجمه عزت‌الله فولادوند کتاب بسیار قدیمی است. اریک فروم هم روانشناس است و هم جامعه‌شناس و در مکتب فرانکفورت برای خود صاحب‌نام است و عزت‌الله فولادوند هم مترجم کتاب‌های فلسفی است. حال با وجود دو فرد مقتدر در یک اثر قطعاً می‌توان اثر خواندنی خلق کرد. فروم درجایگاه یک اندیشمند معتقد است هستی انسان و آزادی از همدیگر جدایی‌ناپذیرند. در این کتاب منظور از آزادی، این نیست که انسان با چشم پوشی از اصول و چارچوب‌های اخلاقی و نادیده گرفتن خط قرمز‌هایی که در جامعه وجود دارد، تعدی کرده و هرکاری که به خواسته دل خود هست و دوست دارد انجام دهد بلکه در این کتاب آزادی به معنای عدم وابستگی تلقی شده است. تاریخ آدمی تلاش برای آزادی است. این روانکاو آلمانی-امریکایی در این کتاب سعی دارد بر پایه روابط عوامل روانی و اجتماعی آزادی را تعریف کند و کیفیات آن را مشخص و موانع آن را ذکر کند. فروم با کسانی که تحولات بزرگ اجتماعی را صرفاً معلول عوامل روانی می‌دانند و همچنین با کسانی که فقط بر عوامل اجتماعی و اقتصادی و سیاسی در تحلیل پدیده‌ها تکیه می‌کنند، مخالف است. او با تکیه بر هر دو به تحلیل پدیده آزادی می‌پردازد. خواندن این کتاب را به علاقه‌مندان حوزه فلسفه پیشنهاد می‌کنم.
 گریز از آزادی
اریک فروم
ترجمه عزت‌الله فولادوند