روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

تفکر راهبردی اسد و تاکتیکی عرفات
گزارش‌های چکیده‌ای از این نشست ها به رئیس‌جمهور می‌رسید که متضمن سخن چینی‌های بسیاری علیه خدام بود. من البته به هیچ وجه چنین گزارش‌هایی نمی دادم، چون به درد هیچ نوعی از سخن چینی نمی خورم و آن را دوست ندارم. رئیس‌جمهور برخی داستان ها از خدام را به من می گفت و گاه از روش فراخ او در برخورد با موضوعات، می خندید و اینکه چطور برخی آن را مبتنی بر دستور رئیس‌جمهور می پندارند که در مقام تصمیم گیری قرار دارد. گاه از این غافلگیر می شدم که اسد جزئیات اختلافات بین من و خدام را می داند و با مسخرگی به من می‌گوید: چگونه می توانم اشتباه را از درست تشخیص دهم، اگر هر دو در زمین واقعیت اجرا نشده باشند. معنای این سخن آن بود که سخن چینان علیه خدام که امور خاص او را زیر نظر داشتند، از نزدیکترین افراد به اسد بودند.
رئیس‌جمهور از این درگیری‌ها و لجبازی‌های خدام اطلاع داشت و می‌کوشید آن را مهار کند. اما جنگ اردوگاه‌ها همانگونه که به رئیس‌جمهور گفتم تنها درگیری و لجبازی سیاسی میان خدام و الشرع نبود، بلکه جلوه‌گاه رویارویی بزرگ میان نیروهای محلی و منطقه‌ای و بین‌المللی بود که برخی از آنها جزئیات این جنگ را به معنای از بین بردن دستاوردهایی می دانستند که سوریه و لبنان با لغو توافق ۱۷ مه به دست آورده‌اند. همه ما در سوریه از جمله من نمی توانستیم عرفات را به خاطر خروج از بیروت در محاصره به مکان‌های دوردست از صحنه رویارویی با اسرائیل ببخشیم. زیرا رهبری سوریه تصمیم خود را مبنی بر آمادگی برای میزبانی از گروه‌های فلسطینی مایل به آمدن به دمشق اعلام کرده بود. بازگشت مخفیانه کمتر از یک سال بعد عرفات به طرابلس نیز در حکم «ریختن بنزین بر آتش» بود و ایجاد چالشی احمقانه برای سیطره رئیس‌جمهور اسد که بتازگی از بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان خارج و وارد مرحله نقاهت شده و درد قلب و درد سر به جا مانده از اقدامات دو برادر کینه توزش، رفعت [اسد] و [یاسر] عرفات بر آن غالب شده بود.
رئیس‌جمهور اسد راهبردی می اندیشید و تاکتیک برای او چیزی جز حرکت یکی از مهره‌ها در صفحه شطرنج نبود که می‌بایست در خدمت هدف استراتژیک قرار گیرد. در حالی که عرفات بر عکس اسد، تاکتیکی می اندیشید و در بسیاری از وضعیت‌ها دچار این پندار می‌شد که تفکر تاکتیکی حاکم بر رفتار سیاسی‌اش؛ تفکری راهبردی و درست است.