مؤثرترین اقدامات در کوتاه‌ترین زمان

مریم محبی فیروزآبادی
پژوهشگر اقتصاد بین‌الملل
پر واضح است که اقتصاد یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی دولت سیزدهم خواهد بود. بهبود وضعیت معیشتی مردم از یکسو و ارتقای مؤلفه‌های خرد و کلان اقتصادی کشور از سوی دیگر، از جمله مسائل مهمی است که نیاز به توجه خاص دارد. اقتصاد بیماری که به دولت سیزدهم به ارث رسیده است نیازمند ترمیم و بهبود همه جانبه است. کشوری که از منظر پتانسیل‌های رشد اقتصادی یارای رقابت با سایر کشورهای مطرح در زمینه‌های مختلف را دارد، امروزه درگیر مسائل زیرساختی همچون آمار بالای بیکاری و یا تولید داخلی است.
نگاهی گذرا به وضعیت فعلی اقتصاد در کشور، حاکی از محدود بودن فرصت برای اصلاح امور مربوطه است. ولیکن مؤثرترین اقدامی که می‌تواند در کوتاهترین زمان ممکن، بیشترین اثرگذاری را داشته باشد چیست؟ قطع به یقین تحریم‌های ظالمانه علیه ایران نقش اساسی در وضعیت کنونی داشته است.
بنابراین صرفنظر از رویکردهای خصمانه و تعمدانه دشمن در اعمال فشار حداکثری علیه ایران، تلاش برای از بین رفتن تحریم‌ها می‌تواند اثر مطلوبی برشرایط عمومی اقتصاد و وضعیت معیشتی مردم داشته باشد.
بدیهی است که تعیین تکلیف تحریم‌ها و تلاش برای برداشته شدن محدودیت‌های ارتباط اقتصاد ایران با جامعه جهانی می‌تواند به‌عنوان مهم‌ترین موضوع اقتصادی کشور مورد توجه قرار گیرد. همانگونه که مطرح شد، کشور ایران پتانسیل‌های بالقوه‌ای دارد که در صورت تبدیل شدن به پتانسیل‌های بالفعل می‌تواند مسیر دستیابی به شرایط مطلوب اقتصادی را کوتاهتر کند.
همچنین اجماع برخی ابرقدرت‌های اقتصادی در سطح جهان برای جلوگیری از دستیابی ایران به بازار جهانی نفت، درآمدهای ارزی کشور را به میزان قابل توجهی کاهش داده است و چنانچه دولت سیزدهم در احیای مجدد این درآمدها موفق عمل کند، می‌تواند عملکرد مورد قبولی را در کارنامه خود ثبت کرده باشد. از سوی دیگر همزمان با تلاش برای برداشته شدن تحریم‌های گسترده علیه ایران، نظام مالیاتی در داخل کشور نیز نیازمند اصلاح است.  اصلاح نظام مالیاتی و مشارکت حداکثری افراد حقیقی و حقوقی جامعه در پرداخت مالیات می‌تواند به‌عنوان گامی همزمان با مسأله تحریم‌ها در دستیابی ایران به شرایط مطلوب‌تر مؤثر واقع شود. همانند تمامی تغییرات اصلاح سیستم مالیاتی نیز تبعات اجتماعی زیادی به‌دنبال خواهد داشت که دولت می‌تواند با بهره‌برداری صحیح از عواید فروش نفت در سطح جهان تبعات مربوطه را نیزبه نحو مطلوبی کنترل کند. در نهایت چنانچه مردم یک جامعه شاهد افزایش قدرت خرید خود بوده و بدانند مشارکت ایشان در پرداخت مالیات، باعث بهبود وضعیت معیشتی سایر هموطنان خواهد شد، تمایل بیشتری به پرداخت مالیات‌های معقول، هدفمند و بدون تبعیض خواهند داشت.