نگاه به شرق در دولت مردمی

غلامحسین اسلامی‌فرد
روزنامه‌نگار
1- از نظر «ریمون آرون» فرانسوی، یکی از نظریه پردازان معروف روابط بین‌المللی در دوران جنگ سرد: «قدرت در صحنه بین‌المللی عبارت است از توانایی یک واحد سیاسی (کشور) به تحمیل اراده خویش بر دیگر واحدها». ابزار‌هایی که کشور‌ها برای تحمیل اراده خویش در صحنه بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌دهند طیف وسیعی را در بر می‌گیرد، از قدرت نظامی گرفته تا قدرت اقتصادی و حتی قدرت ایدئولوژیک و فرهنگی.
2- همزمان با پیچیده شدن تعاملات بین‌المللی ایران با غرب، در دولت سیزدهم نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بیش از گذشته برجسته شده است. «نگاه به شرق» محصول ظهور یک نیروی جدید و قدرتمند در ساخت نظم جهانی است. نظمی که الزاما دیگر نظم غربی نیست. این نیروی غیرغربی نتیجه جابه‌جایی‌های جریان قدرت در جهان و روند تدریجی شکل‌گیری ساختار متنوع‌تری از نظم بین‌المللی است. ترجیح شرق بر غرب، ترجیح همسایه بر دور، ترجیح ملّت‌ها و کشورهایی که با ما وجه مشترکی دارند بر دیگران، یکی از اولویت‌های سیاست خارجی دولت مردمی و انقلابی سیزدهم است. حضور رئیس جمهوری ایران در بیست‌و‌یکمین اجلاس سران شانگهای در تاجیکستان و دیدارهای دو جانبه با رؤسای ازبکستان، پاکستان و بلاروس و دیگر شرکت کنندگان در اجلاس دوشنبه در این راستا حائز اهمیت تلقی می‌شود.
3- حسین امیرعبداللهیان در دیدار با همتای چینی خود ضمن تأکید بر آسیا محور بودن سیاست خارجی دولت سیزدهم، بر عزم جمهوری اسلامی ایران بر پیشبرد روابط با چین بر اساس موافقتنامه همکاری‌های ۲۵ ساله به‌عنوان نقشه راه دوکشور تأکید کرد. دولت سیزدهم برای همکاری‌های منطقه‌ای اهمیت زیادی قائل است. ارتباط با کشورهای منطقه و همسایه از اولویت‌های دولت جمهوری اسلامی ایران است. بر خلاف گذشته در دولت سیزدهم مسأله همکاری کشورهای منطقه و آسیایی از مسائل بسیار مهم و محوری است، در سیاست خارجی دولت مردمی، همکاری‌های منطقه‌ای اهمیت زیادی دارد، سازمان شانگهای از جمله سازمان‌های فعال برای همکاری‌های منطقه‌ای است. با اعلام نظر موافق ۸ کشور عضو؛جمهوری اسلامی ایران نهمین کشور عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای شد.این یک موفقیت سیاسی برای ایران اسلامی و نقطه عطفی در سیاست آسیا محور دولت مردمی خواهد بود.
4- کشورهای حوزه شرق از قبیل چین، هند، روسیه، ژاپن، کره‌جنوبی و اندونزی در ۳۰ سال اخیر از کشورهای پیشرو در حوزه‌های اقتصادی و تکنولوژیک هستند. با توجه به نزدیک بودن روابط سیاسی و فرهنگی ایران با کشورهای آسیایی، تعاملات گسترده با شرق به جای غرب می‌تواند مسیر هموارتری را در جهت انتقال تکنولوژی‌های روز، پیش روی کشورمان قرار دهد. تشکیل و تقویت پیمان‌ها و مجموعه‌هایی مانند آسه آن و شانگهای و ایجاد قدرت‌های منطقه‌‌ای جدید، می‌تواند ضمن کاهش هزینه‌ها و رونق اقتصادی، به گره زدن بیش از پیش منافع کشورها کمک کرده و کاهش آسیب‌پذیری ایران از تحریم‌ها را به ارمغان بیاورد.