اروپا روی گسل انرژی

بنفشه غلامی/ اروپا یک دهه و نیم است سرگیجه گرفته، سرگیجه‌ای ناشی از بحران‌های پیاپی و مختلف و اختلاف نظرهای جدی رهبران قاره سبز بر سر این بحران‌ها.
سال 2008 زمانی که بانک برادران لیمن در امریکا ورشکست شد، هیچ کس در اروپا فکر نمی‌کرد این بحران دامن قاره سبز را چنان بگیرد که باعث رشد اختلافات بین غرب ثروتمند اروپا و شرق فقیر آن شود. اکنون با بالا گرفتن بحران سوخت در قاره سبز، واردات گاز از روسیه تبدیل به عامل اختلافی دیگر بین اروپائیان شده است. اختلافی که دوشنبه شب، «بوریس جانسون» نخست وزیر انگلیس زنگ اوج گرفتن آن را به صدا درآورد.
به گزارش «گاردین»، تنها سه روز پس از آنکه «ولودیمیر زلینسکی» رئیس جمهوری اوکراین از اتحادیه اروپا خواست به خاطر این کشور، پروژه «نورد استریم 2» را تحریم کنند و با روسیه برای کشیدن این خط لوله و انتقال انرژی به غرب اروپا مخالفت کنند، «بوریس جانسون» به اروپایی‌ها هشدار داد باید بزودی بین وابستگی به گاز روسیه و حمایت از اوکراین که به معنای ادامه تنش‌ها در مرزهای شرقی اروپا است، یکی را انتخاب کنند. با این حال همان طور که سایت شبکه خبری «بی بی سی» نوشته است، آنچه از دهان «بوریس جانسون» درباره نورد استریم 2 خارج شده است، پیشتر بارها و بارها از زبان «دونالد ترامپ» و در 10 ماه اخیر از زبان «بایدن» شنیده شده است. هم «ترامپ» و هم «بایدن»، نورد استریم 2 را خطری برای خود تلقی می‌کنند و تلاش‌های «جانسون» نیز همسویی همیشگی لندن با واشنگتن در مسائل مختلف تلقی می‌شود.
اما در اروپا همه مانند «جانسون» فکر نمی‌کنند. آنها بیش از اینکه نگران مسائل و بحران‌ها و حتی تهدیدهای کلان علیه اروپا باشند، دغدغه کشورهای خود و سوخت آن را بویژه در آستانه زمستان سخت اروپا دارند. به گزارش «ایندیپندنت»، آلمان، اتریش، ایتالیا، فرانسه و شماری دیگر از کشورهای غرب اروپا که سخنان «جانسون» خطاب به آنها بود، بشدت نیازمند گاز روسیه هستند. آنها که از بزرگترین خریداران گاز روسیه در اروپا هستند، می‌گویند نمی‌توانند واردات گاز از روسیه را متوقف کنند. سرآمد این طیف از سیاستمداران اروپایی «آنگلا مرکل» است که هنوز هم در آستانه کنار رفتن از قدرت و کرسی صدراعظمی آلمان، با قدرت تمام از کشیده شدن خط لوله نورد استریم 2 در کشورش حمایت می‌کند. او همین سه روز پیش در دیدار خداحافظی که با رئیس جمهوری اوکراین داشت و طی آن «ولودیمیر زلینسکی» خواهان توقف فعالیت پروژه نورد استریم 2 شد، در نشست خبری با او، تأکید کرد: «اوکراین باید کشور ترانزیت گاز از روسیه باقی بماند و قرارداد کنونی با روسیه را که سال 2024 به پایان می‌رسد، تجدید کند. از همین رو برخلاف آنچه که دیروز رسانه‌های انگلیسی همچون «بی بی سی» با هیجان فراوان خبر دادند، اداره فدرال انرژی آلمان روند صدور مجوز خط لوله نورد استریم 2 را معلق کرده است. ادامه این تعلیق چندان جدی به نظر نمی‌رسد. بویژه که «رویترز» خبر داده، علت تعلیق این پروژه، نه مسائل اوکراین که مسائل حقوقی است و اینکه این پروژه در دفتر گازپروم در سوئیس امضا شده و نه آلمان، آن را تعلیق می‌کند.
نیاز اروپا به گاز روسیه در حدی است که باعث شده، اروپایی‌ها که عموماً تلاش می‌کنند صدایی واحد داشته باشند، در این یک مورد خاص دچار چالش‌هایی وسیع شده‌اند. همان طور که «فوربز» نوشته است، اهمیت گاز روسیه برای اروپا در حدی است که باعث شد شماری از کشورهای اروپایی همچون آلمان، تحریم‌های امریکا علیه روسیه را نادیده بگیرند و بیش از پیش برای به ثمر رسیدن نورد استریم 2 بکوشند. این در حالی است که این تحریم‌ها ولو در ظاهر در حمایت از اوکراین و مخالفت با الحاق کریمه به روسیه و تأکید شماری از کشورهای غرب اروپا بر تداوم پروژه نورد استریم 2 یعنی در اولویت نبودن اوکراین برای این کشورها انجام شده است.