دندان نشان دادن امریکا در آستانه مذاکرات جدید

گروه سیاسی/ شماری از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پنجشنبه گذشته همراه با «رابرت مالی»، نماینده ویژه امریکا در امور ایران و همچنین مقامات دیپلماتیک سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس بعد از برگزاری نشستی که ریاض آن را میزبانی می‌کرد، بیانیه‌ای در حمایت از برجام صادر و در عین حال ایران را به بی‌ثبات کردن خاورمیانه با موشک‌های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین متهم کرده‌اند.
این بیانیه به‌واسطه همین ادعا درخواست گفت‌و‌گوهای منطقه‌ای را در کنار احیای توافق هسته‌ای مطرح کرده است. اقدامی که به باور این کشورها، نتایج آن به سود خاورمیانه خواهد بود و امکان شراکت‌های منطقه‌ای و مبادلات اقتصادی بیشتر از جمله برای ایران را فراهم خواهد کرد. ساعاتی بعد از صدور این بیانیه، امریکا اعلام کرد لیست تحریم‌های ضد ایرانی خود را این بار به بهانه جدیدی همچون دخالت در انتخابات ریاست جمهوری امریکا پرشمارتر کرده است. وزارت خزانه‌داری امریکا در بیانیه ادعایی خود 6 شخص حقیقی و یک شرکت حقوقی را به بهانه تلاش برای اثرگذاری بر انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ امریکا در فهرست تحریم‌ها قرار داده است.
اقدامی که همزمان شد با سفر «لوید آستین»، وزیر دفاع امریکا به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس که ضمن حمایت از تلاش‌های دیپلماتیک «جو بایدن» برای توافق احیای برجام، مدعی شد «ایران فراتر از برنامه هسته‌ای چالش امنیتی جدی برای منطقه است و امریکا برای دفاع از خود و متحدانش در مقابل این تهدید می‌ایستد».
تصویب این تحریم جدید و انتشار بیانیه سه کشور اروپایی و امریکا که وزارت خارجه ایران آن را ساختگی، نمایشی و فاقد مشروعیت دانسته در حالی است که مواضع ادعایی کشورهای غربی مبنی بر بهره‌مندی ایران از اجرایی شدن تعهدات برجامی، بیش از هر چیز ناظر و معطوف به نقش کشورمان در توافق هسته‌ای مطرح شده است و بیش از آنکه از حب ایران باشد از بغض جریان‌های ضد ایرانی است که می‌کوشند تحولات پیرامون برجام را محصور و منحصر به تعهدات برجامی کشورمان نمایند.
وقوع این تحولات را در حالی که قرار است کمتر از 10 روز دیگر مذاکرات ایران و 1+4 آغاز شود، می‌توان جدیدترین پرده از اتفاقاتی دانست که مقام‌های امریکایی برای هدایت افکار جامعه بین‌الملل علیه ایران به اجرا درآورده‌اند. نقش‌آفرینی امریکا که برای ساختن تصویری وارونه از نقش ایران در برجام بروز یافته است، نشان می‌دهد که چگونه سه کشور اروپایی طرف برجام با نادیده گرفتن واقعیات میدانی، نبض تحولات مربوط به این توافق را به امریکا سپرده و خود به مرکزی برای حاشیه‌سازی علیه ایران تبدیل شده‌اند. چه «ژان ایو لودریان»، وزیر خارجه فرانسه در گفت‌وگویی با روزنامه فرانسوی «لوموند» نسبت به چشم‌انداز مذاکرات ابراز تردید کرده و با طرح این موضوع که باید منتظر ماند و بررسی کرد آیا مذاکرات از نقطه‌ای که در ماه ژوئن با دولت پیشین ایران رها شده بودند، ازسرگرفته خواهند شد یا نه، ادعا کرده «در صورتی که گفت‌و‌گوهای هسته‌ای پیش رو بی‌نتیجه بماند، پاریس توافق هسته‌ای را پوچ محسوب خواهد کرد».
طرح چنین مواضعی از سوی مقام‌های اروپایی در حالی که این دسته از کشورها در سال‌های اخیر نتوانسته‌اند اقدامات مقابله‌ای را برای مواجهه با خروج یکجانبه امریکا از برجام به کار گیرند، بیش از هر چیز نشان از آن دارد که شرکای اروپایی برجام در ماه‌های گذشته به طور مستمر در معرض اطلاعات و محاسبات اتاق‌های فکر، سازمان‌ها و نهادهای دیپلماتیک و اطلاعاتی امریکا قرار گرفته‌اند و به جای پیگیری سیاست‌های عقلایی‌تری نسبت به برجام در زمین مورد نظر واشنگتن بازی می‌کنند.
این همان واقعیتی است که از دید «میخائیل اولیانف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین مغفول نماند. او بیانیه اخیر اعراب و تروئیکای اروپایی و امریکا را نشان‌دهنده اهمیت مذاکرات برجام و گفت‌و‌گوهای منطقه‌ای دانست و در عین حال گفت چنین بیانیه‌ای سبب ایجاد احساسات دوگانه می‌شود.
اهداف اعلام نشده
اعلام آمادگی کشورهای غربی طرف توافق هسته‌ای برای ازسرگیری مذاکرات احیای برجام در حالی است که دولت امریکا برای تداوم اجرای راهبرد منطقه‌ای خود و آنچه تحت عنوان مقابله با اتهام ادعایی اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه مطرح می‌کند، آستین بالا زده است. سفر اخیر منطقه‌ای «رابرت مالی»، نماینده ویژه در امور ایران و وزیر دفاع امریکا به خاورمیانه و گردهمایی در ریاض را باید در همین راستا ارزیابی کرد. این هدف امریکا را باید در کنار هدف اعلام نشده این کشور گذاشت که رویترز به نقل از شماری از دیپلمات‌های اروپایی مطرح کرده است. دیپلمات‌های غربی گفته‌اند هدف اعلام‌شده امریکا در مذاکرات برجامی پیش رو در وین بررسی احیاپذیر بودن توافق هسته‌ای است اما هدف اعلام ‌نشده این کشور ممکن است جلب حمایت روسیه و چین برای اعمال فشار بر ایران در صورت شکست مذاکرات باشد. تلاش برای تعمیق اختلافات میان کشورهای منطقه با تهران و حتی شکاف انداختن در روابط نزدیک میان ایران و متحدان منطقه‌ای‌اش از جمله روسیه و چین در شرایطی که دولت «بایدن» هنوز عملکرد «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور پیشین امریکا در مواجهه با نفوذ منطقه‌ای ایران از طریق پیگیری سیاست فشار حداکثری را با همراهی همپیمانان منطقه‌ای‌اش از خاطر نبرده است؛ تلاشی است که اثبات بی‌حاصل بودنش به چندان قال و مقالی نیاز ندارد.
سفر «رابرت مالی» به ریاض که در خلال سفر دوره‌ای او به چند کشور منطقه انجام شده اگر چه به صدور بیانیه‌ای علیه ایران منجر شد نمی‌تواند آغاز روند فاصله گرفتن کشورهای عربی از تهران تعبیر شود. اگر چه تمایل عربستان به تکرار تجربه رابطه نزدیکش با واشنگتن در دولت «بایدن» قابل درک است و در مقابل، امریکا که امروز تلاش دارد خیال متحدان منطقه‌ای‌اش را بابت اجرای راهبرد خروج از منطقه راحت کند، اما ناگفته پیداست که توهم تکرار سیاست فشار حداکثری با توجه به تحولات جاری و جغرافیای سیاسی حاکم بر رابطه اعراب با ایران همچون گذشته غیر واقعی است.
آنچه نمی‌تواند از نگاه کشورهای عربی مغفول بماند این واقعیت است که در دورانی که کشورهای اسلامی بیش از هر چیز در دام تنش‌ها و اختلافاتشان با یکدیگر گرفتارند، در روزگاری که به‌ناچار عمده توجه‌ها معطوف بحران ظهور و ترکتازی مجدد گروه تروریستی داعش است و در شرایطی که برخی از کشورهای اسلامی با گم کردن قطب‌نمای خود مسیرشان را به سمت ائتلاف با تل آویو علیه کشورهای هم‌کیش خود کج کرده‌اند؛ مقاومت تهران در برابر سیاست تحریمی و فشار منطقه‌ای امریکا، واقعیتی است که سبب شده است نتوان بیانیه‌های ادعایی را فراتر از نمایش به حساب آورد. بلکه باید آن را کمترین امیدواری جهت ترغیب دولت امریکا به حمایت موهوم از متحدان منطقه‌ای‌اش تعبیرکرد. امیدی که زودگذر است و چندان نخواهد پایید.

برش
بیانیه ساختگی و فاقد مشروعیت

در پی تصویب تحریم‌های جدید امریکا علیه شماری از چهره‌ها و شرکت‌های ایرانی به بهانه مداخله در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، وزارت امور خارجه کشورمان تلاش‌های جدید تحریمی امریکا را در ادامه سیاست شکست خورده فشار حداکثری ترامپ و اقداماتی از روی استیصال و فاقد مشروعیت خواند و محکوم کرد. به گزارش «ایران»، وزارت خارجه همچنین به بیانیه امریکا، سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس واکنش نشان داد و آن را بیانیه‌ای  ساختگی، نمایشی و فاقد مشروعیت خواند که ارزش پاسخگویی ندارد. به بیان دستگاه دیپلماسی ایران، دولت امریکا به عنوان ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ و طرفی که از برجام خارج شده و به عنوان تنها کشور با سابقه استفاده از تسلیحات هسته‌ای، با سابقه‌ای سیاه از مداخله‌های متعدد در امور داخلی کشورهای مختلف و اصلی‌ترین فروشنده سلاح و مهمات به مناطق مختلف دنیا، قصد دارد بار دیگر علیه ایران بحران‌آفرینی و فضاسازی کند.