حل «مشکلات منطقه» با کمک «کشورهای منطقه»

گروه سیاسی/  نزدیک به دو ماه پس از شرکت رئیس‌جمهور در اجلاس سازمان همکاری اقتصادی شانگهای که زمینه ساز جهش در مراودات و مبادلات ایران با کشورهای عضو شد، حضور در اجلاس اکو را می‌توان فرصتی برای تکمیل و به فعلیت رساندن ظرفیت‌های به دست آمده در زمینه همکاری‌های منطقه‌ای دانست. بخشی از گفت‌و‌گوی رئیس‌جمهور با همتای تاجیک او به‌همین واقعیت اشاره داشت، آنجا که آیت‌الله رئیسی دیدار «امامعلی رحمان»، در حاشیه اجلاس شانگهای را که در پایتخت تاجیکستان برگزار شده بود زمینه ساز «تفاوت معنادار و افزایش سطح روابط دو کشور» دانست و گفت که امروز «اولاً اقدامات گذشته را مرور کنیم، ثانیاً برای روابط آینده تصمیم بگیریم.» حالا در عشق آباد، آیت‌الله رئیسی چه در سخنرانی خود در جمع سران اکو و چه در دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای تاجیکستان، ترکیه، پاکستان، آذربایجان و ازبکستان بر سیاست افزایش همکاری با همسایگان و راهبرد تقویت مناسبات منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد. در کنار تأکید رئیس‌جمهور بر ظرفیت‌های همکاری‌های اقتصادی ایران با منطقه، افغانستان موضوع محوری دیگر بود.  دیدار رئیس‌جمهور با «قربان قلی بردی محمداف» رئیس‌جمهور ترکمنستان نیز شنبه شب و پس از ورود رئیس‌جمهور به عشق آباد انجام شد که طی آن، رؤسای جمهور دو کشور گسترش روابط دو جانبه و افزایش سطح تجارت میان دو کشور را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
ایجاد تفاوت معنادار در روابط ایران و تاجیکستان
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، آیت‌الله رئیسی در دیدار «امام علی رحمان» همتای تاجیکستانی خود  گفت: اولین سفر خارجی من به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران به تاجیکستان بود و این سفر منشأ تحول در روابط دو کشور شد. آن دیدار بسیار ارزشمند و تأثیرگذار بود و موجب شد تفاوت معناداری در سطح روابط ایجاد شود و این افزایش سطح روابط دو کشور به نفع منطقه خواهد بود.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه «نشست امروز از دو جهت مهم است؛ اولاً اقدامات گذشته را مرور کنیم، ثانیاً برای روابط آینده تصمیم بگیریم» تأکید کرد: تردیدی نداریم که روابط رو به توسعه خواهد بود، چراکه سطح فعلی مبادلات قانع‌کننده نیست و با احیای ظرفیت‌ها بین دوکشور می‌توان سطح روابط را چند برابر ارتقا داد. آیت‌الله رئیسی با دعوت از امامعلی رحمان برای حضور در تهران گفت: ما به‌دلیل روابط عمیق فرهنگی و همزبانی و سابقه دیرینه مودت و دوستی که داریم، باید بیش از دیگران با هم همکاری و همفکری کنیم. رئیس‌جمهور در ادامه این دیدار، ضمن تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال افغانستان، از جمله استقبال از تشکیل دولت فراگیر واقعی که همه مردم، اقوام و گروه‌های سیاسی افغانستانی را نمایندگی کند، اضافه کرد: امریکایی‌ها ۲دهه در افغانستان جز قتل و غارت چیزی برای این کشور باقی نگذاشتند. در ایران از حدود ۴ میلیون افغانستانی با افتخار پذیرایی می‌کنیم. ما میزبان افغانستانی‌ها هستیم و امیدواریم مردم این کشور برای سرنوشت خودشان تصمیم بگیرند. آیت‌الله رئیسی همچنین داعش را دست پرورده امریکایی‌ها دانست و تأکید کرد: داعش به نمایندگی از امریکایی‌ها در منطقه کشتار می‌کند. همکاری‌ ما و شما به نفع امنیت منطقه و افغانستان است و از این نظر حایز اهمیت است. رئیس‌جمهور تاجیکستان نیز با بیان اینکه دولت افغانستان باید نماینده تمامی اقوام و طوائف این کشور باشد، با اشاره به دیدار گذشته خود با آیت‌الله رئیسی گفت: پس از آن دیدار سطح روابط دو کشور توسعه پیدا کرده و رشد مبادلات تجاری در آینده چند برابر خواهد شد.
پیشنهاد بازنگری تعرفه های ترجیحی با ترکیه
در دیدار آیت‌الله رئیسی و «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه، آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه ایران و ترکیه می‌توانند با ارتقای سطح تجارت، روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور را به‌سطح راهبردی نزدیک کنند، انرژی، موضوعات بانکی و پولی و تبادلات تجاری و بازرگانی را از جمله زمینه‌های مشترک همکاری‌های اقتصادی خواند و گفت: باید مسیر توسعه روابط اقتصادی را تسهیل کنیم و در این زمینه می‌توان تعرفه‌های ترجیحی را بازنگری کرد. رئیس‌جمهور همچنین همکاری و ارتباط نزدیک ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه را حائز اهمیت دانست و گفت: ضمن اینکه نباید اجازه داد اخلالی در این روابط ایجاد شود، باید با نزدیکی هر چه بیشتر روابط، دشمنان مشترک خود را ناامید کنیم. آیت‌الله رئیسی در ادامه، ضمن ابراز نگرانی از حضور داعش در افغانستان و افزایش ناامنی در این کشور، تأکید کرد: نباید اجازه دهیم گروه‌های تروریستی همانند داعش و پ.ک.ک امنیت کشورهای منطقه را به خطر بیندازند. رئیس‌جمهور  به ضرورت برقراری ثبات و امنیت در سوریه نیز اشاره کرد و گفت: باید از ظرفیت‌های خود برای ایجاد آرامش، صلح و امنیت در سوریه استفاده کنیم. وی درباره عراق نیز گفت که جمهوری اسلامی ایران از روی کار آمدن دولت قوی و مورد قبول مردم عراق حمایت کرده و بر آن تأکید دارد. رئیسی تصریح کرد: مشکلات منطقه باید از سوی کشورهای منطقه حل و فصل شود و حضور و دخالت بیگانگان نه تنها کمکی به حل مشکلات نمی‌کند، بلکه اوضاع را پیچیده‌تر خواهد کرد. «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه نیز با بیان اینکه کشورش توسعه و تقویت همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای را با جمهوری اسلامی ایران ضروری می‌داند، گفت: می‌توانیم در سطح روابط و مناسبات دو کشور بویژه در بخش‌های اقتصادی جهش ایجاد کنیم. وی تحولات افغانستان را نگران کننده دانست و افزود: کاخ سفید همه گروه‌های تروریستی منطقه از جمله داعش و پ.ک.ک را آموزش داده و مسلح می‌کند و برای ایجاد ناامنی، تجهیزات و ابزارهای تروریستی در اختیار این گروه‌ها قرار می‌دهد، لذا همکاری مشترک برای برقراری صلح در منطقه را ضروری می‌دانیم. اردوغان با اشاره به ضرورت ترتیبات امنیتی مبتنی بر حضور فعال کشورهای منطقه‌ای، گفت: جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ترکیه می‌توانند با همکاری سایر کشورهای منطقه، امنیت و ثبات منطقه را حفظ کنند.
استفاده از همه ظرفیت‌ها در راستای منافع ایران و پاکستان
دیدار با «عارف علوی» رئیس‌جمهور پاکستان، یکی دیگر از برنامه‌های آیت‌الله رئیسی در حاشیه اجلاس سران اکو بود. رئیس‌جمهور با بیان اینکه اراده جمهوری اسلامی ایران توسعه و تعمیق روابط همه جانبه با پاکستان است، گفت: روابط و مناسبات دو کشور را با توجه به ظرفیت‌های گسترده موجود، ناکافی می‌دانیم و مصمم هستیم همه ظرفیت‌ها را در راستای منافع دو ملت و ملت‌های منطقه فعال کنیم. او بر حمایت جمهوری اسلامی ایران از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تأکید کرد و درعین حال داعش را دست ساخته امریکایی‌ها دانست که «با استفاده از آن به‌دنبال ایجاد ناامنی در افغانستان و منطقه هستند لذا باید در مقابل آن ایستادگی کنیم.» عارف علوی هم با بیان اینکه اسلام آباد برای افزایش سطح مناسبات و همکاری با جمهوری اسلامی ایران اهمیت قائل است، گفت: پاکستان نیز همانند جمهوری اسلامی ایران خواهان تشکیل دولت فراگیر در افغانستان است و همکاری برای برقراری صلح در این کشور را ضروری می‌دانیم.
ضرورت همکاری های بلندمدت با  ازبکستان
آیت‌الله رئیسی در دیدار«شوکت میرضیایف» رئیس جمهور ازبکستــــــــــان نیز اولویت سیاست‌خارجی ایران را گسترش مبادلات با کشورهای همسایه خواند و گفت از توافق‌نامه‌های جدید همکاری استقبال می‌کنیم. رئیسی توسعه روابط با ازبکستان را دارای اهمیت دانست و با اشاره به حجم مبادلات اقتصادی دو کشور تأکید کرد: وزرای خارجه ایران و ازبکستان باید نقشه راه همکاری‌های بلندمدت را ترسیم کنند. افغانستان یکی دیگر از موضوعات گفت‌وگوی رؤسای جمهور دو کشور بود که در آن بر استقرار دولت فراگیر با حضور همه مردم، اقوام و گروه‌های افغانستانی و نیز برقراری صلح و امنیت پایدار در این کشور تأکید شد.

رونمایی از دستاورد دیپلماسی منطقه‌ای دولت سیزدهم
امضای قرارداد سه جانبه سوآپ گاز بین ایران ترکمنستان و جمهوری آذربایجان

قرارداد سه جانبه سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران،در حضور رؤسای جمهور ایران و جمهوری آذربایجان به امضا رسید. براساس این قرارداد که یکشنبه شب پس‌از پایان دیدار دوجانبه آیت‌الله رئیسی و الهام علی‌اف، از سوی وزرای نفت دو کشور به امضا رسید، قرار است سالانه یک و نیم تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد. به‌گزارش ایرنا، بر اساس این توافق سه جانبه، ترکمنستان روزانه ۵ تا ۶ میلیون مترمکعب گاز به جمهوری آذربایجان می‌فروشد. این گاز از مسیر ایران به جمهوری آذربایجان ترانزیت (سوآپ) خواهد شد. ایران گاز مصرفی مورد نیاز خود در پنج استان کشور را از حق انتقال این گاز برداشت خواهد کرد. این قرارداد از اول دی‌ماه امسال بدون سقف زمانی اجرا می‌شود. این قرارداد سه جانبه علاوه بر مزایای اقتصادی، باعث تقویت مناسبات و همکاری‌های منطقه‌ای خواهد شد. بر اساس قرارداد سوآپ، ایران در مرز ترکمنستان گاز صادراتی از این کشور را تحویل گرفته و ما به ازای آن را در مرز جمهوری آذربایجان تحویل می‌دهد.