درمحضر اسوه صبر و صلابت

  اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
چه روزبا شکوهی بود آن روز!در پنجمین روز از پنجمین ماه سال پنجم هجرت در خانه علی(ع) و فاطمه(س) دختری به دنیا آمد که زینت پدر بود. این نخستین نوزاد دختر بود که در خاندان رسول خدا(ص)به دنیا می‌آمد. از این‌رو مسلمانان کنجکاو بودند تا بدانند با ولادت او چه برخوردی خواهد شد. آن روزها مسلمانان تازه از جنگ خندق فارغ شده بودند وغلبه بردشمن نشاط خاصی به اجتماع کوچک مسلمانان بخشیده بود. اولین واکنش پدر و مادر نوزاد، سپردن نامگذاری به رسول خدا(ص) بود. گفته شده؛ جبرئیل از سوی خداوند نام «زینب»را به پیامبر(ص) الهام نمود و پیامبرخدا(ص) هم او را بدین نام نامید. آنگاه نوزاد را بوسید و فرمود: «حاضران امّتم، غایبان را از کرامت دخترم زینب آگاه کنند؛ همانا او مانند جده‌اش خدیجه است.» شاید اشاره به این تشابه کنایه از آن باشد که همان‌گونه که حضرت خدیجه(س) در بزنگاه‌های مشقت وتنگنا به یاری پیامبروآیین اسلام آمد، زینب نیز دریکی از مقاطع دشوار تاریخ اسلام به یاری پنجمین فرد از آل کسا خواهد شتافت و یاریگری مؤثر برای مکتب اسلام خواهد شد.
حضرت زینب(س) را به سبب سختی‌های بسیاری که درراه مکتب اسلام متحمل شد، ‌ام المصایب لقب داده‌اند، این نیزمی تواند یکی دیگر از وجوه تشابه آن حضرت با حضرت خدیجه(س) باشد. اهل لغت درمعنای «زینب» گفته‌اند؛ درخت تنهای تنومندی که در بیابانی خشک به تنهایی روییده و سایه گستراست. براستی حضرت زینب(س) به مصداق آیه 24 سوره ابراهیم شجره طیبه‌ای است که دارای ویژگی‌های بیان شده در این کریمه بوده و بشریت می‌تواند در تمامی فصول زندگی از ثمره معنوی و معارف آن بهره‌مند شود. این بانوى بزرگ، داراى قوت قلب، فصاحت زبان، شجاعت، زهد، ورع و عفاف بود و به‌هنگام حضور امیرالمؤمنین علی(ع) در کوفه به زنان تفسیر قرآن می‌آموخت.خطبه‌های آن حضرت در کوفه و شام نیز(در مجلس یزید)، معروف است. خطبه او در مجلس یزید، آنچنان حاضران را تحت تأثیر قرار داد که یزید مجبور شد جنایت و قتل امام حسین(ع) را به گردن ابن زیاد بیندازد و او را لعن کند. رشد و نمو حضرت زینب(س) تا پنج سالگی در کنار پیغمبر اکرم(ص) و مادر گرامی اش حضرت زهرا(س) بوده است؛پنج سالی که از وجود مطهراین دو بهره‌های فراوانی را نصیب برد و به عظمت و بزرگى روح دست یافت. ارتباط حضرت زینب(س) با خالق هستی آن‌گونه بود که امام حسین(ع) در روز عاشورا هنگام وداع، به خواهرش فرمود: «خواهرم! مرا در نمازهایت فراموش مکن» نقل شده است روزی حضرت زینب(س) در کودکی برای پدر شیرین زبانی می‌کرد، درآن هنگام پرسید: پدر! ما را دوست داری؟ حضرت پاسخ داد، بله دختر عزیزم، فرزندان من جگرگوشه‌های من هستند. حضرت زینب(سلام‌الله علیها)، لبخندی زد و گفت: پدر جان، دوگونه دوستی، در قلب مؤمن جمع نمی‌شود، دوستی خداوند و دوستی فرزندان. حال اگر ناگزیر از تعریف باشیم، برای ما شفقت و مهر است و برای خداوند دوستی خالص!
حضرت زینب را تجسم و نماد صبر جمیل نامیده‌اند. مقاومت در راه پاسداری از حریم دین، کنترل نفس خود در برابر ناملایمات و ضعف نشان ندادن در مقابل دشمن و  شکوِه نکردن در حضور مردم را از ویژگی‌های صبر حضرت زینب(س) نام برده‌اند.
وقتى امام حسین‌(ع) پس از امتناع از بیعت با یزید، از مدینه به قصد مکه خارج شد، حضرت زینب نیز با دو نفراز فرزندانش به‌ نام‌هاى محمد و عون، همراه برادر شد. در طول واقعه عاشورا، نقش فداکاری‌هاى‌ عظیم زینب، بسیار بود. او در کربلا مصیبت از دست دادن عزیزترین کسانش یعنی برادران، فرزندان و فرزندان برادر را متحمل شد، اما او همه این مصیبت‌ها را تحمل نمود و در پاسخ سؤال طعن‌آمیز ابن زیاد که پرسید: کار خدا را با برادر و اهل بیت خود چگونه یافتی؟ فرمود: «و ما رأیتُ الاّ جمیلاً...؛ من جز خیر و زیبایى چیزى ندیدم.»بارزترین بعد زندگى حضرت زینب(س) پاسدارى از فرهنگ عاشورا بود که با خطابه‌هایش، پیام خون امام حسین(ع)را در  تاریخ طنین انداز نمود. آن حضرت(س) در ایامی که مادرش حضرت فاطمه زهرا(س) در بستر بیماری بود با وجود صغرسن به پرستاری از مادر مشغول بود از این‌رو روز تولد آن حضرت  با عنوان روز پرستار قرین شده و در این روز از پرستاران که شایستگی‌های انسانی بسیاری را حین کار و فعالیت از خود بروز می‌دهند قدردانی می شود.