ورود به بورس؛ زمینه ساز رشد استارتاپ‌ها

سوسن صادقی
خبرنگار
«نام نخستین استارتاپ ایرانی بر تابلوی فرابورس نقش بست.» این خبری بود که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در آستانه صدمین روز استقرار دولت سیزدهم اعلام کرد و گفت: پس‌از سال‌ها، دولت سیزدهم به وعده ورود استارتاپ‌ها به بازار سرمایه جامه عمل پوشاند و شرکت تاکسی اینترنتی (تپسی) نخستین شرکتی است که نام آن بر تابلوی فرابورس نقش بست. در پی این اتفاق روزنامه ایران نظر کارشناسان فاوا را جویا شده است.
اقدامی مثبت
کیوان جامه بزرگ، کارشناس فاوا معتقد است  همین که  بالاخره قانونگذار بازار سرمایه مسیر را برای ورود استارتاپ‌ها گشوده اتفاق مبارکی است.
جامه بزرگ به «ایران» گفت: با ورود استارتاپ‌ها به بورس برای اولین بار از یکسو غلبه دارایی نامشهود به دارایی مشهود در صورت‌های مالی یک بنگاه اقتصادی در کشور به رسمیت شناخته شده و قاعدتاً این واقعیت نیز از طرف بازار پذیرفته می‌شود. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران در کسب و کارهای دیجیتال و فناورانه فرصت سرمایه‌گذاری را خواهند یافت و بالاخره کارآفرینان این کسب و کارها فرصت نقد کردن مقداری از ثروت ایجاد شده یا تأمین مالی طرح‌های آتی را کسب خواهند کرد.
وی با اشاره به ورود تپسی به فرابورس و بیان اینکه ورود این استارتاپ به بورس حتماً در نگاه اول یک اتفاق سدشکنانه و تسهیلگرانه خواهد بود، افزود: به‌طور قطع در صورت استقبال خوب بازار از این عرضه، راه برای عرضه‌های آتی نیز هموارتر خواهد شد ولی واقعیت این است که وضعیت نامناسب فعلی بازار سرمایه و نیز نحوه استقبال بازار ازعملکرد آتی این شرکت تاکسی اینترنتی و سایر پیشروان ورود به بازار سرمایه، می‌تواند برای گزینه‌های آتی عرضه اولیه(IPO) بسیار تعیین کننده باشد.
جامه بزرگ در ادامه گفت: شرکت‌هایی که در سال‌های گذشته رشد داشته‌اند، در بازار خود پیشرو محسوب می‌شوند و شانس رشد بیشتری دارند و به احتمال زیاد با اقبال بهتری مواجه می‌شوند و عملاً تجربه مبارک و موفقی را رقم می‌زدند که می‌توانست بیش از پیش مسیر استارتاپ‌های بعدی را هموار کند با این حال امیدوارم این تاکسی اینترنتی وارد شده به فرابورس از این فرصت نهایت بهره‌ را ببرد و با اعتماد سرمایه‌گذاران تأمین مالی، برنامه‌هایش را محقق کند.
این کارشناس فاوا با اشاره به اینکه حتماً بازار سرمایه یک مسیر خوب برای رشد کسب و کارها و تأمین سرمایه آنها خواهد بود، افزود: بسیاری از کسب و کارهای موفق فعلی اقتصاد دیجیتالی می‌توانند از این بازار بهره ببرند. هرچند به‌عنوان یک راه‌حل میانه قبل از ورود استارتاپ‌ها به بازار بورس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی و... (که البته هنوز ابزار نابالغی محسوب می شوند) برای بزرگ‌تر شدن این دسته از کسب و کارها و کاهش ریسک سرمایه‌گذاران خرد در مرحله عرضه اولیه ابزار مناسب‌تری هستند.
جامه بزرگ در ادامه گفت: نفس بورسی شدن سهام این شرکت‌ها اولاً به قوام و اصلاح ساختارهای مالی و حاکمیت شرکتی آنها کمک می‌کند دوماً  اعتبار شرکت برای تأمین مالی از سایر روش‌ها از جمله ابزارهای بازار بدهی با توجه به امکان وثیقه‌گذاری سهام شرکت را افزایش می‌دهد از این‌رو هرچند شانس توفیق قابل ملاحظه‌ای در تأمین مالی مستقیم نداشته باشند، ولی ورود به بورس گام بزرگی در مسیر بلوغ شرکت‌های استارتاپی محسوب می‌شود.
استقبال از ورود به بورس
رضا قربانی رئیس کمیسیون فین تک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران نیز با بیان اینکه از ورود هر کسب‌وکار دیجیتالی به بورس باید استقبال کنیم، به «ایران» گفت: مطمئنم که ورود تاکسی اینترنتی به فرابورس هم با استقبال بازار سرمایه و هم فعالان کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتالی روبه‌رو می‌شود، چرا که بازار بورس یکی از بهترین ابزارهای تأمین مالی است و به شفافیت اقتصاد و کسب‌وکارهای مجازی کمک می‌کند.
قربانی افزود: ورود کسب‌وکارهای مبتنی بر نوآوری به بورس در بلندمدت می‌تواند چهره بورس را تغییر دهد و به جای اینکه شرکت‌های صنعتی حرف اول را در بورس بزنند، شاهد این باشیم که شرکت‌های تکنولوژیکی حرف اصلی را بزنند. وی با اشاره به اینکه تاکنون سدی برای ورود استارتاپ‌ها به بورس وجود نداشته، گفت: آنچه مانع حضور برخی از کسب‌وکارهای اقتصاد نوآوری به بورس شده، نبود درک و شناخت دو طرف از همدیگر بود. فعالان بازار سرمایه در سال‌های گذشته تا حد خوبی با تکنولوژی آشنا شده‌ و فعالان دنیای تکنولوژی هم الزامات بازار سرمایه را درک کرده‌اند بنابراین طبیعی است وقتی تجربه‌های اندکی در بازاری در زمینه کسب‌وکارهای نوآوری وجود دارد، مجبوریم زمانی را صرف آشنایی و تطبیق و توسعه استانداردها کنیم.
این کارشناس حوزه فاوا در ادامه گفت: بازار سرمایه ایران مبتنی بر شرکت‌های بزرگ صنعتی است و تکنولوژی جای زیادی در این بازار ندارد. خوشبختانه در سال‌های گذشته با حضور شرکت‌های مخابراتی و شرکت‌های پرداخت الکترونیکی و برخی از شرکت‌های فناوری شاهد تعامل نزدیک‌تر بخش‌های سرمایه با بخش‌های تکنولوژی بوده‌ایم.
قربانی افزود: وقتی بازاری مبتنی بر دارایی‌های مشهود است، نمی‌توان انتظار داشت چنین بازاری بسرعت به دارایی‌های نامشهود چراغ سبز نشان دهد. به‌نظرم باید صبر کنیم و اجازه دهیم مسیر توسعه‌ای به آرامی طی شود و نباید فشارهای سیاسی و غیرسیاسی به بازار دارایی غیرمشهود وارد شود، چراکه گاهی اینگونه فشارها در نهایت منجر به تولد موجودی ناقص‌الخلقه و خطرناک می‌شود.
به اعتقاد این کارشناس فاوا حضور استارتاپ‌ها در بورس در نهایت باعث جدی‌تر شدن این فضا می‌شود. اکوسیستم استارتاپی برای اینکه بتواند به اندازه کافی تأثیرگذار باشد باید بتواند ارتباط مؤثری با بدنه مردم برقرار کند و حضور در بورس می‌تواند محرک خوبی در این زمینه باشد.