بساز و بفروش‌ها زیر پای گلستانی‌ها را خالی کردند

زهرا کشوری
خبرنگار
 دادستان گرگان مالک یک هتل غیرمجاز در روستای زیارت گلستان را با صدور قرار 12 میلیارد تومانی به زندان انداخت. «محمود اسپانلو» به مسئولان دستگاه‌های متولی هم اخطار می‌دهد در صورتی که آرای قلع و قمع ساخت‌وسازهای غیرمجاز را اجرا نکنند، تحت تعقیب قانونی قرار می‌گیرند. دادستان گرگان شش ماه پیش از طریق جهاد کشاورزی به صاحب هتل پنج طبقه اخطار می‌دهد که دست از تخریب طبیعت زیارت بکشد اما مالک بدون اخطار دادستانی به ساخت هتل ادامه می‌دهد. در نهایت اسپانلو مالک را به دلیل تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و باغی راهی زندان می‌کند. اسپانلو در گفت‌وگو با رسانه‌ها می‌گوید هرگونه ساخت‌وساز غیرمجاز در بستر رودخانه‌ها، منابع طبیعی، گردشگری، اراضی کشاورزی، دامنه کوه‌ها و... را براساس قانون ممنوع می‌داند. او از برخورد با خاطیان خبر می‌دهد و از دستگاه‌های متولی می‌خواهد تا آرای[صادره در زمینه] قلع و قمع و ساخت‌وسازهای غیرمجاز را بدون تعارف اجرا کنند. وی هشدار می‌دهد: «در غیر این صورت به جرم امتناع از انجام وظیفه تحت تعقیب قضایی قرار خواهند گرفت.» توقف ساخت یک هتل پنج طبقه، بار دیگر، سر زخم کهنه تخریب طبیعت و تاریخ روستای زیارت را باز کرد. اوایل دهه 80 بود که پای گردشگر به بافت تاریخی روستای زیارت رسید. پس از آن سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، این روستا را در طرح روستاهای هدف گردشگری قرار داد. این طرح به ساخت یک هتل با شیشه‌های دودی در ورودی روستا منجر شد. نما و معماری آن هیچ سنخیتی با بافت تاریخی روستا نداشت.  پای گردشگر در روستای زیارت که سفت شد بسازوبفروش‌ها از مشهد، تهران، اصفهان و... هم راهی زیارت شدند. این داستان تلخ به اواسط دهه 80 که رسید از بافت تاریخی روستا چیزی باقی نماند. بسازوبفروش‌ها حتی در بستر رودخانه و روی خط زلزله هم ساخت‌وساز کردند.
این روند تخریبی با وجود گسل زلزله، فرسایش شدید خاک، لغزش زمین و... ادامه دارد. فروش زمین‌ها توسط اهالی تا جایی پیش رفته که مالکان محلی و کشاورزان زیارت، نگهبان خانه خوش‌نشین‌ها شدند و برج‌ها به جای درختان چندهزار ساله هیرکانی در زیارت نشسته‌اند. «ابوالقاسم حسین‌پور» مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری کشور پیش‌تر در گفت‌وگو با «ایران»، گلستان را نخستین استان سیل‌خیز کشور دانسته بود. بررسی تعداد دفعات وقوع سیل از سال 1390 تاکنون نیز نشان می‌دهد، بیشترین میزان وقوع سیل در گلستان طی این مدت رخ داده است. حسین‌پور گفته بود: «در حالی گلستان اولین استان سیل‌خیز کشور است که ۲۰ درصد سطح این استان پوشیده از جنگل است. مطالعات انجام شده در اروپا نشان می‌دهد، جنگل‌ها سدهایی طبیعی برای ذخیره آب ومانعی در برابر سیل هستند اما گویا به دلایل مختلف، این گونه پوشش‌های‌ گیاهی ارزشمند کارکردهای خود را در استان گلستان در برابر سیل از دست داده‌اند.» بر اساس  آمارهای سازمان جنگل‌ها، گلستان در دهه ۳۰ شاهد هیچ سیلی نبوده اما تعداد دفعات وقوع سیل این استان از دهه ۴۰ تا ۸۰، به ترتیب ۱۴، ۱، ۲۰، ۱۲۲ و ۱۹۰ مورد بوده و از ابتدای سال ۹۰ تا سال 95 نیز این استان شاهد 282 فقره سیل است. سیل سال 98 هم نشان داد که گلستان به دلیل تخریب جنگل‌های هیرکانی یکی از بی‌دفاع‌ترین استان‌های کشور در مقابل سیل است. گلستان فقط در سال 99 بیش از 100 زلزله را تجربه کرد. با خشکسالی هم دست و پنجه نرم می‌کند. فرونشست نیز به کمین جنگل‌های هیرکانی و ساکنان آن نشسته است. کارشناسان از این تهدید به «زلزله خاموش گلستان» یاد می‌کنند. بنابراین ورود دادستانی به ماجرای تخریب جنگل‌های هیرکانی نباید تنها به یک هتل پنج‌ستاره در روستای زیارت محدود شود. ساخت‌وساز غیرمجاز در زیارت هم به یک هتل محدود نمی‌شود. آمارها می‌گوید تنها در بخش شمالی روستا در وسعتی چندده هکتاری صدها منزل مسکونی به صورت غیرمجاز ساخته شده است. جنوب و شرق روستا هم از دستبرد ساخت‌وسازهای غیرمجاز در امان نیست. هرچند خطر‌های ناشی از تخریب جنگل تنها به زیارت محدود نمی‌شود و سرتاسر گلستان را تهدید می‌کند.