امیدوار و پرتکاپو در زندگی و هنر

رضا بیانی
منتقد
عطاءالله امیدوار سال ۱۳۲۵ در شهر بافت استان کرمان متولد شد. تحصیلات ابتدایی خود را در شهر بافت و تحصیلات دوره متوسطه را در کرمان و پس از آن در مدرسه دارالفنون تهران به پایان برد و پس از آن هم راهی فرانسه شد و در نهایت از دانشکده معماری بوزار فرانسه با درجه دکترا فارغ‌التحصیل شد. نیمه‌ دیگر زندگی هنری امیدوار اما همنشینی و دوستی با ساز و آواز و نغمه و نوا بود. امیدوار از کودکی استعداد خواندن داشت و تا یک‌قدمی اجرا برای برنامه گل‌ها هم پیش رفت اما گرفتاری‌های شرکت در کنکور این فرصت را از او گرفت. امیدوار در بخش زندگی موسیقایی - که در نقاشی‌ها و معماری‌هایش هم نمودی روشن دارد- شاگردی دو تن از استادان تراز اول موسیقی ایران را تجربه کرد. او سال ۱۳۵۲ با استاد «حاج سعید میرزا هرمزی» آشنا شد و از او درس تار و سه تار گرفت و کمی بعد «سلیمان خان امیرقاسمی» به او آواز و ردیف‌های آوازی آموخت. عطاءالله امیدوار شخصیتی جست‌وجوگر، پیگیر و با پشتکار بود که برای بیان دغدغه‌ها و جهان‌بینی‌اش نه فقط موسیقی و معماری که از سینما هم کمک گرفت. فیلم‌های کوتاهی که او ساخت بخشی از زندگی حرفه‌ای و شغلی او بود. شاید ردپایی از این موفقیت‌های امیدوار را بتوان در نگاه دیگران نسبت به او یافت و دید؛ به طوری که «عباس کیارستمی» فیلمساز مطرح کشورمان آثار سینمایی امیدوار را به‌روز می‌داند و معتقد است: «آنهایی که آثار امیدوار را نمی‌خواهند بفهمند درست همچون کسانی هستند که در گذشته صنعت چاپ را نمی‌فهمیدند.» «نصرت‌الله کریمی» کارگردان فقید سینمای ایران هم می‌گفت: «امیدوار را نزدیک به 40 سال است که می‌شناسم. به نظر من او غیر از معمار و شهرساز بودن یک موسیقیدان توانای اصیل ایرانی و یک نقاش است. او در عکاسی و سینما نیز نوآور و خلاق و به مرتبه ساختارشکنی دست یافته است و به مفهوم عمیق کلمه یک عارف است که دل و زبانش یکی می‌نماید.» فرنگی‌ها هم همیشه تحسین‌گر امیدوار بوده‌اند. مثلاً «دراگو» نقاش و آرشیتکت ایتالیایی آثار او را به‌روز و مناسب هزاره سوم می‌شمارد و «اسکیپین اوزا» مجسمه‌ساز سوئدی، آفرینه‌های او را فوق تصور می‌داند و کسانی مانند پروفسور «بمون» استاد برجسته بوزارو دانشکده معماری گراند پاله و تولبیاک کارهای امیدوار را آثاری ایرانی می‌دانست که باید در جهان مطرح شوند. در زمینه معماری مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما از کارهای معروف امیدوار به حساب می‌آید که محل کار سفیر امارات متحده عربی در تهران، پاویون تشریفاتی مقبره بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی، طراحی سالن‌های مؤسسه مطالعات بهره‌وری و منابع انسانی را می‌توان به آن افزود. او همچنین در مسابقات معماری بسیاری نیز شرکت داشته که از بین آنها می‌توان به توسعه حرم امام رضا(ع)، موزه بزرگ مصر و... اشاره کرد. حالا جای تأسف و اندوه فراوان دارد که بگوییم این هنرمند نقاش، عکاس و معمار از دنیا رفته و از او آثاری به جا مانده که هنر اصیلش را به تاریخ سنجاق خواهد کرد.