زندگی، ترور و میراث پاتریس در آیینه نشر

شرارت سفید: سیا و بازاستعمار پنهان آفریقا
دکتر «سوزان ویلیامز» محقق ارشد دانشکده مطالعات پیشرفته دانشگاه لندن است.
کتاب تاریخچه روشنگری است از اینکه چگونه جنبش‌های استقلال پسااستعماری آفریقا به طور سیستماتیک توسط یک کشور بیش از همه تضعیف شدند: ایالات متحده! روایت ناگفته‌ای از در نطفه خفه‌شدن استقلال آفریقا.  سال 1958 در آکرا پایتخت غنا، کنفرانس «از آفریقا دور شو» چهره‌های برجسته استقلال آفریقا را برای نمایش عمومی قدرت و همبستگی سیاسی گرد هم آورد. رهبران جوان و آرمان‌گرا در سراسر قاره و سیاهان امریکا که به‌دنبال حقوق مدنی در داخل کشور بودند، به رهبری قوام نکروم، که به تازگی استقلال غنا را به دست آورده بود دور هم جمع شدند. در ظاهر دوران جدیدی از آزادی آفریقا بود، اما در واقع روند جدیدی از مداخله و کنترل خارجی رقم خورد. سوزان ویلیامز در این کتاب عملیات مخفیانه‌ای را که سیا از غنا تا کنگو و سازمان ملل روایت می‌کند رأی ناکام گذاشتن نسل جدید رهبران ملی‌گرای آفریقا دنبال می‌کند و به طرز چشمگیری باور متعارف که کشورهای آفریقایی خود نتوانستند دولت‌های مؤثر و دموکراتیک را به میل خود ایجاد کنند، تغییر می‌دهد. با خروج قدرت‌های اروپایی از کشورهای مستعمره، ایالات متحده وارد شد. ویلیامز با تکیه بر اسنادی که اخیراً از طبقه‌بندی خارج شده‌اند با روایتی جذاب خوانندگان را با رهبران آرمان‌گرای آفریقا و مأموران مخفی، سفرا و... آشنا می‌کند و نشان می‌دهد چگونه برای همیشه آینده یک قاره تغییر داده شد.

میهن من، کنگو
تنها کتابی است که منتسب به خود پاتریس لومومبا است. گفته می‌شود آن را در سال‌های 1956-1957 نوشته، اگرچه پس از مرگش سال 1961 در بلژیک منتشر شده است. او در این کتاب شخصیتی ملی‌گرا و میانه‌رو (نگرشی که توسط پان‌آفریقایی‌های مبارز تحقیر می‌شود) و دارای تفکر منصف و منطقی به نظر می‌رسد. ایده‌های او در حال توسعه و تغییر دیده می‌شود. در این کتاب می‌توان با نگرش نخبگان کنگو در آستانه استقلال آشنا شد و اینکه نگاه آنها به حاکمان استعماری بلژیک چگونه بوده است. بر اساس نوشته‌های لومومبا در این کتاب با توجه به اینکه می‌توانست با مردم خود ارتباط برقرار کند، به‌دنبال کمک به بلژیکی‌ها در انجام امور مردم بومی بود، اما بلژیکی‌ها انگیزه‌ای برای آن نداشتند. کالین لگام، کارشناس و نویسنده برجسته آفریقایی که شخصاً لومومبا را می‌شناخت، در مقدمه کتاب سیر تطورات و تکامل زندگی و اندیشه لومومبا را تا پایان غم‌انگیز زندگی او ترسیم می‌کند. با مرور جزئیات کامل سیر روزهای آخر لومومبا، تراژدی آن پس از خواندن کتاب، به‌طور مضاعفی دردناک و محسوس می‌شود.

مرگ در کنگو
کتاب تألیف «امانوئل جرارد» استاد تاریخ دانشگاه کاتولیک لوون، قدیمی‌ترین دانشگاه بلژیک و «بروس کوکلیک» استاد تاریخ دانشگاه پنسیلوانیا است. مرگ در کنگو روایتی گیرا از قتلی است که به یکی از رویدادهای تعیین‌کننده در تاریخ پسااستعماری آفریقا تبدیل شد. بعد از گذشت سال‌ها، وضعیت مبهم و نمادهای غم انگیز ترور لومومبا هنوز بسیاری از مردم را در سراسر جهان آزار می‌دهد. امانوئل جرارد و بروس کوکلیک آن وقایع را از طریق شبکه‌ای از سیاست بین‌الملل دنبال می‌کنند و تاریخ درهم تنیده‌ای را آشکار می‌سازند که در آن بسیاری از افراد سیاه و سفید، خوش‌نیت یا بی‌رحم، آفریقایی، اروپایی و امریکایی مسئولیت این جنایت را بر عهده دارند.

رهبر فقید آفریقا
«لئو زیلیگ» پژوهشگر ارشد مؤسسه مطالعات مشترک‌المنافع در دانشگاه لندن و همکار ارشد پژوهشی تغییرات اجتماعی در دانشگاه ژوهانسبورگ است. او چندین کتاب در زمینه سیاست و تاریخ آفریقا دارد. نسخه دوم این کتاب یک بیوگرافی کامل از لومومبا، زندگی و تلاش او برای آزادی کنگو است که بر چگونگی جنگ سرد در آفریقا و ماهیت استقلال اعطا شده به بخش‌های عظیمی از جهان پس از سال 1945 تأثیر گذاشت. برای مبارزین آزادی، لومومبا به چهره مقاومت در برابر امپراطوری استعمارگران جهان تبدیل شد.

لومومبا صحبت می‌کند
مجموعه سخنرانی و یادداشت‌های لومومبا از سال 1958 تا 1961

ندای آزادی
این کتاب «لئو زیلیگ» بخشی از یک مجموعه منحصر به فرد است که نوشته‌های اصلی و متون مرتبط با قهرمانان آزادی آفریقا را همراه با چهارچوبی منسجم و تحلیل میراث آنها به خواننده ارائه می‌دهد. اسناد ایالات متحده که در سال 2011 منتشر شد نشان می‌دهد که سیا به دستور رئیس‌جمهور آیزنهاور برنامه‌هایی برای حذف او داشته است. کتاب وقایع منتهی به ترور لومومبا را ردیابی می‌کند و در عین حال اهمیت نقشی را که او به‌عنوان پرتوی کوتاه، اما واقع‌بینانه از امید برای دموکراسی واقعی آفریقایی در میان پرسش‌های مربوط به هویت‌سازی داشت، بررسی می‌کند. این کتاب کمک‌های مهمی به مبارزه جاری برای رهایی و عدالت اجتماعی ارائه می‌کند.

رئیس ایستگاهِ کنگو
«لری دولین» در کالیفرنیا بزرگ شد، در ارتش ثبت‌نام کرد و در جنگ جهانی دوم به درجه کاپیتانی رسید. سال 1949 به سازمان سیا پیوست و در سال 1959 به‌عنوان رئیس ایستگاه سیا درکنگو منصوب شد و 5 روز بعد از اعلام استقلال کنگو وارد این کشور شد. مأموریت ترور پاتریس به او سپرده شده بود و کودتای علیه با برنامه‌ریزی و حمایت دولین توسط موبوتو انجام شد. این کتاب خاطرات او در طول جنگ سرد در منطقه‌ای داغ از  جهان است.

مهم‌ترین ترور
«لودو دی ویت» جامعه‌شناس و نویسنده بلژیکی است. این کتاب حجم انبوه وحشتناک دروغ، ریا و خیانت را که از زمان وقوع ترور پاتریس آن را احاطه کرده بود آشکار می‌کند. او با استفاده از مجموعه عظیمی از اسناد رسمی و همچنین شهادت حاضران همدستی دولت بلژیک و سیا را نشان می‌دهد.

کنگو؛ از لئوپولد تا کابیلا:
 تاریخ مردم
پروفسور «نزونگولا-نتالجا» یکی از روشنفکران برجسته کشورش است و درک کامل او از شخصیت‌ها و رویدادها و همچنین عوامل طبقاتی، قومیتی و سایر عوامل، کتابش را به روایتی شفاف، غیرمحافظه‌کارانه و کاملاً غیر رمانتیک از مبارزات هموطنانش تبدیل کرده است. خواندن این کتاب برای درک آنچه در کنگو گذشته و اکنون وجود دارد، ضروری است. همچنین عطفی در نحوه نگارش تاریخ سیاسی مدرن آفریقا خواهد بود.

پاتریس لومومبا
«جورج نزونگولا-نتالجا» استاد مطالعات آفریقای دانشگاه کارولینای شمالی و همچنین رئیس سابق انجمن مطالعات آفریقا است. این کتاب موجز تحلیلی معاصر از زندگی و فعالیت‌های لومومبا ارائه و نقاط قوت و ضعف او را به‌عنوان یک رهبر سیاسی بررسی می‌کند. همچنین زمینه‌های ملی، قاره‌ای و بین‌المللی صعود سیاسی لومومبا و حذف سریع او توسط قدرت‌هایی که ایده‌ها و اصلاحات عملی او را تهدیدی برای منافع خود می‌دانستند.

باشد که مردم ما پیروز شوند
در این کتاب مجموعه سخنرانی‌ها، نامه‌ها، اشعار و مصاحبه‌های پاتریس لومومبا گردآوری شده است.

مرگی که قلب آفریقا را خفه کرد
این روایت متفکرانه از پاتریس لومومبا نشان می‌دهد که حذف سریع او از تحولات کشورش، کنگو را در آشوبی فرو برد که هنوز از آن بهبود نیافته است. کنگو پس از استقلال در کشمکش رقبای جنگ سرد به ویرانه تبدیل شد که منجر به دیکتاتوری غیرانسانی «موبوتو سسه‌سه کو» طرفدار غرب با حمایت امریکا شد. در جنگ‌هایی که طی آن میلیون‌ها کنگویی جان خود را از دست دادند، به فقیر شدن مردم، غارت کشور توسط قدرت‌های خارجی منجر شد. در این کتاب نویسنده از سوابق تاریخی، گزارش‌های علمی و تحقیقات معاصر برای ارائه یک تحلیل بدون ابهام از تاریخ کنگو استفاده می‌کند.